Gebruikershulpmiddelen
namespace:god_en_de_staat
Verschillen
Dit geeft de verschillen weer tussen de geselecteerde revisie en de huidige revisie van de pagina.
| Beide kanten vorige revisie Vorige revisie Volgende revisie | Vorige revisie Volgende revisie Beide kanten volgende revisie | ||
|
namespace:god_en_de_staat [05/12/18 22:46] autonomia |
namespace:god_en_de_staat [17/03/20 15:22] defiance |
||
|---|---|---|---|
| Regel 5: | Regel 5: | ||
| * Eerst gepubliceerd: 1882 (Toevallig ontdekt door [[Carlo Cafiero]] en [[Élisée Reclus]]); | * Eerst gepubliceerd: 1882 (Toevallig ontdekt door [[Carlo Cafiero]] en [[Élisée Reclus]]); | ||
| * Bron: God en de Staat, Anarchistische Uitgaven (onderdeel van de Federatie van Vrije Socialisten), Bakoeninreeks nr. 2, eerste druk juli 1974 | * Bron: God en de Staat, Anarchistische Uitgaven (onderdeel van de Federatie van Vrije Socialisten), Bakoeninreeks nr. 2, eerste druk juli 1974 | ||
| - | * Gedigitaliseerd: Adrien Verlee, Marxists Internet Archive | + | * Gedigitaliseerd: Adrien Verlee, [[https://www.marxists.org/nederlands/index.htm|Marxists Internet Archive]] |
| ---- | ---- | ||
| + | ====== God en de Staat ====== | ||
| ===== Voorwoord ===== | ===== Voorwoord ===== | ||
| Regel 19: | Regel 20: | ||
| Ook ‘God en de Staat’ mist een strak grondplan. Herhalingen komen voor, evenals te uitgebreide voetnoten. Maar ondanks deze tekortkomingen komt de grondgedachte duidelijk naar voren, nl. dat de mens als sociaal wezen van zichzelf dient uit te gaan bij het begrijpen en veranderen van deze wereld. | Ook ‘God en de Staat’ mist een strak grondplan. Herhalingen komen voor, evenals te uitgebreide voetnoten. Maar ondanks deze tekortkomingen komt de grondgedachte duidelijk naar voren, nl. dat de mens als sociaal wezen van zichzelf dient uit te gaan bij het begrijpen en veranderen van deze wereld. | ||
| - | Als basis voor deze tekst van ‘God en de Staat’ is genomen de uitgave van de Vlijtige Vlieg (Antwerpen, 1969), die op zijn beurt een heruitgave is van de brochure uitgegeven door J.A. Fortuyn (Amsterdam, 1888 – Radicale Bibliotheek nr. 1). De brochure van Fortuyn was een vertaling van de eerste editie ‘Dieu et l’Etat’, geredigeerd door [[Elisée Reclus]] en [[Carlo Cafiero]], die zes jaar na Bakoenins dood in 1882 te Parijs verscheen. De voor u liggende tekst is aangepast aan de door Max Nettlau verbeterde versie uit 1908, die de uitgave van Reclus en Cafiero ontdaan had van verfraaiingen en fouten. | + | Als basis voor deze tekst van ‘God en de Staat’ is genomen de uitgave van de Vlijtige Vlieg (Antwerpen, 1969), die op zijn beurt een heruitgave is van de brochure uitgegeven door J.A. Fortuyn (Amsterdam, 1888 – Radicale Bibliotheek nr. 1). De brochure van Fortuyn was een vertaling van de eerste editie ‘Dieu et l’Etat’, geredigeerd door [[Elisée Reclus]] en [[Carlo Cafiero]], die zes jaar na Bakoenins dood in 1882 te Parijs verscheen. De voor u liggende tekst is aangepast aan de door [[Max Nettlau]] verbeterde versie uit 1908, die de uitgave van Reclus en Cafiero ontdaan had van verfraaiingen en fouten. |
| ‘God en de Staat’ is, naar later bleek, slechts een gedeelte van Deel 2 van een veel groter, uit vier delen bestaand, werk: ‘Het Knoeto-Germaanse Keizerrijk en de Sociale Revolutie’, waaraan Bakoenin tussen 1870 en ’72 gewerkt heeft. ‘God en de Staat’ schreef hij begin 1871. | ‘God en de Staat’ is, naar later bleek, slechts een gedeelte van Deel 2 van een veel groter, uit vier delen bestaand, werk: ‘Het Knoeto-Germaanse Keizerrijk en de Sociale Revolutie’, waaraan Bakoenin tussen 1870 en ’72 gewerkt heeft. ‘God en de Staat’ schreef hij begin 1871. | ||
