Gebruikershulpmiddelen

Site-hulpmiddelen


namespace:naar_een_bevrijdende_economie

Verschillen

Dit geeft de verschillen weer tussen de geselecteerde revisie en de huidige revisie van de pagina.

Link naar deze vergelijking

Beide kanten vorige revisie Vorige revisie
namespace:naar_een_bevrijdende_economie [19/05/20 14:59]
defiance [Ter inleiding: naar een bevrijdende economie]
namespace:naar_een_bevrijdende_economie [19/05/20 18:43]
defiance
Regel 56: Regel 56:
  
 We hopen dat deze gebundelde artikelen het streven naar een bevrijdende economie zullen stimuleren. We hopen dat deze gebundelde artikelen het streven naar een bevrijdende economie zullen stimuleren.
- 
-  * [1] Deze tekst is een bewerking van de inleidingen die verschenen in de drie brochures '​bevrijdende economie’ (15 mei 1990, 27 november 1990 en 5 maart 1991), uitgegeven door de Vrije Bond, regio-Rotterdam. 
-  * [2] De eerste debat-avond vond plaats op 9 januari 1990 te Rotterdam. Aan Bert Altena en Kar! Max Kreuger werd gevraagd welke bestanddelen van het anarchisme en het syndicalisme anno 1990 nog altijd de moeite waard blijken voor de Vrije Bond. De begeleidende brochure '​Anarchisme en Anarcho-syndicalisme’ bevatte bijdragen van beiden. 
-  * [3] Roger Jacobs schreef 'De politieke theorie van Murray Bookchin'​ voor het Belgische libertaire blad '​Perspectief'​ (16, 1989). De paragraaf 'De anarcho-syndicalistische illusie ’ werd opgenomen in de brochure '​bevrijdende economie’ (27 november 1990). Hieruit namen we het citaat van Bookchin over. 
- 
  
 ===== Bevrijdende economie; op zoek naar een anarchistisch alternatief ===== ===== Bevrijdende economie; op zoek naar een anarchistisch alternatief =====
Regel 66: Regel 61:
 //Door Leen Brusselman//​ //Door Leen Brusselman//​
  
-Onder de noemer '​bevrijdende economie’ is de werkgroep anarchisme van de Vrije Bond, regio Rotterdam, gestart met een cyclus thema-avonden ​(*). Op 15 mei 1990 vond de eerste bijeen* komst in het Rotterdamse RAMP plaats, en deze werd op 27 november gevolgd door een tweede. Een voorlopig afsluitende avond wordt in maart 1991 verwacht. Hieronder treft de lezer een verslag aan van de discussie tot nu toe.+Onder de noemer '​bevrijdende economie’ is de werkgroep anarchisme van de Vrije Bond, regio Rotterdam, gestart met een cyclus thema-avonden.[4] Op 15 mei 1990 vond de eerste bijeen* komst in het Rotterdamse RAMP plaats, en deze werd op 27 november gevolgd door een tweede. Een voorlopig afsluitende avond wordt in maart 1991 verwacht. Hieronder treft de lezer een verslag aan van de discussie tot nu toe.
  
