Gebruikershulpmiddelen

Site-hulpmiddelen


namespace:staatssocialisme_en_anarchisme

Verschillen

Dit geeft de verschillen weer tussen de geselecteerde revisie en de huidige revisie van de pagina.

Link naar deze vergelijking

Beide kanten vorige revisie Vorige revisie
namespace:staatssocialisme_en_anarchisme [30/12/19 10:40]
defiance [Voetnoten]
namespace:staatssocialisme_en_anarchisme [03/01/20 17:25]
defiance
Regel 2: Regel 2:
 //Door [[Benjamin Tucker]]// //Door [[Benjamin Tucker]]//
  
-  * Oorspronkelijke titel: ​Statesocialism ​and anarchism: how far they agree, and wherein they differ+  * Oorspronkelijke titel: ​State socialism ​and anarchism: how far they agree, and wherein they differ
   * Verschenen: 1888   * Verschenen: 1888
   * Bron: //​[[https://​archive.org/​details/​TuckerStaatssocialismeOfAnarchisme|Staatsocialisme en anarchisme. In hoeverre zij overeenkomen en in hoeverre zij zich onderscheiden]]//,​ J. Sterringa, Amsterdam.   * Bron: //​[[https://​archive.org/​details/​TuckerStaatssocialismeOfAnarchisme|Staatsocialisme en anarchisme. In hoeverre zij overeenkomen en in hoeverre zij zich onderscheiden]]//,​ J. Sterringa, Amsterdam.
Regel 16: Regel 16:
 **In hoeverre zij overeenkomen en in hoeverre zij zich onderscheiden.** **In hoeverre zij overeenkomen en in hoeverre zij zich onderscheiden.**
  
-Er is geen enkele agitatie, die zowel ten opzichte van het aantal aanhangers, als van haar invloed ooit de omvang bereikte van het moderne socialisme, en die terzelfder tijd zo weinig ​verstaan ​en zo misverstaan ​werd, niet slechts van de kant van de vijanden en onverschilligen,​ maar ook van de zijde van de vrienden en door de grote meerderheid van haar belijders. Deze betreurenswaardige en hoogst gevaarlijke stand van de dingen is gedeeltelijk toe te schrijven aan het feit, dat de menselijke verhoudingen,​ die deze beweging — wanneer zoiets chaotisch een beweging kan worden genoemd — geen specifieke klasse of klassen, maar de hele mensheid tracht te veranderen; gedeeltelijk aan het feit dat die verhoudingen oneindig gevarieerd en complex van aard zijn dan die, waarmede ooit te voren een hervormingsbeweging te doen had; en gedeeltelijk aan het feit dat de grote vormende machten van de maatschappij,​ de informatiekanalen en verlichting,​ bijna uitsluitend onder controle staan van diegene wiens directe geldelijke belangen tegenstrijdig zijn met de hoofdeis van het socialisme: dat de arbeid ter beschikking van zichzelf wordt gesteld.+Er is geen enkele agitatie, die zowel ten opzichte van het aantal aanhangers, als van haar invloed ooit de omvang bereikte van het moderne socialisme, en die terzelfder tijd zo weinig ​begrepen ​en zo verkeerd begrepen ​werd, niet slechts van de kant van de vijanden en onverschilligen,​ maar ook van de zijde van de vrienden en door de grote meerderheid van haar belijders. Deze betreurenswaardige en hoogst gevaarlijke stand der dingen is gedeeltelijk toe te schrijven aan het feit, dat de menselijke verhoudingen,​ die deze beweging — wanneer zoiets chaotisch een beweging kan worden genoemd — geen specifieke klasse of klassen, maar de hele mensheid tracht te veranderen; gedeeltelijk aan het feit dat die verhoudingen oneindig gevarieerd en complex van aard zijn dan die, waarmede ooit te voren een hervormingsbeweging te doen had; en gedeeltelijk aan het feit dat de grote vormende machten van de maatschappij,​ de informatiekanalen en verlichting,​ bijna uitsluitend onder controle staan van diegene wiens directe geldelijke belangen tegenstrijdig zijn met de hoofdeis van het socialisme: dat de arbeid ter beschikking van zichzelf wordt gesteld.
  
