Gebruikershulpmiddelen

Site-hulpmiddelen


revolutionair_woordenboek

Verschillen

Dit geeft de verschillen weer tussen de geselecteerde revisie en de huidige revisie van de pagina.

Link naar deze vergelijking

Beide kanten vorige revisie Vorige revisie
Volgende revisie
Vorige revisie
Volgende revisie Beide kanten volgende revisie
revolutionair_woordenboek [29/01/19 07:55]
defiance
revolutionair_woordenboek [14/05/19 20:36]
defiance
Regel 3: Regel 3:
 ===== A ===== ===== A =====
   * **Affiniteitsgroep:​** //​af-fi-ni-teits-groep (de; zn. -en)//; Van //​affiniteit//,​ het delen van een natuurlijke interesse; samenwerking op basis van overeenstemming in zowel vorm als doel; groep samenwerkend op basis van affiniteit. Vaak wordt de affiniteitsgroep in relatie gebracht met organisatie op informeel basis. Het kan echter ook een formeler karakter hebben als deze op grotere schaal wordt toegepast - meestal in federatief verband of in een cellenstructuur.   * **Affiniteitsgroep:​** //​af-fi-ni-teits-groep (de; zn. -en)//; Van //​affiniteit//,​ het delen van een natuurlijke interesse; samenwerking op basis van overeenstemming in zowel vorm als doel; groep samenwerkend op basis van affiniteit. Vaak wordt de affiniteitsgroep in relatie gebracht met organisatie op informeel basis. Het kan echter ook een formeler karakter hebben als deze op grotere schaal wordt toegepast - meestal in federatief verband of in een cellenstructuur.
 +  * **Algemene staking:** (Zie ook "​Staking"​)
   * **Anarcha-feminisme:​** //​a-nar-cha-fe-mi-nis-me (het; zn., samenstelling,​ -isme)//; Samentrekking van anarchisme en feminisme. Het feminisme benaderd vanuit anarchistisch perspectief. De bevrijding van de vrouw, is van meerdere maatschappelijke aspecten afhankelijk,​ zoals de economische verhoudingen. Maatschappelijke gelijkstelling kan volgens anarcha-feministen alleen bereikt worden in een vrije en gelijkwaardige samenleving. //"​Meer vrouwen aan de top"//,​ voorstaat nog steeds een economische overheersing van de ene vrouw over de andere. (Zie ook "​Feminisme"​)   * **Anarcha-feminisme:​** //​a-nar-cha-fe-mi-nis-me (het; zn., samenstelling,​ -isme)//; Samentrekking van anarchisme en feminisme. Het feminisme benaderd vanuit anarchistisch perspectief. De bevrijding van de vrouw, is van meerdere maatschappelijke aspecten afhankelijk,​ zoals de economische verhoudingen. Maatschappelijke gelijkstelling kan volgens anarcha-feministen alleen bereikt worden in een vrije en gelijkwaardige samenleving. //"​Meer vrouwen aan de top"//,​ voorstaat nog steeds een economische overheersing van de ene vrouw over de andere. (Zie ook "​Feminisme"​)
   * **Anarchie:​** //​an-ar-chie (de; zn.)//; van het Griekse ‘αναρχος’ (an archos), zonder heerser. Een maatschappijvorm waarin de heerschappij van de ene mens over de ander is afgeschaft. Anarchie betekend hierom ook de opheffing van de in staten georganiseerde samenleving - de staat is gebaseerd op het regeren van de één over de ander. In de anarchie leeft en werkt men op gelijkwaardige en vrijwillige basis samen, zowel op sociaal (van mens tot mens) als economisch vlak. De organisatie van deze samenleving kan door het decentrale en vrijwillige karakter verschillend zijn tussen communes en federaties. Een samenleving waar de belangen, ideeën en aspiraties van allen tellen en niet slechts die van de machtigen. ​   * **Anarchie:​** //​an-ar-chie (de; zn.)