 Het plan voor de cyclus Bevrijdende Economie ontstond naar aanleiding van een thema-avond over anarchisme en anarcho-syndicalisme (9 januari 1990). De inleiders op deze avond waren Karl M. Kreuger en Bert Altena. Eén van de conclusies van de avond was dat ondanks het feit dat anarcho-syndicalisten de nadruk leggen op het primaat van de economie, economische theorieën gebaseerd op anarchistische uitgangspunten ontbreken. Hier leek een taak weggelegd voor de Vrije Bond. De werkgroep anarchisme besloot de handschoen op te pakken. Het idee voor een cyclus van thema-avonden was geboren. De werkgroep besloot niet de term anarchisme of anarcho-syndicalisme als '​kapstok'​ te gebruiken en koos liever voor het begrip bevrijdende economie. We kozen hiervoor om tevens mensen, groepen en bewegingen te bereiken die zich mogelijk niet aangesproken voelen door het anarchisme, maar die misschien wel ideeën hebben die geheel of gedeeltelijk aan onze opvattingen voldoen. Het plan voor de cyclus Bevrijdende Economie ontstond naar aanleiding van een thema-avond over anarchisme en anarcho-syndicalisme (9 januari 1990). De inleiders op deze avond waren Karl M. Kreuger en Bert Altena. Eén van de conclusies van de avond was dat ondanks het feit dat anarcho-syndicalisten de nadruk leggen op het primaat van de economie, economische theorieën gebaseerd op anarchistische uitgangspunten ontbreken. Hier leek een taak weggelegd voor de Vrije Bond. De werkgroep anarchisme besloot de handschoen op te pakken. Het idee voor een cyclus van thema-avonden was geboren. De werkgroep besloot niet de term anarchisme of anarcho-syndicalisme als '​kapstok'​ te gebruiken en koos liever voor het begrip bevrijdende economie. We kozen hiervoor om tevens mensen, groepen en bewegingen te bereiken die zich mogelijk niet aangesproken voelen door het anarchisme, maar die misschien wel ideeën hebben die geheel of gedeeltelijk aan onze opvattingen voldoen.
Regel 84: Regel 79:
 De sprekers op deze avond waren vertegenwoordigers van twee zeer verschillende stromingen, namelijk Stefan Glabbeek van de Libertariers (ookwel "​anarcho-kapitalisten"​ genoemd) en Hans Ramaer, als groen-anarchist actief in de Rotterdamse Groenen. De opkomst was boven verwachting. Ondanks een minimum aan publiciteit waren er 26 aanwezigen, zowel leden als niet-leden. De sprekers op deze avond waren vertegenwoordigers van twee zeer verschillende stromingen, namelijk Stefan Glabbeek van de Libertariers (ookwel "​anarcho-kapitalisten"​ genoemd) en Hans Ramaer, als groen-anarchist actief in de Rotterdamse Groenen. De opkomst was boven verwachting. Ondanks een minimum aan publiciteit waren er 26 aanwezigen, zowel leden als niet-leden.
  
-De inleiding van Stefan Glabbeek bood veel stof tot kritische vragen en leidde tot een felle discussie met de zaal (**). De inleiding maakte in ieder geval duidelijk wat we //niet// willen. De libertariërs blijken te staan voor een absolute vrije markteconomie á la Milton Friedman. Onderlinge concurrentie is binnen de libertarische samenleving het belangrijkste bindmiddel.+De inleiding van Stefan Glabbeek bood veel stof tot kritische vragen en leidde tot een felle discussie met de zaal.[5] De inleiding maakte in ieder geval duidelijk wat we //niet// willen. De libertariërs blijken te staan voor een absolute vrije markteconomie á la Milton Friedman. Onderlinge concurrentie is binnen de libertarische samenleving het belangrijkste bindmiddel.
  
 Om deze samenleving te laten functioneren moeten er ’onteigeningsorganisaties’ komen die als soort scheidsrechters fungeren. Bij een conflict kun je dan tegen een vergoeding zo’n organisatie inschakelen. Dat kun je bijvoorbeeld doen als je vind dat een bedrijf of persoon jouw belangen geschaad heeft (een agressor). De onteigenaars zorgen er dan voor, desnoods met behulp van fysiek geweld, dat de agressor degene die zich benadeeld voelt schadeloos stelt. Om deze samenleving te laten functioneren moeten er ’onteigeningsorganisaties’ komen die als soort scheidsrechters fungeren. Bij een conflict kun je dan tegen een vergoeding zo’n organisatie inschakelen. Dat kun je bijvoorbeeld doen als je vind dat een bedrijf of persoon jouw belangen geschaad heeft (een agressor). De onteigenaars zorgen er dan voor, desnoods met behulp van fysiek geweld, dat de agressor degene die zich benadeeld voelt schadeloos stelt.
Regel 127: Regel 122:
  
 Deze vragen willen we tevens voorleggen aan de Landelijke Raad, mogelijk samen met ideeën uit andere regio'​s en van andere groeperingen. Na de discussie in de Landelijke Raad wordt er een concept-programma en strategie aan de Algemene Leden Vergadering (Congres) voorgelegd. Deze vragen willen we tevens voorleggen aan de Landelijke Raad, mogelijk samen met ideeën uit andere regio'​s en van andere groeperingen. Na de discussie in de Landelijke Raad wordt er een concept-programma en strategie aan de Algemene Leden Vergadering (Congres) voorgelegd.
- 
-* Dit artikel verscheen eerder in '​Bulten de Orde’, blad van de Vrije Bond (4, 1990). 
-** De voordrachten van Stefan Glabbeek en Hans Ramaer zijn verschenen in een brochure en kunnen besteld worden bij de Vrije Bond (regio Rotterdam). 
- 
  
 ===== Economiekritiek is nodig op drie niveaus ===== ===== Economiekritiek is nodig op drie niveaus =====
Regel 136: Regel 127:
 //Door Ludwig van Glabeke// //Door Ludwig van Glabeke//
  
