Robert Owen

Robert Owen (Newtown, 14 mei 1771 – aldaar, 17 november 1858) was een sociale hervormer uit Wales. Hij wordt beschouwd als de grondlegger van de coöperatiebeweging en het Britse socialisme. Owen pleitte als eerste voor de invoering van de achturige werkdag. De ideeën van Robert Owen worden, samen met die van bijv. Charles Fourier, geschaard onder het zogenaamde utopisch socialisme. De ideeën over een andere, rechtvaardigere samenleving ontsprongen veelmeer uit de voorstellingen van enige denkers, dan uit een bredere sociale beweging die deze ook kon omzetten. Het utopisch socialisme speelde echter een belangrijke rol in de verdere ontwikkeling van het socialisme (en daarmee ook anarchisme).

Robert Owen pleitte voor een socialistische maatschappij bestaande uit coöperatiedorpen, die opgericht zouden worden met steun van overheden en filantropen. Alle productiemiddelen in het coöperatiedorp zouden het gemeenschappelijk eigendom van de bewoners zijn. Arbeidsurenbiljetten zouden dienen als ruilmiddel en de prijzen van goederen zouden gebaseerd zijn op de gemiddelde benodigde arbeidstijd benodigd per product.

De term socialist in de politieke betekenis is voor het eerst teruggevonden bij de aanhangers van Owen, namelijk in 1827 in de krant Co-operative Magazine. In 1803 werd de term socialist al in een niet-politieke betekenis gebruikt in een Italiaanse krant. Owen was de eerste aanjager voor de achturige werkdag en bedacht de leuze “Acht uren voor arbeid, acht uren voor recreatie, acht uren voor rust” (“Eight hours’ labour, Eight hours’ recreation, Eight hours’ rest”).

• A New View of Society, 1813
• Observations on the Effect of the Manufacturing System, 1817
• Report to the Committee for the Relief of the Manufacturing Poor, 1817
• Report to the County of Lanark, 1820
• The Book of the New Moral World, 1844
• The Life of Robert Owen written by Himself, 1858

• Observaties over het effect van het fabricagesysteem, 1817

• Online bibliotheek met geschriften van Robert Owen