 Bijna de enige personen, van wie kan gezegd worden, dat zij ook maar bij benadering de betekenis, de beginselen en het doel van het socialisme verstaan, zijn de leiders van de uiterste richtingen van de socialistische groepen, en wellicht enkelen van de geldvorsten. Het is tegenwoordig algemeen mode, voor predikers, hoogleraren en loonschrijvers,​ dit onderwerp te behandelen, en grotendeels maakten zij treurige arbeid daarvan, die tot oordelen bekwaam zijn. Dat de lieden die in de socialistische tussenafdelingen uitsteken, zich niet volkomen bewust zijn wat op het spel staat, blijkt duidelijk uit de plaats die zij innemen. Ware dit het geval, waren zij strenge, logische denkers, waren zij consequent, dan zou hun verstand hen reeds lang in het ene of het andere uiterste hebben gedreven. Bijna de enige personen, van wie kan gezegd worden, dat zij ook maar bij benadering de betekenis, de beginselen en het doel van het socialisme verstaan, zijn de leiders van de uiterste richtingen van de socialistische groepen, en wellicht enkelen van de geldvorsten. Het is tegenwoordig algemeen mode, voor predikers, hoogleraren en loonschrijvers,​ dit onderwerp te behandelen, en grotendeels maakten zij treurige arbeid daarvan, die tot oordelen bekwaam zijn. Dat de lieden die in de socialistische tussenafdelingen uitsteken, zich niet volkomen bewust zijn wat op het spel staat, blijkt duidelijk uit de plaats die zij innemen. Ware dit het geval, waren zij strenge, logische denkers, waren zij consequent, dan zou hun verstand hen reeds lang in het ene of het andere uiterste hebben gedreven.
  
