Gebruikershulpmiddelen

Site-hulpmiddelen


revolutionair_woordenboek

Verschillen

Dit geeft de verschillen weer tussen de geselecteerde revisie en de huidige revisie van de pagina.

Link naar deze vergelijking

Beide kanten vorige revisie Vorige revisie
Volgende revisie
Vorige revisie
Volgende revisie Beide kanten volgende revisie
revolutionair_woordenboek [19/04/18 13:19]
autonomia
revolutionair_woordenboek [06/06/18 19:52]
defiance [H]
Regel 23: Regel 23:
   * **Bezit:** //be-zit (het; zn.)//; Het houden of gebruiken van een //goed//, dat iemand in persoon, of door een ander, in diens macht heeft alsof het die persoon toebehoord. Bezit wordt in het dagelijks leven vaak verward met eigendom. Bezit gaat echter om die persoon die het gebruikt, het goed geniet, eigendom gaat over de juridische aanspraak die iemand op een goed kan maken. (Zie ook "​Eigendom"​ en "​Kapitalisme"​)   * **Bezit:** //be-zit (het; zn.)//; Het houden of gebruiken van een //goed//, dat iemand in persoon, of door een ander, in diens macht heeft alsof het die persoon toebehoord. Bezit wordt in het dagelijks leven vaak verward met eigendom. Bezit gaat echter om die persoon die het gebruikt, het goed geniet, eigendom gaat over de juridische aanspraak die iemand op een goed kan maken. (Zie ook "​Eigendom"​ en "​Kapitalisme"​)
   * **Bezittende klasse:** //​be-zit-ten-de klas-se (de; zn., samenstelling)//;​ De klasse die de middelen van productie en bestaan in en samenleving bezit - de economie. Het behoren tot deze klasse is in het moderne kapitalisme soms wat troebel door de economische organisatie gebaseerd op leningen - men kan een huis kopen maar is feitelijk bezitter van een schuld, de bank bezit het huis tot de lening is afbetaald. Ditzelfde kan gelden voor een kleine zelfstandige. De bezittende klasse is vaak ook de heersende klasse omdat zij politiek gezien veel invloed hebben. Andersom zorgt politieke invloed er vaak ook voor dat men economisch veel macht heeft. (Zie ook "​Heersende klasse"​)   * **Bezittende klasse:** //​be-zit-ten-de klas-se (de; zn., samenstelling)//;​ De klasse die de middelen van productie en bestaan in en samenleving bezit - de economie. Het behoren tot deze klasse is in het moderne kapitalisme soms wat troebel door de economische organisatie gebaseerd op leningen - men kan een huis kopen maar is feitelijk bezitter van een schuld, de bank bezit het huis tot de lening is afbetaald. Ditzelfde kan gelden voor een kleine zelfstandige. De bezittende klasse is vaak ook de heersende klasse omdat zij politiek gezien veel invloed hebben. Andersom zorgt politieke invloed er vaak ook voor dat men economisch veel macht heeft. (Zie ook "​Heersende klasse"​)
-  * **Boer:** //boer (de; zn., -en)//; Zoals de fabriekseigenaar de //​bezitter//​ is van de fabriek, is de boer dit tot het agrarisch bedrijf (veehouderij,​ land- en tuinbouw). De economische verhouding is vaak nog dezelfde, al is in West-Europa veel landarbeid (en daarmee de landarbeider) vervangen door machines. Boeren zijn met de verzelfstandiging van het boerenbedrijf ook sterk verstrikt geraakt in het web van het financieringskapitaal. Toch moet de hoeveelheid landarbeiders (veelal uit de pereferie ​van de Europese Unie), die tegen lage lonen in de land- en tuinbouw werken, niet worden onderschat. (Zie ook "​landarbeider"​)+  * **Boer:** //boer (de; zn., -en)//; Zoals de fabriekseigenaar de //​bezitter//​ is van de fabriek, is de boer dit tot het agrarisch bedrijf (veehouderij,​ land- en tuinbouw). De economische verhouding is vaak nog dezelfde, al is in West-Europa veel landarbeid (en daarmee de landarbeider) vervangen door machines. Boeren zijn met de verzelfstandiging van het boerenbedrijf ook sterk verstrikt geraakt in het web van het financieringskapitaal. Toch moet de hoeveelheid landarbeiders (veelal uit de periferie ​van de Europese Unie), die tegen lage lonen in de land- en tuinbouw werken, niet worden onderschat. (Zie ook "​landarbeider"​)