| Regel 31: | Regel 32: | ||
| //De uitgever// | //De uitgever// | ||
| - | ===== I ===== | + | ===== I. ===== |
| Wie hebben gelijk, de idealisten of de materialisten? Wanneer eenmaal die vraag zo gesteld is, is weifelen onmogelijk. Zonder twijfel hebben de idealisten ongelijk en de materialisten gelijk. Ja, de feiten gaan aan de gedachten vooraf; ja, het ideaal, zoals Proudhon gezegd heeft, is slechts een bloem, wier stoffelijke levensvoorwaarde in de wortel bestaat. Ja, de gehele geestelijke en zedenkundige, staatkundige en maatschappelijke geschiedenis van de mensheid is een spiegelbeeld van haar economische geschiedenis. | Wie hebben gelijk, de idealisten of de materialisten? Wanneer eenmaal die vraag zo gesteld is, is weifelen onmogelijk. Zonder twijfel hebben de idealisten ongelijk en de materialisten gelijk. Ja, de feiten gaan aan de gedachten vooraf; ja, het ideaal, zoals Proudhon gezegd heeft, is slechts een bloem, wier stoffelijke levensvoorwaarde in de wortel bestaat. Ja, de gehele geestelijke en zedenkundige, staatkundige en maatschappelijke geschiedenis van de mensheid is een spiegelbeeld van haar economische geschiedenis. | ||
| Regel 113: | Regel 114: | ||
| Zolang de wortel van alle ongerijmdheden, die de wereld beroeren, het geloof aan God, niet zal zijn uitgeroeid, zal hij ongeschonden en nooit in gebreke blijven nieuwe loten te schieten. Aldus schijnt in onze dagen het spiritisme zich in bepaalde kringen van de hoogste maatschappij te willen vestigen op de puinhopen van het christendom. Het is niet alleen in het belang van de massa’s, maar ook in dat van de gezondheid van ons eigen verstand, dat wij ons moeten beijveren het historisch ontstaan, de opvolging der oorzaken, die het begrip God in het menselijk bewustzijn hebben voortgebracht en ontwikkeld, te begrijpen. Wij mogen zeggen en geloven dat we atheïsten zijn, zolang we deze oorzaken niet begrepen zullen hebben, zullen we ons altijd min of meer laten beheersen door het geschreeuw van dit algemeen bewustzijn, waarvan we het geheim niet zullen hebben gevat, en door de natuurlijke zwakheid van het individu, zelfs van het sterkste, tegenover de almachtige invloed van de maatschappelijke omgeving, die het belemmert, lopen wij altijd gevaar, vroeg of laat, op de een of andere manier weer in de afgrond van de godsdienstige onzin neer te storten. Voorbeelden van zulke schandelijke bekeringen komen in de tegenwoordige maatschappij veelvuldig voor. | Zolang de wortel van alle ongerijmdheden, die de wereld beroeren, het geloof aan God, niet zal zijn uitgeroeid, zal hij ongeschonden en nooit in gebreke blijven nieuwe loten te schieten. Aldus schijnt in onze dagen het spiritisme zich in bepaalde kringen van de hoogste maatschappij te willen vestigen op de puinhopen van het christendom. Het is niet alleen in het belang van de massa’s, maar ook in dat van de gezondheid van ons eigen verstand, dat wij ons moeten beijveren het historisch ontstaan, de opvolging der oorzaken, die het begrip God in het menselijk bewustzijn hebben voortgebracht en ontwikkeld, te begrijpen. Wij mogen zeggen en geloven dat we atheïsten zijn, zolang we deze oorzaken niet begrepen zullen hebben, zullen we ons altijd min of meer laten beheersen door het geschreeuw van dit algemeen bewustzijn, waarvan we het geheim niet zullen hebben gevat, en door de natuurlijke zwakheid van het individu, zelfs van het sterkste, tegenover de almachtige invloed van de maatschappelijke omgeving, die het belemmert, lopen wij altijd gevaar, vroeg of laat, op de een of andere manier weer in de afgrond van de godsdienstige onzin neer te storten. Voorbeelden van zulke schandelijke bekeringen komen in de tegenwoordige maatschappij veelvuldig voor. | ||