//; van het Griekse ‘αναρχος’ (an archos), zonder heerser. Een maatschappijvorm waarin de heerschappij van de ene mens over de ander is afgeschaft. Anarchie betekend hierom ook de opheffing van de in staten georganiseerde samenleving - de staat is gebaseerd op het regeren van de één over de ander. In de anarchie leeft en werkt men op gelijkwaardige en vrijwillige basis samen, zowel op sociaal (van mens tot mens) als economisch vlak. De organisatie van deze samenleving kan door het decentrale en vrijwillige karakter verschillend zijn tussen communes en federaties. Een samenleving waar de belangen, ideeën en aspiraties van allen tellen en niet slechts die van de machtigen. ​
Regel 64: Regel 65:
   * **Eigendom:​** //​ei-gen-dom (het; zn., -men)//; Het //​eigendom//​ waar Proudhon]] van spreekt in zijn bekende uitspraak //​“Eigendom is diefstal”//,​ gaat niet over de dagelijkse gebruiksvoorwerpen die men persoonliijk //bezit// (zie "​Bezit"​),​ maar over de middelen voor productie, de basisbehoeften om te leven etc. Door de aanspraak op eigendom eigent de kapitalist zich het recht toe de winsten uit de productie van diegenen die '​zijn'​ machines gebruiken, wonen in '​zijn'​ huizen etc. (Zie ook “Bezit” en “Kapitaal”).   * **Eigendom:​** //​ei-gen-dom (het; zn., -men)//; Het //​eigendom//​ waar Proudhon]] van spreekt in zijn bekende uitspraak //​“Eigendom is diefstal”//,​ gaat niet over de dagelijkse gebruiksvoorwerpen die men persoonliijk //bezit// (zie "​Bezit"​),​ maar over de middelen voor productie, de basisbehoeften om te leven etc. Door de aanspraak op eigendom eigent de kapitalist zich het recht toe de winsten uit de productie van diegenen die '​zijn'​ machines gebruiken, wonen in '​zijn'​ huizen etc. (Zie ook “Bezit” en “Kapitaal”).
   * **Emancipatie:​** //​e-man-ci-pa-tie (de; zn.)//; Het streven naar een volwaardige plaats in de samenleving vanuit een achtergestelde positie. ​   * **Emancipatie:​** //​e-man-ci-pa-tie (de; zn.)//; Het streven naar een volwaardige plaats in de samenleving vanuit een achtergestelde positie. ​
-  * **Espefismo:** //​es-pe-fis-mo (het; zn.)//; Anarchistische ​stroming ​die vooral in Zuid-Amerika ​is vertegenwoordigd. Het wordt nog wel eens in verband gebracht met het //platformisme// (zie “Platformisme”) maar deze verbinding is niet correct. ​Espefismo ​baseert zich o.a. op de ideeën van Errico Malatesta, die anarchisten opriep specifiek anarchistische organisaties op te richten - toen nog in de vorm van een partij. Het begrip “Poder Popular” (vert. populaire macht) – een slogan van het Espefismo ​– is wel aan discussie onderhevig omdat het voor sommige groepen lijkt te betekenen dat men ook de staatsmacht over kan nemen of via deze partij. Dit is echter geen concept binnen deze stroming dat de overhand heeft.+  * **Especifismo ​:** //es-pe-ci-fis-mo (het; zn.)//; Anarchistische ​organisatiemethode ​die vooral in Zuid-Amerika ​vertegenwoordiging vindt. Het wordt nog wel eens in verband gebracht met het //Platformisme// (zie “Platformisme”)maar deze verbinding is niet geheel ​correct. ​[[namespace:​Especifismo – de anarchistische praktijk van het bouwen aan massabewegingen en revolutionaire organisatie|Especifismo]] ​baseert zich o.a. op de ideeën van Errico Malatesta, die anarchisten opriep specifiek anarchistische organisaties op te richten - toen nog in de vorm van een partij. Het begrip “Poder Popular” (vert. populaire macht) – een slogan van het Especifismo ​– is wel aan discussie onderhevig omdat het voor sommige groepen lijkt te betekenen dat men ook de staatsmacht over kan nemen of via deze partij. Dit is echter geen concept binnen deze stroming dat de overhand heeft.