   * **Bourgeois:​** //​bour-geois (bn.)//; Zoals de bourgeoisie;​ in lijn met dat wat de bourgeoisie doet, //een bourgeois levensstijl//,​ een materialistische,​ behoudende levensstijl.  ​   * **Bourgeois:​** //​bour-geois (bn.)//; Zoals de bourgeoisie;​ in lijn met dat wat de bourgeoisie doet, //een bourgeois levensstijl//,​ een materialistische,​ behoudende levensstijl.  ​
   * **Bourgeoisie:​** //​bour-geoi-sie (de; zn.)//; De bezittende klasse, de gegoede en conservatieve middenstand. Van oorsprong een in de middeleeuwen in Frankrijk wettelijk gedefinieerde sociale klasse die burgerschap en politieke rechten genoten - in tegenstelling tot de rest van de bevolking, veelal landarbeiders. De bourgeoisie was de gegoede burgerklasse,​ één trede het koningshuis. In het Nederlands ook wel aangeduid als //'​burgerij'//​. Met de verspreiding van het socialisme raakte deze van oorsprong Franstalige term internationaal in gebruik. (zie ook "​Burgerlijk"​ en "​Kleinburgerlijk"​)   * **Bourgeoisie:​** //​bour-geoi-sie (de; zn.)//; De bezittende klasse, de gegoede en conservatieve middenstand. Van oorsprong een in de middeleeuwen in Frankrijk wettelijk gedefinieerde sociale klasse die burgerschap en politieke rechten genoten - in tegenstelling tot de rest van de bevolking, veelal landarbeiders. De bourgeoisie was de gegoede burgerklasse,​ één trede het koningshuis. In het Nederlands ook wel aangeduid als //'​burgerij'//​. Met de verspreiding van het socialisme raakte deze van oorsprong Franstalige term internationaal in gebruik. (zie ook "​Burgerlijk"​ en "​Kleinburgerlijk"​)
Regel 35: Regel 35:
   * **Commons:​** //com-mons (de; zn., Engels)//; Het //​gemeenschappelijke//​ of //​gemeenschapsgoed//;​ De hedendaagse betekenis van de commons draait om het gemeenschappelijk of algemeen goed, goederen of diensten die door de gemeenschap beschikbaar zijn gesteld en gebruikt kunnen worden. Deze kunnen niet door een individu toegeëigend worden, op het moment dat dit gebeurd, verliest het zijn begrip als '​common'​. Een moderne uiting van de commons is het concept van //Creative Commons// (CC), als men iets aandraagt onder deze CC-licentie (een tegenhanger van Copyright) wordt het geproduceerde gemeenschappelijk goed (meestal creatieve producten als kunst, muziek video of kennis). De spullen die onder deze licentie zijn geproduceerd zijn vrij gebruiken (meestal onder voorwaarde dat deze niet voor persoonlijk financieel gewin worden gebruikt).   * **Commons:​** //com-mons (de; zn., Engels)//; Het //​gemeenschappelijke//​ of //​gemeenschapsgoed//;​ De hedendaagse betekenis van de commons draait om het gemeenschappelijk of algemeen goed, goederen of diensten die door de gemeenschap beschikbaar zijn gesteld en gebruikt kunnen worden. Deze kunnen niet door een individu toegeëigend worden, op het moment dat dit gebeurd, verliest het zijn begrip als '​common'​. Een moderne uiting van de commons is het concept van //Creative Commons// (CC), als men iets aandraagt onder deze CC-licentie (een tegenhanger van Copyright) wordt het geproduceerde gemeenschappelijk goed (meestal creatieve producten als kunst, muziek video of kennis). De spullen die onder deze licentie zijn geproduceerd zijn vrij gebruiken (meestal onder voorwaarde dat deze niet voor persoonlijk financieel gewin worden gebruikt).