-Afgelopen voorjaar, tijdens de Pinksterlanddagen In Appelscha, nam het LAS het initiatief voor een bijeenkomst over economie ​(*). Drie groepen bleken ieder ai volop met dit thema bezig te zijn: het LAS, de Vrije Bond en de Libertaire Studiegroep Gent. Er is in de tussentijd een uitwisseling van ideeën ontstaan. Ludwig Glabeke van de Libertaire Studiegroep uit Gent was in Appelscha en hem viel het verschil op tussen de Nederlandse en Belgische benaderingswijze van economiekritiek. In dit artikel gaat hij hier op in.+Afgelopen voorjaar, tijdens de Pinksterlanddagen In Appelscha, nam het LAS het initiatief voor een bijeenkomst over economie.[6] Drie groepen bleken ieder ai volop met dit thema bezig te zijn: het LAS, de Vrije Bond en de Libertaire Studiegroep Gent. Er is in de tussentijd een uitwisseling van ideeën ontstaan. Ludwig Glabeke van de Libertaire Studiegroep uit Gent was in Appelscha en hem viel het verschil op tussen de Nederlandse en Belgische benaderingswijze van economiekritiek. In dit artikel gaat hij hier op in.
  
 Economie kan vanuit verschillende invalshoeken benaderd worden. Men kan kiezen voor een benadering van de economie via een deelonderwerp,​ onder meer internationale economie, geld (rente) en bankwezen, arbeiderszelfbestuur,​ staat en economie, consument en economie. Wellicht is dit onvermijdelijk,​ want economie is een te uitgebreide materie om in één keer te verteren. Toch is het niet hierop dat ik nu de aandacht wil trekken. Er zijn ook verschillende niveaus van waaruit men economie kan bezien. Je kan economie bekijken vanuit individualistisch-ethische hoek (vooral met nadruk op mentaliteitswijzigingen),​ op het niveau van de kleine groep (coöperatie,​ bedrijfsgroep of leefomgeving) of op het niveau van de grotere economische (en politieke) verbanden (structurele benadering). Economie kan vanuit verschillende invalshoeken benaderd worden. Men kan kiezen voor een benadering van de economie via een deelonderwerp,​ onder meer internationale economie, geld (rente) en bankwezen, arbeiderszelfbestuur,​ staat en economie, consument en economie. Wellicht is dit onvermijdelijk,​ want economie is een te uitgebreide materie om in één keer te verteren. Toch is het niet hierop dat ik nu de aandacht wil trekken. Er zijn ook verschillende niveaus van waaruit men economie kan bezien. Je kan economie bekijken vanuit individualistisch-ethische hoek (vooral met nadruk op mentaliteitswijzigingen),​ op het niveau van de kleine groep (coöperatie,​ bedrijfsgroep of leefomgeving) of op het niveau van de grotere economische (en politieke) verbanden (structurele benadering).
Regel 172: Regel 163:
 Een structurele benadering heeft als voordeel dat in elk geval ook de werking van het globaal economisch systeem binnen zicht komt. Uiteraard zijn er ook gevaren aan verbonden: de zaken uitsluitend structureel benaderen kan evengoed, als in de slechtste politieke traditie, uitmonden in plannen en blauwdrukken maken waarin de behoeften en verlangens van concrete mensen genegeerd worden. Een structurele benadering heeft als voordeel dat in elk geval ook de werking van het globaal economisch systeem binnen zicht komt. Uiteraard zijn er ook gevaren aan verbonden: de zaken uitsluitend structureel benaderen kan evengoed, als in de slechtste politieke traditie, uitmonden in plannen en blauwdrukken maken waarin de behoeften en verlangens van concrete mensen genegeerd worden.
  
-Bovendien bestaat het risico ontmoedigd te worden omdat de dingen die we zelf of in kleine groep kunnen doen ze weinig en zo ondoeltreffend lijken tegenover het monsterachtig gevaarte van het wereldkapitalis-me ​dat verder de verkeerde kant blijft uithollen. Maar verdwijnen deze ontwikkelingen op wereldvlak als we er de ogen voor sluiten?+Bovendien bestaat het risico ontmoedigd te worden omdat de dingen die we zelf of in kleine groep kunnen doen ze weinig en zo ondoeltreffend lijken tegenover het monsterachtig gevaarte van het wereldkapitalisme ​dat verder de verkeerde kant blijft uithollen. Maar verdwijnen deze ontwikkelingen op wereldvlak als we er de ogen voor sluiten?
  