   * **Etniciteit:​** //​et-ni-ci-teit (de; zn., -en)//; Sociaal-culturele identiteit die een bepaalde groep mensen of een aantal bevolkingsgroepen verbindt. Het concept wortelt in het gegeven dat de leden van bepaalde bevolkingsgroep zich identificeren met gezamenlijke kenmerken, zoals nationaliteit,​ stamverwantschap,​ religie, taal, cultuur of geschiedenis en de daaraan ontleende normen en waarden.   * **Etniciteit:​** //​et-ni-ci-teit (de; zn., -en)//; Sociaal-culturele identiteit die een bepaalde groep mensen of een aantal bevolkingsgroepen verbindt. Het concept wortelt in het gegeven dat de leden van bepaalde bevolkingsgroep zich identificeren met gezamenlijke kenmerken, zoals nationaliteit,​ stamverwantschap,​ religie, taal, cultuur of geschiedenis en de daaraan ontleende normen en waarden.
   * **Extremisme:​** //​ex-tre-mis-me (zn., het, -isme)//; Van //​extreem//;​ **1** Te ver (willen) gaan; wat “te ver” is, wordt doorgaans niet door de persoon of groepering die als extremist wordt gelabeld gedefinieerd **2** Term die doorgaans iemand of een groepering wordt //​toegewezen//​ en niet zelf wordt verkozen. De term wordt meestal gebruikt om in diskrediet te brengen of verdeeldheid te creëren - door bijv. distantiëring af te dwingen. In de media worden het begrip extremisme en radicalisme vaak als synoniem gebruikt, dit terwijl er een wezenlijk verschil is tussen de twee. (Zie ook “Radicalisme”)   * **Extremisme:​** //​ex-tre-mis-me (zn., het, -isme)//; Van //​extreem//;​ **1** Te ver (willen) gaan; wat “te ver” is, wordt doorgaans niet door de persoon of groepering die als extremist wordt gelabeld gedefinieerd **2** Term die doorgaans iemand of een groepering wordt //​toegewezen//​ en niet zelf wordt verkozen. De term wordt meestal gebruikt om in diskrediet te brengen of verdeeldheid te creëren - door bijv. distantiëring af te dwingen. In de media worden het begrip extremisme en radicalisme vaak als synoniem gebruikt, dit terwijl er een wezenlijk verschil is tussen de twee. (Zie ook “Radicalisme”)
Regel 113: Regel 114:
   * **Libertair:​** //​li-ber-tair (bn., adj., -e)//; **1** Een ander woord voor '​vrij'​ **2** Toevoeging ter aanduiding van een houding, gedachte of grondbeginsel dat men nastreeft, in de basis zonder staat; vrij van de staat **3** Vaak als aanduiding van het anarchisme gebruikt - libertair-communisme is simpelweg een mogelijke andere aanduiding voor het anarcho-communisme. De anarchistische arbeidersbeweging in het Frankrijk van de 19de en 20ste eeuw noemde zich in eerste instantie '​libertair',​ hier wordt de term dan ook nog steeds veel gebruikt - zoals de krant //Le Monde Libertaire//​. Wordt soms ook gebruikt om het beladen begrippen als //​anarchisme//​ of //​anarchist//​ te vermijden. Hoewel slechts een letter verschillend,​ moet het woord //​libertair//​ niet verward worden met het //​libert__a__risme//,​ dat niets anders is dan radicaal kapitalisme **4** Ander woord voor //​anarchist//​ of //vrij communist//​. ​   * **Libertair:​** //​li-ber-tair (bn., adj., -e)//; **1** Een ander woord voor '​vrij'​ **2** Toevoeging ter aanduiding van een houding, gedachte of grondbeginsel dat men nastreeft, in de basis zonder staat; vrij van de staat **3** Vaak als aanduiding van het anarchisme gebruikt - libertair-communisme is simpelweg een mogelijke andere aanduiding voor het anarcho-communisme. De anarchistische arbeidersbeweging in het Frankrijk van de 19de en 20ste eeuw noemde zich in eerste instantie '​libertair',​ hier wordt de term dan ook nog steeds veel gebruikt - zoals de krant //Le Monde Libertaire//​. Wordt soms ook gebruikt om het beladen begrippen als //​anarchisme//​ of //​anarchist//​ te vermijden. Hoewel slechts een letter verschillend,​ moet het woord //​libertair//​ niet verward worden met het //​libert__a__risme//,​ dat niets anders is dan radicaal kapitalisme **4** Ander woord voor //​anarchist//​ of //vrij communist//​. ​