   * **Commune:​** //com-mu-ne (zn., de, -isme)//; Gemeenschap die zelfstandig de . //“De Commune van communes”//​In de jaren ’80 heeft de commune een veel kleinschaligere betekenis gekregen, waar de commune als aanduiding diende voor kleine leefgemeenschappen als woongroepen of leefgemeenschappen die zich terugtrekten uit de maatschappij en een geïsoleerd bestaan op het platteland stichtte. Deze betekenis doet echter het begrip //commune// tekort - de diepere betekenis gaat tot het maatschappelijk niveau met als eerste breedgedragen uiting de //​[[namespace:​Commune van Parijs]]//.   * **Commune:​** //com-mu-ne (zn., de, -isme)//; Gemeenschap die zelfstandig de . //“De Commune van communes”//​In de jaren ’80 heeft de commune een veel kleinschaligere betekenis gekregen, waar de commune als aanduiding diende voor kleine leefgemeenschappen als woongroepen of leefgemeenschappen die zich terugtrekten uit de maatschappij en een geïsoleerd bestaan op het platteland stichtte. Deze betekenis doet echter het begrip //commune// tekort - de diepere betekenis gaat tot het maatschappelijk niveau met als eerste breedgedragen uiting de //​[[namespace:​Commune van Parijs]]//.
-  * **Communisme:​** //​com-mu-nis-me (zn., het)//; Van //​commune//;​ het nastreven van de commune. Hoewel communisme heden ten dage vooral in verband wordt gebracht met Marxisme en  de vele substromingen die hier uit voort zijn gekomen (Leninisme, Trotskisme, Stalinisme, Maoïsme) is dit eigenlijk onterecht. Over de interpretatie wat communisme is zijn verschillende ideeën, maar over het algemeen wordt aangenomen dat het communisme een vrije, ​klassenloze ​samenleving is, waar men in zelfbestuur leeft. Er zijn verschillende ideeën over //hoe// dit bereikt kan/moet worden, van libertaire tot autoritaire,​ waarbij sommige autoritaire stromingen, zoals het Stalinisme, het uiteindelijke doel van de ‘vrije’ samenleving uiteindelijk in het geheel laten varen en daarvoor in de plaats een sterke staat plaatsen. De vraag is daarbij of men nog van een //commune// en daarmee van //​communisme//​ kan spreken. Doorgaans worden de Sovjet Unie en China hierom door anarchisten sterk afgewezen als model voor de bevrijding van de arbeidersklasse. //De bevrijding van de arbeidersklasse,​ kan alleen de arbeidersklasse zelf realiseren.//​ En niet, zoals de geschiedenis heeft bewezen, de nieuw opgestane politieke klasse die we in zovele autoritair-communistische modellen. (Zie ook “Commune”)+  * **Communisme:​** //​com-mu-nis-me (zn., het)//; Van //​commune//;​ het nastreven van de commune. Hoewel communisme heden ten dage vooral in verband wordt gebracht met Marxisme en  de vele substromingen die hier uit voort zijn gekomen (Leninisme, Trotskisme, Stalinisme, Maoïsme) is dit eigenlijk onterecht. Over de interpretatie wat communisme is zijn verschillende ideeën, maar over het algemeen wordt aangenomen dat het communisme een vrije, ​klasseloze ​samenleving is, waar men in zelfbestuur leeft. Er zijn verschillende ideeën over //hoe// dit bereikt kan/moet worden, van libertaire tot autoritaire,​ waarbij sommige autoritaire stromingen, zoals het Stalinisme, het uiteindelijke doel van de ‘vrije’ samenleving uiteindelijk in het geheel laten varen en daarvoor in de plaats een sterke staat plaatsen. De vraag is daarbij of men nog van een //commune// en daarmee van //​communisme//​ kan spreken. Doorgaans worden de Sovjet Unie en China hierom door anarchisten sterk afgewezen als model voor de bevrijding van de arbeidersklasse. //De bevrijding van de arbeidersklasse,​ kan alleen de arbeidersklasse zelf realiseren.//​ En niet, zoals de geschiedenis heeft bewezen, de nieuw opgestane politieke klasse die we in zovele autoritair-communistische modellen. (Zie ook “Commune”)