 Want het is een merkwaardig feit, dat de beide uitersten van het grote leger dat ons hier bezighoudt — hoewel, zoals gezegd, verenigd door de gemeenschappelijke eis dat de arbeid in het bezit van het zichzelf gesteld wordt — toch in hun grondbeginselen betreffende het maatschappelijk leven en de tot bereiking van het doel te volgen weg, scherper tegenover elkaar staan, dan ieder afzonderlijk staat tegenover de gemeenschappelijke vijand, de tegenwoordige maatschappij. Zij gronden zich op twee beginselen. De geschiedenis van de twist tussen deze twee beginselen is schier van dezelfde betekenis als de wereldgeschiedenis;​ en alle tussenpartijen,​ ingesloten de steunpilaren van de tegenwoordige maatschappij,​ gebaseerd zijn op een verdrag tussen beiden. Het ligt dus voor de hand, dat een verstandelijke,​ diepgewortelde oppositie tegen de heersende orde, van een van deze beide uitersten komen moet; want een oppositie uit andere bron, moet zich — verre van een revolutionair karakter te dragen — in wijzigingen van zo een oppervlakkige aard uitputten dat zij geheel onbekwaam wordt, zulk een graad van opmerkzaamheid en belang op zich te trekken, als aan het moderne socialisme tegenwoordig geschonken wordt. Want het is een merkwaardig feit, dat de beide uitersten van het grote leger dat ons hier bezighoudt — hoewel, zoals gezegd, verenigd door de gemeenschappelijke eis dat de arbeid in het bezit van het zichzelf gesteld wordt — toch in hun grondbeginselen betreffende het maatschappelijk leven en de tot bereiking van het doel te volgen weg, scherper tegenover elkaar staan, dan ieder afzonderlijk staat tegenover de gemeenschappelijke vijand, de tegenwoordige maatschappij. Zij gronden zich op twee beginselen. De geschiedenis van de twist tussen deze twee beginselen is schier van dezelfde betekenis als de wereldgeschiedenis;​ en alle tussenpartijen,​ ingesloten de steunpilaren van de tegenwoordige maatschappij,​ gebaseerd zijn op een verdrag tussen beiden. Het ligt dus voor de hand, dat een verstandelijke,​ diepgewortelde oppositie tegen de heersende orde, van een van deze beide uitersten komen moet; want een oppositie uit andere bron, moet zich — verre van een revolutionair karakter te dragen — in wijzigingen van zo een oppervlakkige aard uitputten dat zij geheel onbekwaam wordt, zulk een graad van opmerkzaamheid en belang op zich te trekken, als aan het moderne socialisme tegenwoordig geschonken wordt.
-De beide bedoelde beginselen zijn gezag en vrijheid, en de namen van de twee richtingen van de socialistische beweging, die zonder terughouding het een of het ander vertegenwoordigen,​ zijn staatssocialisme en anarchisme. Wie weet wat deze richtingen willen en hoe zij haar doel denken te bereiken, verstaat de socialistische beweging. Er is beweerd dat tussen Rome en het verstand geen tussenstation bestaat. Met hetzelfde recht kan men zeggen, dat tussen staatssocialisme en anarchisme geen tussenstation bestaat. Van uit het middelpunt van liet socialistisch leger vloeien inderdaad bestendig twee stromen, die het ter rechten en ter linkerzijde verzamelen; en zal liet socialisme de overhand krijgen, dan bestaat de mogelijkheid,​ dat wanneer het scheidingsproces plaatsgevonden heeft en de bestaande orde tussen de beide legers verbrijzeld is, de bitterste strijd nog dreigt. Dan zullen alle achturen-mannen,​ alle vakbondslieden,​ alle arbeidsridders,​ alle landnationalisators, alle papiergeldmannen,​ in 't kort alle leden van de duizend en één verschillende bataljons van het grote arbeidersleger,​ hun oude posten verlaten hebben; zij nemen plaats aan de ene of de andere zijde en de grote slag begint. Wat een eindelijke zegepraal van de staatssocialisten betekenen zal, en wat een eindelijke zegepraal van de anarchisten te beduiden heeft — dit in ’t kort uit te leggen is het doel van deze brochure.+De beide bedoelde beginselen zijn gezag en vrijheid, en de namen van de twee richtingen van de socialistische beweging, die zonder terughouding het een of het ander vertegenwoordigen,​ zijn staatssocialisme en anarchisme. Wie weet wat deze richtingen willen en hoe zij haar doel denken te bereiken, verstaat de socialistische beweging. Er is beweerd dat tussen Rome en het verstand geen tussenstation bestaat. Met hetzelfde recht kan men zeggen, dat tussen staatssocialisme en anarchisme geen tussenstation bestaat. Van uit het middelpunt van liet socialistisch leger vloeien inderdaad bestendig twee stromen, die het ter rechten en ter linkerzijde verzamelen; en zal liet socialisme de overhand krijgen, dan bestaat de mogelijkheid,​ dat wanneer het scheidingsproces plaatsgevonden heeft en de bestaande orde tussen de beide legers verbrijzeld is, de bitterste strijd nog dreigt. Dan zullen alle achturen-mannen,​ alle vakbondslieden,​ alle arbeidsridders,​ alle land-nationalisators, alle papiergeldmannen,​ in 't kort alle leden van de duizend en één verschillende bataljons van het grote arbeidersleger,​ hun oude posten verlaten hebben; zij nemen plaats aan de ene of de andere zijde en de grote slag begint. Wat een eindelijke zegepraal van de staatssocialisten betekenen zal, en wat een eindelijke zegepraal van de anarchisten te beduiden heeft — dit in ’t kort uit te leggen is het doel van deze brochure.
  
 Om dit evenwel met overleg te doen, moet ik vooraf het voor beiden gemeenschappelijk veld beschrijven,​ de kenmerken waardoor dezen zowel als genen socialisten zijn. Om dit evenwel met overleg te doen, moet ik vooraf het voor beiden gemeenschappelijk veld beschrijven,​ de kenmerken waardoor dezen zowel als genen socialisten zijn.
  