 Ik zou willen afsluiten met een oproep om de uitwisseling van ideeën en de discussie tussen de drie groepen (LAS, Vrije Bond, Libertaire Studiegroep),​ en de individuen die in Appelscha aanwezig waren op de economie-discussie,​ ook als niet alle onderwerpen of ideeën direct aansluiten bij de eigen praktijk of benadering. Ik zou willen afsluiten met een oproep om de uitwisseling van ideeën en de discussie tussen de drie groepen (LAS, Vrije Bond, Libertaire Studiegroep),​ en de individuen die in Appelscha aanwezig waren op de economie-discussie,​ ook als niet alle onderwerpen of ideeën direct aansluiten bij de eigen praktijk of benadering.
- 
-Wie zich wil aansluiten bij de economie-discussie of wil reageren op dit artikel kan dat doen bij een van de onderstaande adressen. 
- 
-• Ludwig Glabeke, Krommenelleboog 71 B-9000 Gent; 
-• De Vrije Bond/Buiten de Orde, Postbus 1338, 3500 BH Utrecht; 
-• LAS, p/a Herenstraat 5,3512 KA Utrecht. 
-* Dit artikel verscheen in ’Buiten de Orde’ (3, 1991). 
- 
  
 ===== Bedrijf in zelfbeheer - de moeizame weg van een ideaal ===== ===== Bedrijf in zelfbeheer - de moeizame weg van een ideaal =====
Regel 226: Regel 209:
 //Door Jan Bervoets// //Door Jan Bervoets//
  
-Wat ik hier probeer uiteen te zetten zijn een aantal antwoorden vanuit de anarcho-syndicalistische beweging op de vraagstellingen van de economie ​(*). Hierbij ga ik ervan uit dat de economie wordt gezien als de organisatie van een samenleving die voorziet in menselijke behoeften, zoals elders op deze avond is uiteengezet.+Wat ik hier probeer uiteen te zetten zijn een aantal antwoorden vanuit de anarcho-syndicalistische beweging op de vraagstellingen van de economie.[7] Hierbij ga ik ervan uit dat de economie wordt gezien als de organisatie van een samenleving die voorziet in menselijke behoeften, zoals elders op deze avond is uiteengezet.
  
 Het anarchisme is in de eerste plaats een socialistische beweging. De anarchisten gaan ervan uit dat de behoeftenvoorziening in eerste instantie tot stand gebracht dient te worden vanuit een overlegsituatie waarbij alle mensen betrokken zijn. Het anarchisme is een historisch-materialistische beweging die geen samenleving duldt op basis van hiërarchie. Het anarchisme is in de eerste plaats een socialistische beweging. De anarchisten gaan ervan uit dat de behoeftenvoorziening in eerste instantie tot stand gebracht dient te worden vanuit een overlegsituatie waarbij alle mensen betrokken zijn. Het anarchisme is een historisch-materialistische beweging die geen samenleving duldt op basis van hiërarchie.
Regel 251: Regel 234:
  
 13 december 1990// 13 december 1990//
- 
-* Dit artikel is een bewerking van een voordracht die Jan Bervoets voor de Vrije Bond hield tijdens de tweede '​bevrijdende economie"​ bijeenkomst op 27 november 1990. 
- 
  
 ===== Economische haalbaarheid van de bevrijdende economie ===== ===== Economische haalbaarheid van de bevrijdende economie =====
Regel 259: Regel 239:
 //Door Bas Kuiper// //Door Bas Kuiper//
  
-Op zoek naar een bevrijdende economie heeft de afdeling Rotterdam van de Vrije Bond zich tot noch toe gericht op het maken van een "​ideologisch verlanglijstje" ​(*). De eerste zoektocht stond vooral in het teken van: "Naar wat voor maatschappij willen we eigenlijk toe?" Op de tweede avond werd aandacht geschonken aan de praktische mogelijkheid om je wensen te realiseren. Van de drie inleiders tot de discussie was de eerste, Jan van Wijngaarden,​ gediplomeerd econoom. Hij vertelde een en ander over de economische structuur die waarmee "de maatschappij"​ beschreven kan worden. De andere twee sprekers, Jan Bervoets en Jos Van Golde, proberen allebei op geheel eigen wijze, economische veranderingen te bewerkstelligen en deden hun opvattingen uit de doeken.+Op zoek naar een bevrijdende economie heeft de afdeling Rotterdam van de Vrije Bond zich tot noch toe gericht op het maken van een "​ideologisch verlanglijstje"​.[8] De eerste zoektocht stond vooral in het teken van: "Naar wat voor maatschappij willen we eigenlijk toe?" Op de tweede avond werd aandacht geschonken aan de praktische mogelijkheid om je wensen te realiseren. Van de drie inleiders tot de discussie was de eerste, Jan van Wijngaarden,​ gediplomeerd econoom. Hij vertelde een en ander over de economische structuur die waarmee "de maatschappij"​ beschreven kan worden. De andere twee sprekers, Jan Bervoets en Jos Van Golde, proberen allebei op geheel eigen wijze, economische veranderingen te bewerkstelligen en deden hun opvattingen uit de doeken.
  