   * **Confederalisme:​** //​con-fe-de-ra-lis-me (het; zn.)//; Organisatiemodel voor een breder verband waarbij de aangesloten delen gezamenlijke uitwisseling hebben en besluiten maken. Deze besluiten worden gemaakt op basis van gemeenschappelijk belang. Daar waar dit gemeenschappelijk belang er niet is, bestaat er binnen de //​confederatie//​ vergaande autonomie voor de individuele onderdelen. Zo kan het zijn dat een voorstel binnen de confederatie slechts door een aantal lichamen wordt aangenomen en anderen zich hieraan kunnen onttrekken. Dit in tegenstelling tot de eenvormigheid van bijv. de natiestaat. (Zie ook “Federalisme” en “Zelfbestuur”)   * **Confederalisme:​** //​con-fe-de-ra-lis-me (het; zn.)//; Organisatiemodel voor een breder verband waarbij de aangesloten delen gezamenlijke uitwisseling hebben en besluiten maken. Deze besluiten worden gemaakt op basis van gemeenschappelijk belang. Daar waar dit gemeenschappelijk belang er niet is, bestaat er binnen de //​confederatie//​ vergaande autonomie voor de individuele onderdelen. Zo kan het zijn dat een voorstel binnen de confederatie slechts door een aantal lichamen wordt aangenomen en anderen zich hieraan kunnen onttrekken. Dit in tegenstelling tot de eenvormigheid van bijv. de natiestaat. (Zie ook “Federalisme” en “Zelfbestuur”)
   * **Conformisme:​** //​con-for-mis-me (het; -isme)//; //"​Sich fügen, heisst lügen"//​ (vert. Je voegen, is jezelf verloochenen) stelde [[namespace:​Erich Mühsam]] in een zeer toepasselijke uitspraak. Je conformeren is je aanpassen aan de norm - daarmee worden je eigen opvattingen aan de kant geschoven om aan te sluiten bij de dominante opvatting.   * **Conformisme:​** //​con-for-mis-me (het; -isme)//; //"​Sich fügen, heisst lügen"//​ (vert. Je voegen, is jezelf verloochenen) stelde [[namespace:​Erich Mühsam]] in een zeer toepasselijke uitspraak. Je conformeren is je aanpassen aan de norm - daarmee worden je eigen opvattingen aan de kant geschoven om aan te sluiten bij de dominante opvatting.
Regel 42: Regel 42:
   * **Contrarevolutionair:​** //​co-tra-re-vo-lu-tio-nair (bn., -e)// **1** //"Zij die aan de macht zijn, zullen deze verdedigen. Zij die deze macht verloren zijn, zullen deze proberen te heroveren"//​ **2** (de; zn., -en) Persoon die zich actief verzet tegen de revolutie.   * **Contrarevolutionair:​** //​co-tra-re-vo-lu-tio-nair (bn., -e)// **1** //"Zij die aan de macht zijn, zullen deze verdedigen. Zij die deze macht verloren zijn, zullen deze proberen te heroveren"//​ **2** (de; zn., -en) Persoon die zich actief verzet tegen de revolutie.
   * **Corporatisme:​** //​cor-po-ra-tis-me (het; zn., -isme)//; De economische ideologie verbonden aan het fascisme. Het corporatisme stelt dat de //​bezittende klasse// en de //werkende klasse// een gemeenschappelijk belang hebben - het welvaren van de natie - en daarom zich niet tegen elkaar moeten richten maar zich met elkaar moet verbinden. Daarmee keert het fascisme zich tegen de klassenstrijd,​ hoewel het er wel pseudo-revolutionaire retoriek op na houdt.   * **Corporatisme:​** //​cor-po-ra-tis-me (het; zn., -isme)//; De economische ideologie verbonden aan het fascisme. Het corporatisme stelt dat de //​bezittende klasse// en de //werkende klasse// een gemeenschappelijk belang hebben - het welvaren van de natie - en daarom zich niet tegen elkaar moeten richten maar zich met elkaar moet verbinden. Daarmee keert het fascisme zich tegen de klassenstrijd,​ hoewel het er wel pseudo-revolutionaire retoriek op na houdt.
-  * **Crypto-anarchisme:​** //​cryp-to-an-ar-chis-me (het; zn.)//; Een online of digitale realisatie van het anarchistische ideeën. De term cryto-anarchisme komt van het gebruik van //​encrypted//​ (vert. versleutelde) software terwijl men informatie verspreidt via bijvb. het internet om op die manier vervolging te voorkomen, en de privacy en politieke vrijheid te beschermen.+  * **Crypto-anarchisme:​** //​cryp-to-an-ar-chis-me (het; zn.)//; Een online of digitale realisatie van het anarchistische ideeën. De term cryto-anarchisme komt van het gebruik van //​encrypted//​ (vert. versleutelde) software terwijl men informatie verspreidt via bijv. het internet om op die manier vervolging te voorkomen, en de privacy en politieke vrijheid te beschermen.
  
 ===== D ===== ===== D =====
Regel 48: Regel 48:
   * **Despoot:​** //des-poot (de; zn., -en)//; **1** Alleenheerser,​ met de bijgedachte aan willekeur en onredelijkheid - de vraag is uiteraard of er ooit enige redelijkheid zit in alleenheerschappij **2** Heerszuchtig persoon.   * **Despoot:​** //des-poot (de; zn., -en)//; **1** Alleenheerser,​ met de bijgedachte aan willekeur en onredelijkheid - de vraag is uiteraard of er ooit enige redelijkheid zit in alleenheerschappij **2** Heerszuchtig persoon.