| - | ===== II ===== | + | ===== II. ===== |
| Ik heb de voornaamste praktische redenen genoemd van de macht, nog heden door de godsdienstige meningen op de massa’s uitgeoefend. Deze dweepzieke meningen wijzen niet zozeer een afwijking van het verstand als wel een grote ontevredenheid van het hart van de mens aan. Het is het instinctmatig en hartstochtelijk protest van het menselijk wezen tegen de bekrompenheden, de platvloersheden, de smarten en de schande van een ellendig bestaan. Voor deze ziekte, heb ik gezegd, bestaat slechts één geneesmiddel: de sociale revolutie. | Ik heb de voornaamste praktische redenen genoemd van de macht, nog heden door de godsdienstige meningen op de massa’s uitgeoefend. Deze dweepzieke meningen wijzen niet zozeer een afwijking van het verstand als wel een grote ontevredenheid van het hart van de mens aan. Het is het instinctmatig en hartstochtelijk protest van het menselijk wezen tegen de bekrompenheden, de platvloersheden, de smarten en de schande van een ellendig bestaan. Voor deze ziekte, heb ik gezegd, bestaat slechts één geneesmiddel: de sociale revolutie. | ||
| Regel 283: | Regel 284: | ||
| De regering van de wetenschap en van de mannen der wetenschap, al waren het zelfs positivisten, leerlingen van August Comte ofwel leerlingen van de doctrinaire school van het Duitse communisme, kan slechts machteloos, belachelijk, onmenselijk, wreed, onderdrukkend, uitzuigend en kwaadaardig zijn. Men kan zeggen van de mannen der wetenschap als zodanig, wat ik van de godgeleerden en metafysici gezegd heb: zij hebben geen gevoel, geen hart voor de persoonlijke en levende wezens. Men kan er hun zelfs geen verwijt van maken; want het is het natuurlijk gevolg van hun beroep. In zoverre zij mannen van wetenschap zijn, kunnen zij slechts belang stellen in algemeenheden, in onbeperkte wetten en hebben zij zich met geen andere zaken te bemoeien.[5] | De regering van de wetenschap en van de mannen der wetenschap, al waren het zelfs positivisten, leerlingen van August Comte ofwel leerlingen van de doctrinaire school van het Duitse communisme, kan slechts machteloos, belachelijk, onmenselijk, wreed, onderdrukkend, uitzuigend en kwaadaardig zijn. Men kan zeggen van de mannen der wetenschap als zodanig, wat ik van de godgeleerden en metafysici gezegd heb: zij hebben geen gevoel, geen hart voor de persoonlijke en levende wezens. Men kan er hun zelfs geen verwijt van maken; want het is het natuurlijk gevolg van hun beroep. In zoverre zij mannen van wetenschap zijn, kunnen zij slechts belang stellen in algemeenheden, in onbeperkte wetten en hebben zij zich met geen andere zaken te bemoeien.[5] | ||
| - | ===== III ===== | + | ===== III. ===== |
| Men moet er zich evenwel niet al te veel op verlaten. Hoewel men bijna zeker kan zijn, dat een geleerde tegenwoordig geen mens zou durven behandelen als een konijn, blijft het altijd te vrezen dat het korps geleerden de levende mensen aan wetenschappelijke onderzoekingen zou onderwerpen, die zonder twijfel minder wreed, maar niettemin onaangenaam voor hun slachtoffers zouden zijn. Als ze geen onderzoekingen op het lichaam van individuen kunnen doen, zullen zij niets liever willen dan ze op het maatschappelijk lichaam uit te oefenen en dat moet absoluut voorkomen worden. | Men moet er zich evenwel niet al te veel op verlaten. Hoewel men bijna zeker kan zijn, dat een geleerde tegenwoordig geen mens zou durven behandelen als een konijn, blijft het altijd te vrezen dat het korps geleerden de levende mensen aan wetenschappelijke onderzoekingen zou onderwerpen, die zonder twijfel minder wreed, maar niettemin onaangenaam voor hun slachtoffers zouden zijn. Als ze geen onderzoekingen op het lichaam van individuen kunnen doen, zullen zij niets liever willen dan ze op het maatschappelijk lichaam uit te oefenen en dat moet absoluut voorkomen worden. | ||