   * **Libertarisme:​** //​li-ber-ta-ris-me (het; zn.)//; Politieke filosofie waarbij vrijheid door middel van individuele soevereiniteit en het non-agressieprincipe centraal staan. Op economisch gebied stellen libertariërs privaat bezit als fundamenteel onderdeel van deze individuele soevereiniteit,​ hierom zijn libertariërs meestal aanhangers zijn van 'vrije markt' en kapitalisme. Libertariërs zijn voor een zo klein mogelijke overheid óf de afschaffing ervan in het geheel, waarbij 'de markt' de belangrijkste maatschappelijke regulering zou moeten realiseren. Hier breekt het dan ook duidelijk met links-libertairen,​ die stellen dat //ook// economische overheersing een vorm van onderdrukking met zich mee brengt. Een andere namen voor libertarisme zijn '​voluntarisme',​ '​agorisme',​ '​minarchisme'​ of '​anarcho-kapitalisme'​. (Zie ook "​Kapitalisme"​ en "​Libertair"​)   * **Libertarisme:​** //​li-ber-ta-ris-me (het; zn.)//; Politieke filosofie waarbij vrijheid door middel van individuele soevereiniteit en het non-agressieprincipe centraal staan. Op economisch gebied stellen libertariërs privaat bezit als fundamenteel onderdeel van deze individuele soevereiniteit,​ hierom zijn libertariërs meestal aanhangers zijn van 'vrije markt' en kapitalisme. Libertariërs zijn voor een zo klein mogelijke overheid óf de afschaffing ervan in het geheel, waarbij 'de markt' de belangrijkste maatschappelijke regulering zou moeten realiseren. Hier breekt het dan ook duidelijk met links-libertairen,​ die stellen dat //ook// economische overheersing een vorm van onderdrukking met zich mee brengt. Een andere namen voor libertarisme zijn '​voluntarisme',​ '​agorisme',​ '​minarchisme'​ of '​anarcho-kapitalisme'​. (Zie ook "​Kapitalisme"​ en "​Libertair"​)
 +  * **Links:**
 +  * **Links-communisme:​**
 +  * **Lompenproletariaat:​**
  
 ===== M ===== ===== M =====
Regel 145: Regel 149:
   * **Patriarchaat:​** //​pa-tri-ar-chaat (het; zn.)//; Van het Latijnse //pater// - vader en //arche// - heersen, grond; In de moderne maatschappijanalyse staat het patriarchaat voor een sociale gemeenschap waarin ​ de man de dominante rol heeft ingenomen; het glazen plafond voor vrouwen is een kenmerk van de patriarchale samenleving. Patriarchaat staat voor ongelijkheid op basis van sekseverschillen. Feminisme bekritiseert het ongefundeerde patriarchaat. Onze huidige maatschappij wordt gekenmerkt door een sterk patriarchaat met ingebouwde vrouwenongelijkheid.   * **Patriarchaat:​** //​pa-tri-ar-chaat (het; zn.)//; Van het Latijnse //pater// - vader en //arche// - heersen, grond; In de moderne maatschappijanalyse staat het patriarchaat voor een sociale gemeenschap waarin ​ de man de dominante rol heeft ingenomen; het glazen plafond voor vrouwen is een kenmerk van de patriarchale samenleving. Patriarchaat staat voor ongelijkheid op basis van sekseverschillen. Feminisme bekritiseert het ongefundeerde patriarchaat. Onze huidige maatschappij wordt gekenmerkt door een sterk patriarchaat met ingebouwde vrouwenongelijkheid.
   * **Picketline:​** //​pi-cket-line (de; eng. zn., -s)//; Stakingslinie,​ dwz. een ketting van stakers voor de onderneming waar gestaakt wordt - meestal met protestborden,​ spandoeken etc. - om andere medewerkers en leveranciers de toegang te ontzeggen.   * **Picketline:​** //​pi-cket-line (de; eng. zn., -s)//; Stakingslinie,​ dwz. een ketting van stakers voor de onderneming waar gestaakt wordt - meestal met protestborden,​ spandoeken etc. - om andere medewerkers en leveranciers de toegang te ontzeggen.