   * **Despotie:​** //​des-po-tie (de; zn., ën)//; **1** Optreden als een despoot, heerschappij van willekeur **2**Rijk of regeringsvorm waarin willekeur heerst.   * **Despotie:​** //​des-po-tie (de; zn., ën)//; **1** Optreden als een despoot, heerschappij van willekeur **2**Rijk of regeringsvorm waarin willekeur heerst.
-  * **Dialectiek:​** //​di-a-lec-tiek (de; zn., -isch)//; ​Dialectiek ofwel een redeneervorm die door middel van het gebruik van tegenstellingen naar waarheid probeert te zoeken, dan wel een metafysica, volgens welke zowel het denken als de wereld verandert of ontwikkelt ten gevolge van tegenstellingen (Herakleitos,​ Hegel, Marx en navolgers). Het begrip heeft een lange geschiedenis in de traditie van het westerse denken.+  * **Dialectiek:​** //​di-a-lec-tiek (de; zn., -isch)//; ​Ofwel een redeneervorm die door middel van het gebruik van tegenstellingen naar waarheid probeert te zoeken, dan wel een metafysica, volgens welke zowel het denken als de wereld verandert of ontwikkelt ten gevolge van tegenstellingen (Herakleitos,​ Hegel, Marx en navolgers). Het begrip heeft een lange geschiedenis in de traditie van het westerse denken.
   * **Dictator:​** //​dic-ta-tor (de; zn., -en)//; Van het Latijnse //dictare// (vert. dicteren, voorschrijven bevelen); **1** Onbeperkt, niet-vorstelijk gezaghebber,​ m.n. die zich tot heerser over het volk heeft opgeworpen na een burgeroorlog of staatsgreep (al dan niet '​democratisch',​ zoals in de zomer van 2016 gebeurde in Turkije) en een schrikbewind voert. **2** Iemand die geen tegenspraak duld, heerszuchtig,​ bazig persoon.   * **Dictator:​** //​dic-ta-tor (de; zn., -en)//; Van het Latijnse //dictare// (vert. dicteren, voorschrijven bevelen); **1** Onbeperkt, niet-vorstelijk gezaghebber,​ m.n. die zich tot heerser over het volk heeft opgeworpen na een burgeroorlog of staatsgreep (al dan niet '​democratisch',​ zoals in de zomer van 2016 gebeurde in Turkije) en een schrikbewind voert. **2** Iemand die geen tegenspraak duld, heerszuchtig,​ bazig persoon.
   * **Dictatuur:​** //​dic-ta-tuur (de; zn., -en)//; **1** Regering van of door een //​dictator//​ **2** Een door een dictator geregeerd land. Marx riep op tot de //"​Dictatuur van het proletariaat"//​ de overname en consolidatie van de staatsmacht door de arbeidersklasse. Deze dictatuur leidde echter keer op keer tot een werkelijke dictatuur die de arbeidersklasse zélf onderwierp op het moment dat de Communistische Partij in naam van diezelfde arbeidersklasse de macht over nam en zichzelf installeerde als alleenheersers. (Zie ook "​Dictator"​)   * **Dictatuur:​** //​dic-ta-tuur (de; zn., -en)//; **1** Regering van of door een //​dictator//​ **2** Een door een dictator geregeerd land. Marx riep op tot de //"​Dictatuur van het proletariaat"//​ de overname en consolidatie van de staatsmacht door de arbeidersklasse. Deze dictatuur leidde echter keer op keer tot een werkelijke dictatuur die de arbeidersklasse zélf onderwierp op het moment dat de Communistische Partij in naam van diezelfde arbeidersklasse de macht over nam en zichzelf installeerde als alleenheersers. (Zie ook "​Dictator"​)
Regel 66: Regel 66:
  
 ===== F ===== ===== F =====
-  * **Fascisme:​** //​fas-cis-me (het; vlg. -isme);// Van het Italiaanse //​fascismo//,​ gevormd vanuit het Latijnse //fasces//, een bundel takken met een bijl **1** Politiek systeem berustend op ultranationalistische ​corporatististische, autoritaire beginselen. In aard sterk anti-communistisch,​ in retoriek pseudo-revolutionair om zo de arbeidersklasse weg te leiden van communistische ideeën. **2** Politieke filosofie of richting die het fascisme voorstaat, rep. probeert te verwezenlijken. (Zie ook "​Corporatisme"​)+  * **Fascisme:​** //​fas-cis-me (het; vlg. -isme);// Van het Italiaanse //​fascismo//,​ gevormd vanuit het Latijnse //fasces//, een bundel takken met een bijl **1** Politiek systeem berustend op ultranationalistische ​corporatistische, autoritaire beginselen. In aard sterk anti-communistisch,​ in retoriek pseudo-revolutionair om zo de arbeidersklasse weg te leiden van communistische ideeën. **2** Politieke filosofie of richting die het fascisme voorstaat, rep. probeert te verwezenlijken. (Zie ook "​Corporatisme"​)
