Het Nationaal Arbeids-Secretariaat (NAS) was een Nederlandse vakbondsfederatie en bestond van 1893 tot 1940. Het NAS was opgericht met het idee dat de vakbonden onafhankelijk moesten zijn van politieke partijen en religie en volgde daarmee in eerste instantie een syndicalistische lijn.[1]

In de late jaren 1880 ontstond er in Europa een groeiende tendens tot de afhankelijkheid van de vakbonden. Deze waren voorheen veelal verbonden geweest aan de sociaaldemocratische partijen, wat in Nederland op dat moment de Sociaal-Democratische Bond (SDB) was. In 1893 werd het Nationaal Arbeids-Secretariaat (NAS) opgericht. Het NAS bestond echter toch ook nog uit de SDB en acht vakbonden en had bij de oprichting zo'n 13.000 leden.[2] Hoewel het NAS zich politiek neutraal verklaarde was deze in feite dus nog altijd gedomineerd door de SDB.

Het SDB zou zich opsplitsen in de Socialistenbond (SB) en de Sociaal-Democratische Arbeiderspartij (SDAP), wat binnen het NAS ook tot spanningen zou leiden. Na het Londense Congres van Tweede Internationale in 1896 er besloten beide partijen uit het NAS te verwijderen.[3]

In 1896 had het NAS 13 landelijke en 16 lokale bonden in de federatie. Er ontstond echter geleidelijk een conflict over hoe de gelden van de organisatie werden verdeeld. Alle bonden hadden binnen de federatie één stem, onafhankelijk van het aantal leden van de lid-zijnde bonden. Contributie werd echter per lid betaald, wat zorgde voor een scheve invloed van de bonden binnen de federatie (kleine hadden relatief veel invloed t.o.v. van de grotere). Daarnaast steunde het NAS alle stakingen in het land, niet slechts die van aangesloten bonden. Dit leidde tot financiële tekorten waardoor er onvrede ontstond binnen de organisatie. Hierdoor traden een aantal van de grotere bonden in 1903 uit. Er waren tot nog 15 landelijke bonden over maar wel een groot aantal lokale afdelingen, 61.[4]

→ Lees verder...