-  * **Platformisme:​** //​plat-for-mis-me,​ (het; zn., -isme)//; Anarcho-communistische stroming die terug te leiden is op het document '​Organisatorisch Platform van Revolutionaire Anarchisten' opgesteld door o.a. [[namespace:​Ida Mett]], [[namespace:​Piotr Arshinov]] en [[namespace:​Nestor Makhno]]. Het Platform opereerde onder de slogan "​Eenheid in theorie, ​Eenheid ​in actie", ​waarmee ​het de nodige kritiek ​ontving ​van anarchisten als [[namespace:​Volin]] en [[namespace:​Errico Malatesta]]. Platformistische groepen zijn vooral verenigd via het [[http://​www.anarkismo.net|Anarkismo-netwerk]].+  * **Platformisme:​** //​plat-for-mis-me,​ (het; zn., -isme)//; Anarcho-communistische stroming die terug te leiden is op het document '[[namespace:​Organisatorisch Platform van de Libertaire Communisten]]' opgesteld door o.a. [[namespace:​Ida Mett]], [[namespace:​Peter Arshinov]] en [[namespace:​Nestor Makhno]]. Het Platform opereerde onder de slogan "​Eenheid in theorie, ​eenheid ​in actie", ​en riep anarchisten op zich te verenigen in één organisatie. Hierom ontving ​het de nodige kritiek van anarchisten als [[namespace:​Voline]] en [[namespace:​Errico Malatesta]]. Platformistische groepen zijn vooral verenigd via het [[http://​www.anarkismo.net|Anarkismo-netwerk]].
   * **Polyamorie:​** //​po-ly-amo-rie (de; zn.)//; Polyamorie (van het Griekse πολύ poly, "veel, meerdere",​ en Latijnse amor, "​liefde"​) staat voor een levenswijze waarin men open staat voor het hebben van meer dan één liefdesrelatie tegelijkertijd,​ waarbij ruimte is voor seksualiteit,​ op de voorwaarde dat dit gebeurt in openheid en eerlijkheid en met medeweten en instemming van alle betrokkenen. Er wordt een groot belang gehecht aan ethiek en goede communicatie tussen partners en vaak ook met de partners van partners. Polyamorie onderscheidt zich daarmee nadrukkelijk van vreemdgaan of overspel.   * **Polyamorie:​** //​po-ly-amo-rie (de; zn.)//; Polyamorie (van het Griekse πολύ poly, "veel, meerdere",​ en Latijnse amor, "​liefde"​) staat voor een levenswijze waarin men open staat voor het hebben van meer dan één liefdesrelatie tegelijkertijd,​ waarbij ruimte is voor seksualiteit,​ op de voorwaarde dat dit gebeurt in openheid en eerlijkheid en met medeweten en instemming van alle betrokkenen. Er wordt een groot belang gehecht aan ethiek en goede communicatie tussen partners en vaak ook met de partners van partners. Polyamorie onderscheidt zich daarmee nadrukkelijk van vreemdgaan of overspel.
   * **Praktijk:​** ​   * **Praktijk:​** ​
Regel 155: Regel 159:
   * **Productiemiddelen:​** //​pro-duc-tie-mid-de-len (de; zn.)//; **1** De middelen die nodig zijn om productie te draaien in bijvb. een werkplaats, fabriek, kantoor of om het land te bewerken. **2** Element uit het begrip '​kapitaal'​. (Zie ook "​Kapitaal",​ "​Eigendom"​ en "​Kapitalisme"​)  ​   * **Productiemiddelen:​** //​pro-duc-tie-mid-de-len (de; zn.)//; **1** De middelen die nodig zijn om productie te draaien in bijvb. een werkplaats, fabriek, kantoor of om het land te bewerken. **2** Element uit het begrip '​kapitaal'​. (Zie ook "​Kapitaal",​ "​Eigendom"​ en "​Kapitalisme"​)  ​