   * **Federalisme:​** //​Fe-de-ra-lis-me (het; zn.)//; Organisatiemodel waarbinnen groepen of organisaties een samenwerkingsverband realiseren. De definitie binnen van federalisme verschilt binnen het anarchisme t.o.v. de gangbare opvatting - van origine is het zo dat de besluiten in de federatie bindend zijn voor de gefedereerde onderdelen. Dit is binnen het anarchisme echter eigenlijk bijna nooit het geval. De federatie zou een té centralistisch karakter krijgen en de autonomie van de gefedereerde onderdelen schaden. Het federalisme waarover binnen de anarchistische beweging gesproken wordt is daarmee in feite eerder aan te duiden als confederalisme. (Zie ook. “Confederalisme”)   * **Federalisme:​** //​Fe-de-ra-lis-me (het; zn.)//; Organisatiemodel waarbinnen groepen of organisaties een samenwerkingsverband realiseren. De definitie binnen van federalisme verschilt binnen het anarchisme t.o.v. de gangbare opvatting - van origine is het zo dat de besluiten in de federatie bindend zijn voor de gefedereerde onderdelen. Dit is binnen het anarchisme echter eigenlijk bijna nooit het geval. De federatie zou een té centralistisch karakter krijgen en de autonomie van de gefedereerde onderdelen schaden. Het federalisme waarover binnen de anarchistische beweging gesproken wordt is daarmee in feite eerder aan te duiden als confederalisme. (Zie ook. “Confederalisme”)
   * **Federatie:​** //​fe-de-ra-tie (de; zn.)//; Organisatie gebaseerd op een (con)federalistisch model. Hedendaagse voorbeelden van federaties zijn de //​Föderation Deutshsprachicher Anarchist*innen (FdA)// en de //​Internationale van Anarchistische Federaties (IFA)//. (Zie ook "​Federalisme"​ en "​Confederalisme"​) ​   * **Federatie:​** //​fe-de-ra-tie (de; zn.)//; Organisatie gebaseerd op een (con)federalistisch model. Hedendaagse voorbeelden van federaties zijn de //​Föderation Deutshsprachicher Anarchist*innen (FdA)// en de //​Internationale van Anarchistische Federaties (IFA)//. (Zie ook "​Federalisme"​ en "​Confederalisme"​) ​
   * **Feminisme:​** //​fe-mi-nis-me (het; zn. -isme)//; Maatschappijkritisch streven dat zich verzet tegen geslachtshiërarchieën als de benadeling, onderdrukking en uitbuiting van vrouwen. Er zijn binnen het feminisme verschillende opvattingen over doelen en hoe deze te bereiken. Zo is er een verschil van mening of werkelijke gelijkheid tussen man en vrouw wel behaald kan worden binnen een hiërarchische en ongelijke samenleving als de huidige. //​Postfeminisme//​ wijst de binaire (tweeslachtige) indeling van mensen in '​man'​ en '​vrouw'​ af, en stelt dat dit onderscheid buiten biologisch, vooral een maatschappelijk construct is. //Wij vrouwen dragen de zware last van de macht die mannen over vele generaties van barbarij over ons hebben geworpen. Het feminisme is erop gericht zich van deze last te bevrijden en niet, om het domein van het '​sterkere geslacht'​ te veroveren. Wij willen ons niet vermannelijken.