| Regel 369: | Regel 370: | ||
| Het was een ongehoorde stoutheid en ongerijmdheid, het ware schandaal van het geloof en voor de massa’s de overwinning van gelovige domheid op het verstand en voor enkelen de triomferende ironie van een geest die vermoeid, gecorrumpeerd, teleurgesteld genoeg heeft van het eerlijke, ernstige zoeken naar de waarheid; die behoefte, die men dikwijls ziet bij verwende geesten, om zich te bedwelmen en dom te worden: | Het was een ongehoorde stoutheid en ongerijmdheid, het ware schandaal van het geloof en voor de massa’s de overwinning van gelovige domheid op het verstand en voor enkelen de triomferende ironie van een geest die vermoeid, gecorrumpeerd, teleurgesteld genoeg heeft van het eerlijke, ernstige zoeken naar de waarheid; die behoefte, die men dikwijls ziet bij verwende geesten, om zich te bedwelmen en dom te worden: | ||
| - | ===== IV ===== | + | ===== IV/ ===== |
| **//Credo quia absurdum//** | **//Credo quia absurdum//** | ||
| Regel 432: | Regel 434: | ||
| (Hier is het handschrift afgebroken.[12]) | (Hier is het handschrift afgebroken.[12]) | ||
| - | _______________ | + | ===== Voetnoten ===== |
| - | * [0] Niet opgenomen – MIA. | + | |
| + | * [0] Niet opgenomen in deze digitale versie. | ||
| * [1] Ik noem het afschuwelijk omdat het, zoals ik naar ik meen in bovengenoemde appendix reeds bewezen heb, de heiliging geweest is en nog is van alle gruwelen die in de wereld bedreven zijn en nog worden; ik noem het uniek omdat alle godsdiensten en bovennatuurlijke ongerijmdheden, die het menselijke verstand verdierlijken, er alleen maar het noodzakelijke gevolg van zijn. | * [1] Ik noem het afschuwelijk omdat het, zoals ik naar ik meen in bovengenoemde appendix reeds bewezen heb, de heiliging geweest is en nog is van alle gruwelen die in de wereld bedreven zijn en nog worden; ik noem het uniek omdat alle godsdiensten en bovennatuurlijke ongerijmdheden, die het menselijke verstand verdierlijken, er alleen maar het noodzakelijke gevolg van zijn. | ||
| * [2] Stuart Mill is misschien de enige wiens ernstig idealisme men in twijfel mag trekken, en wel om twee redenen; de eerste is deze: al is hij niet precies leerling, dan is hij een hartstochtelijk bewonderaar van de positieve filosofie van Auguste Comte, een filosofie die ondanks haar vele lacunes werkelijk atheïstisch is; de tweede is dat Stuart Mill een Engelsman was en dat het zich uitgeven voor atheïst in Engeland zelfs nu nog gelijkstaat met zich buiten de maatschappij te plaatsen. | * [2] Stuart Mill is misschien de enige wiens ernstig idealisme men in twijfel mag trekken, en wel om twee redenen; de eerste is deze: al is hij niet precies leerling, dan is hij een hartstochtelijk bewonderaar van de positieve filosofie van Auguste Comte, een filosofie die ondanks haar vele lacunes werkelijk atheïstisch is; de tweede is dat Stuart Mill een Engelsman was en dat het zich uitgeven voor atheïst in Engeland zelfs nu nog gelijkstaat met zich buiten de maatschappij te plaatsen. | ||
namespace/god_en_de_staat.txt · Laatst gewijzigd: 13/04/22 10:43 door defiance
Paginahulpmiddelen
Tenzij anders vermeld valt de inhoud van deze wiki onder de volgende licentie: CC Attribution-Noncommercial-Share Alike 4.0 International