   * **Proletariër:​** //​pro-le-ta-ri-ër,​ (de; zn., -s)//; Van het Latijnse //​proletarius//,​ proles = wat volgroeid is, spruit, kroost; en alascere - opgroeien; vgl. //alere// = voeden, grootbrengen;​ Letterlijke betekenis: burger van de laagste sociale laag die in het Romeinse Rijk niet de staat diende door zijn vermogen, maar alleen door zijn kinderen. Iemand zonder bezit. Voor de staat is het nut van deze mensen beperkt tot werken en voortplanten,​ oftewel; nieuwe werkers of soldaten voortbrengen. Karl Marx gebruikt //​“proletariaat”//​ om alle mensen die op een of andere wijze worden onderdrukt en uitgebuit te verenigen tot een revolutionaire kracht. Afgeleid van //​‘proleet’//​ (scheldwoord):​ onbeschaafd en min persoon. Vooral te gebruiken tegen bestuurders,​ bewindvoerders,​ investeerders en bankiers.   * **Proletariër:​** //​pro-le-ta-ri-ër,​ (de; zn., -s)//; Van het Latijnse //​proletarius//,​ proles = wat volgroeid is, spruit, kroost; en alascere - opgroeien; vgl. //alere// = voeden, grootbrengen;​ Letterlijke betekenis: burger van de laagste sociale laag die in het Romeinse Rijk niet de staat diende door zijn vermogen, maar alleen door zijn kinderen. Iemand zonder bezit. Voor de staat is het nut van deze mensen beperkt tot werken en voortplanten,​ oftewel; nieuwe werkers of soldaten voortbrengen. Karl Marx gebruikt //​“proletariaat”//​ om alle mensen die op een of andere wijze worden onderdrukt en uitgebuit te verenigen tot een revolutionaire kracht. Afgeleid van //​‘proleet’//​ (scheldwoord):​ onbeschaafd en min persoon. Vooral te gebruiken tegen bestuurders,​ bewindvoerders,​ investeerders en bankiers.
-  * **Proxy:** //prox-(de; zn.)//;+  * **Proxy:** //pro-xy (de; zn.)//; ​Leenwoord, van het Engelse //proxy//, iemand die handelt in naam van een ander; **1** Als oorlogsbegrip is de "​proxy-oorlog"​ een oorlog tussen twee (of meer) partijen die op het grondgebied van een ander, of door andere partijen, wordt uitgevochten dan de gene die daadwerkelijk direct een conflict met elkaar hebben - voorbeelden zijn de Vietnamoorlog waar de VS en de Soviet-Unie via Vietnam probeerden hun geopolitieke belangen veilig te stellen, iets vergelijkbaars zien we nu in de Syrische burgeroorlog. **2** In de computertechnologie is een //​proxyserver//,​ bedoeld om indirect contact tussen twee partijen mogelijk te maken, maar ook te versluieren (er is immers geen //direct// contact).
  
 ===== Q ===== ===== Q =====
Regel 229: Regel 233:
 ===== Z ===== ===== Z =====
   * **Zelfbestuur:​** //​zelf-be-stuur (het; zn.)//; Het zelfstandig bestuur van de maatschappij,​ maatschappelijke instituties of de werkplek door lagere rechtsgemeenschappen. Dit kan zijn met instemming van hogere constitutionele lichamen als een centrale staat óf zonder - waarbij de gemeenschap zich heeft vrijgevochten van deze hogere regerende lichamen en haar eigen richting bepaald. (Zie ook "​Autonomie"​)   * **Zelfbestuur:​** //​zelf-be-stuur (het; zn.)//; Het zelfstandig bestuur van de maatschappij,​ maatschappelijke instituties of de werkplek door lagere rechtsgemeenschappen. Dit kan zijn met instemming van hogere constitutionele lichamen als een centrale staat óf zonder - waarbij de gemeenschap zich heeft vrijgevochten van deze hogere regerende lichamen en haar eigen richting bepaald. (Zie ook "​Autonomie"​)
-  * **Zwart Blok:** //(het; samenstelling;​ Eng Black Block)//; Een actie tactiek, waarin alle deelnemende personen zich vermommen en in het zwart kleden om onder andere niet herkenbaar in beeld te komen+  * **Zwart Blok:** //(het; samenstelling;​ EngBlack Block)//; Een tactiek, waarin alle of een deel van de aan een demonstratie ​deelnemende personen zich vermommen en in het zwart kleden om zo individueel minder goed identificeerbaar ​te zijn
revolutionair_woordenboek.txt · Laatst gewijzigd: 20/03/24 11:19 door defiance