//​ - Soledad Gustavo (Zie ook "​Anarcha-feminisme"​ en "​Misogenie"​)   * **Feminisme:​** //​fe-mi-nis-me (het; zn. -isme)//; Maatschappijkritisch streven dat zich verzet tegen geslachtshiërarchieën als de benadeling, onderdrukking en uitbuiting van vrouwen. Er zijn binnen het feminisme verschillende opvattingen over doelen en hoe deze te bereiken. Zo is er een verschil van mening of werkelijke gelijkheid tussen man en vrouw wel behaald kan worden binnen een hiërarchische en ongelijke samenleving als de huidige. //​Postfeminisme//​ wijst de binaire (tweeslachtige) indeling van mensen in '​man'​ en '​vrouw'​ af, en stelt dat dit onderscheid buiten biologisch, vooral een maatschappelijk construct is. //Wij vrouwen dragen de zware last van de macht die mannen over vele generaties van barbarij over ons hebben geworpen. Het feminisme is erop gericht zich van deze last te bevrijden en niet, om het domein van het '​sterkere geslacht'​ te veroveren. Wij willen ons niet vermannelijken.//​ - Soledad Gustavo (Zie ook "​Anarcha-feminisme"​ en "​Misogenie"​)
   * **Feodaal:​** //fe-o-daal (bn., feodalisme)//;​ **1** Tot het leenstelsel behorend, pré-kapitalistisch maatschappelijk systeem; //een feodale maatschappij//;​ Waar overheidsgezag wordt uitgeoefend volgens een rechtsbetrekking tussen '​heer'​ (adel) en '​horigen'​ (bezitlozen). Grond behoord de adel en de horigen bewerken deze. Zij mogen hierop en hiervan leven, maar zijn het grootste deel hetgeen het land opbrengt verschuldigd aan de grondbezitter - //het is immers diens grond// **2** Herinnerend aan het oude leenstelsel:​ //feodale begrippen//;​ //het gaat er in het bestuur nogal feodaal aan toe//.   * **Feodaal:​** //fe-o-daal (bn., feodalisme)//;​ **1** Tot het leenstelsel behorend, pré-kapitalistisch maatschappelijk systeem; //een feodale maatschappij//;​ Waar overheidsgezag wordt uitgeoefend volgens een rechtsbetrekking tussen '​heer'​ (adel) en '​horigen'​ (bezitlozen). Grond behoord de adel en de horigen bewerken deze. Zij mogen hierop en hiervan leven, maar zijn het grootste deel hetgeen het land opbrengt verschuldigd aan de grondbezitter - //het is immers diens grond// **2** Herinnerend aan het oude leenstelsel:​ //feodale begrippen//;​ //het gaat er in het bestuur nogal feodaal aan toe//.
 +  * **Fordisme:​** //​for-dis-me (zn., het)//; ​ Refereert naar de eerste implementatie van lopendebandwerk in de Ford fabrieken en de denkbeelden van Henry Ford. Werknemers van zijn fabrieken moesten volgens hem genoeg verdienen om ook de auto’s van Ford te kunnen kopen om zo weer de verkoop te stimuleren – een model dus voor de consumptiemaatschappij. De periode hierna wordt soms beschreven als postfordisme – de verschuiving naar een diensteneconomie,​ van massaproductie naar specifieke goederen en diensten en een verandering in bedrijfsstructuren – flexibilisering en kleinere gespecialiseerde bedrijven die elkaar toeleveren i.p.v. grote ondernemingen die de hele keten van grondstof tot eindproduct beheersen.
  
 ===== G ===== ===== G =====
Regel 79: Regel 80:
 ===== H ===== ===== H =====
   * **Heersende Klasse:** //​heer-sen-de klas-se (de; zn., samenstelling)//;​ Sociale klasse die de politieke en vaak ook economische heerschappij heeft over de samenleving. Deze heersende klasse bestaat tegenover een of meerdere gedomineerde klassen. De machtsgelijkheid die Marx voorspelde te ontstaan nadat de klassenstrijd de daaropvolgende dictatuur van het proletariaat had geïnstalleerd leidde tot niets anders dan een nieuwe heersende klasse - dit in tegenstelling tot de afschaffing van overheersing.   * **Heersende Klasse:** //​heer-sen-de klas-se (de; zn., samenstelling)//;​ Sociale klasse die de politieke en vaak ook economische heerschappij heeft over de samenleving. Deze heersende klasse bestaat tegenover een of meerdere gedomineerde klassen. De machtsgelijkheid die Marx voorspelde te ontstaan nadat de klassenstrijd de daaropvolgende dictatuur van het proletariaat had geïnstalleerd leidde tot niets anders dan een nieuwe heersende klasse - dit in tegenstelling tot de afschaffing van overheersing.