-De economische beginselen van het moderne socialisme zijn een logische afleiding van de door ADAM SMITH in de eerste hoofdstukken van zijn “Wealth of Nations” nedergelegde theorie, namelijk dat de arbeid de ware maat van de prijs voorstelt. Maar nadat SMITH dit beginsel op de klaarste en nauwkeurigste wijze had geformuleerd,​ liet hij plotseling alle verdere opheldering daarvan achterwege, om zich te wijden aan de beschrijving van datgene wat in werkelijkheid de prijs bepaalt, en aan het betoog van de heersende goederenverdeling. Sinds zijn tijd volgden schier alle staathuishoudkundigen zijn voorbeeld, daar zij hun opgave beperkten tot de beschrijving van de maatschappij,​ hoe zij is en hoe zij zich in haar industriële en commerciële gestalten vertoont. Het socialisme daarentegen breidt zijn opgave uit tot de beschrijving van de maatschappij zoals zij wezen moet, en het vinden van de geschikte middelen om haar te maken tot wat zij zijn moet. Een halve eeuw nadat SMITH het boven aangevoerde beginsel neerlegde, nam het socialisme het weer op, waar hij het had laten liggen, en terwijl het de logische gevolgtrekkingen er uit afleidde, maakte het ervan de hoeksteen van een nieuwe economische filosofie.+De economische beginselen van het moderne socialisme zijn een logische afleiding van de door ADAM SMITH in de eerste hoofdstukken van zijn “Wealth of Nations” nedergelegde theorie, namelijk dat de arbeid de ware maat van de prijs voorstelt. Maar nadat Smith dit beginsel op de klaarste en nauwkeurigste wijze had geformuleerd,​ liet hij plotseling alle verdere opheldering daarvan achterwege, om zich te wijden aan de beschrijving van datgene wat in werkelijkheid de prijs bepaalt, en aan het betoog van de heersende goederenverdeling. Sinds zijn tijd volgden schier alle staathuishoudkundigen zijn voorbeeld, daar zij hun opgave beperkten tot de beschrijving van de maatschappij,​ hoe zij is en hoe zij zich in haar industriële en commerciële gestalten vertoont. Het socialisme daarentegen breidt zijn opgave uit tot de beschrijving van de maatschappij zoals zij wezen moet, en het vinden van de geschikte middelen om haar te maken tot wat zij zijn moet. Een halve eeuw nadat Smith het boven aangevoerde beginsel neerlegde, nam het socialisme het weer op, waar hij het had laten liggen, en terwijl het de logische gevolgtrekkingen er uit afleidde, maakte het ervan de hoeksteen van een nieuwe economische filosofie.
  
 Deze arbeid schijnt onafhankelijk van elkaar door drie mannen, behorend tot drie verschillende volken, in drie talen verricht te zijn: door Josiah Warren, een Amerikaan; Pierre J. Proudhon, een Fransman; Karl Marx, een Duitse jood. Dat Warren en Proudhon zelfstandig en zonder vreemde hulp tot hun slotsom geraakten, is zeker: maar of Marx niet grotendeels Proudhon voor zijn economische denkbeelden verplicht is, blijft een vraag. Hoe dit echter ook zij, Marx’ voorstelling van deze ideeën was in zo verschillend opzicht een voor hem eigenaardige,​ dat hij billijkerwijze aanspraak heeft op oorspronkelijkheid. Dat de arbeid van dit belangrijk driemanschap terzelfder •tijd verricht werd, schijnt te tonen, dat het socialisme in de lucht zat, en dat de tijd rijp was en de ontwikkelingsvoorwaarden van deze nieuwe gedachtenrichting gunstig waren. Wat voorrang in tijd betreft, komt aan Warren, de Amerikaan, de verdienste toe. Deze arbeid schijnt onafhankelijk van elkaar door drie mannen, behorend tot drie verschillende volken, in drie talen verricht te zijn: door Josiah Warren, een Amerikaan; Pierre J. Proudhon, een Fransman; Karl Marx, een Duitse jood. Dat Warren en Proudhon zelfstandig en zonder vreemde hulp tot hun slotsom geraakten, is zeker: maar of Marx niet grotendeels Proudhon voor zijn economische denkbeelden verplicht is, blijft een vraag. Hoe dit echter ook zij, Marx’ voorstelling van deze ideeën was in zo verschillend opzicht een voor hem eigenaardige,​ dat hij billijkerwijze aanspraak heeft op oorspronkelijkheid. Dat de arbeid van dit belangrijk driemanschap terzelfder •tijd verricht werd, schijnt te tonen, dat het socialisme in de lucht zat, en dat de tijd rijp was en de ontwikkelingsvoorwaarden van deze nieuwe gedachtenrichting gunstig waren. Wat voorrang in tijd betreft, komt aan Warren, de Amerikaan, de verdienste toe.
namespace/staatssocialisme_en_anarchisme.txt · Laatst gewijzigd: 03/01/20 17:25 door defiance