 +  * **Hegemonie:​** //​he-ge-mo-nie (de; zn.)//; Van het Griekse //​ἡγεμών//​ (hègemoon),​ "​aanvoerder,​ leider"​);​ het overwicht op uiteenlopende gebieden als politiek, cultuur, ideologie en handel door een partij, staat, religieus of politiek systeem waardoor deze indirecte macht over anderen kan uitoefenen.
   * **Hiërarchie:​** //​hië-rar-chie (de; zn., -ën)//; Van het Griekse //​ἱεραρχία//​ (hierarchia),​ "​heersen van een hoge priester",​ van ἱεράρχης hierarkhes, "​leider van heilige rituelen";​ een organisatie van onderdelen (objecten, namen, waardes, categoriën,​ mensen etc.) waarbij elk onderdeel gerepresenteerd wordt als "​boven",​ "​gelijk"​ of "​onder"​ de andere. In maatschappelijke termen betekend dit een maatschappelijke ordening waar verschillende hiërarchieën bepalen of iemand meer of minder maatschappelijke invloed heeft - bijv. economisch, politiek of sociaal.   * **Hiërarchie:​** //​hië-rar-chie (de; zn., -ën)//; Van het Griekse //​ἱεραρχία//​ (hierarchia),​ "​heersen van een hoge priester",​ van ἱεράρχης hierarkhes, "​leider van heilige rituelen";​ een organisatie van onderdelen (objecten, namen, waardes, categoriën,​ mensen etc.) waarbij elk onderdeel gerepresenteerd wordt als "​boven",​ "​gelijk"​ of "​onder"​ de andere. In maatschappelijke termen betekend dit een maatschappelijke ordening waar verschillende hiërarchieën bepalen of iemand meer of minder maatschappelijke invloed heeft - bijv. economisch, politiek of sociaal.
   * **Historisch materialisme:​** //​his-to-risch ma-te-ria-lis-me (het; zn. samenstelling)//;​ Geschiedbeschouwing die vooral in het marxisme wordt gebruikt waarbij deze in grote mate bepaald door materiële, economische,​ omstandigheden;​ deze worden beschouwd als de oorzaak voor de sociale verhoudingen en de verdeling van maatschappijen in klassen, die voortdurend strijd met elkaar leveren. Marx presenteerde zijn geschiedkundig werk op dialectische wijze, in navolging van Hegel, maar waar Hegel de geschiedenis als een strijd tussen tegengestelde ideeën beschouwt, ziet Marx de mensen zelf aan het werk, verenigd in klassen die onderling strijden om hun economische positie te behouden of verdedigen. Anarchistische denkers hebben meermaals kritiek geleverd op deze marxistische benadering omdat de ontwikkeling van de geschiedenis daarbinnen als een vooraf vaststaande ontwikkeling wordt gepresenteerd. De kritiek baseert zich er op dat daarmee het eigen handelingsvermogen om de ontwikkeling van de geschiedenis te veranderen wordt ontnomen - men verwordt tot een toeschouwer van de verandering in plaats van een zelfbewust actief handelende mens die de ontwikkeling van de revolutie zelf kan bepalen.   * **Historisch materialisme:​** //​his-to-risch ma-te-ria-lis-me (het; zn. samenstelling)//;​ Geschiedbeschouwing die vooral in het marxisme wordt gebruikt waarbij deze in grote mate bepaald door materiële, economische,​ omstandigheden;​ deze worden beschouwd als de oorzaak voor de sociale verhoudingen en de verdeling van maatschappijen in klassen, die voortdurend strijd met elkaar leveren. Marx presenteerde zijn geschiedkundig werk op dialectische wijze, in navolging van Hegel, maar waar Hegel de geschiedenis als een strijd tussen tegengestelde ideeën beschouwt, ziet Marx de mensen zelf aan het werk, verenigd in klassen die onderling strijden om hun economische positie te behouden of verdedigen. Anarchistische denkers hebben meermaals kritiek geleverd op deze marxistische benadering omdat de ontwikkeling van de geschiedenis daarbinnen als een vooraf vaststaande ontwikkeling wordt gepresenteerd. De kritiek baseert zich er op dat daarmee het eigen handelingsvermogen om de ontwikkeling van de geschiedenis te veranderen wordt ontnomen - men verwordt tot een toeschouwer van de verandering in plaats van een zelfbewust actief handelende mens die de ontwikkeling van de revolutie zelf kan bepalen.
revolutionair_woordenboek.txt · Laatst gewijzigd: 20/03/24 11:19 door defiance