 Op grond van de eerste avond kwam de regio Rotterdam van de Vrije Bond tot de volgende uitgangspunten voor bevrijdende economie, Op grond van de eerste avond kwam de regio Rotterdam van de Vrije Bond tot de volgende uitgangspunten voor bevrijdende economie,
  
-1. Vrije individuen werken vrijwillig en gelijkwaardig samen; +  - Vrije individuen werken vrijwillig en gelijkwaardig samen; 
-2. Zij produceren naar behoefte en niet om de winst; +  ​- ​Zij produceren naar behoefte en niet om de winst; 
-3. Samenwerking vindt plaats op basis van onderlinge solidariteit.+  ​- ​Samenwerking vindt plaats op basis van onderlinge solidariteit.
  
 De discussie die de eerste avond gevoerd werd, draaide met name om de vraag of deze drie grondslagen het best verwezenlijkt kunnen worden in een maatschappij die de nadruk legt op individueel initiatief met als motivatie persoonlijk gewin, zoals de '​anarcho-kapitalist'​ Stefan Glabbeek betoogde, of dat realisatie beter tot stand zou komen in een op basis van kleinschaligheid georganiseerde maatschappij van kleine gemeenschappen waarbinnen een sterke nadruk op collectieve verantwoordelijkheid gelegd wordt, zoals de groen-anarchist Hans Ramaer betoogde. (Zie het artikel van Leen Brusselman in dit boekje). De discussie die de eerste avond gevoerd werd, draaide met name om de vraag of deze drie grondslagen het best verwezenlijkt kunnen worden in een maatschappij die de nadruk legt op individueel initiatief met als motivatie persoonlijk gewin, zoals de '​anarcho-kapitalist'​ Stefan Glabbeek betoogde, of dat realisatie beter tot stand zou komen in een op basis van kleinschaligheid georganiseerde maatschappij van kleine gemeenschappen waarbinnen een sterke nadruk op collectieve verantwoordelijkheid gelegd wordt, zoals de groen-anarchist Hans Ramaer betoogde. (Zie het artikel van Leen Brusselman in dit boekje).
Regel 346: Regel 326:
  
 De volgende avond zal nader ingaan op het vraagstuk van kleinschaligheid. Aan de ene kant zal de vraag aan de orde komen of kleinschaligheid noodzakelijk is voor bevrijdende economie. Aan de andere kant zal de vraag gesteld worden of voldoende productie tot stand gebracht kan worden in een economie die uitsluitend op kleinschalige bedrijven draait. De volgende avond zal nader ingaan op het vraagstuk van kleinschaligheid. Aan de ene kant zal de vraag aan de orde komen of kleinschaligheid noodzakelijk is voor bevrijdende economie. Aan de andere kant zal de vraag gesteld worden of voldoende productie tot stand gebracht kan worden in een economie die uitsluitend op kleinschalige bedrijven draait.
- 
- 
-* Dit artikel verscheen in '​Buiten de Orde’ (1, 1991). 
  
 ===== Massaproductie en schaalvergroting ===== ===== Massaproductie en schaalvergroting =====
Regel 354: Regel 331:
 //Door Jan Kortie en Wim Kersten// //Door Jan Kortie en Wim Kersten//
  
-In de meeste handboeken voor de economie wordt verkondigd en beargumenteerd dat een vergroting van de productie in de regel een verlaging van de kosten (per eenheid product) met zich mee brengt ​(*). Met andere woorden: grootschaligheid is het devies voor iedere onderneming. Bovendien ligt '​grootschaligheid’ min of meer ingebakken in de traditionele economische groei-theorie. Over de nadelen van grootschaligheid wordt (bewust?) gezwegen.+In de meeste handboeken voor de economie wordt verkondigd en beargumenteerd dat een vergroting van de productie in de regel een verlaging van de kosten (per eenheid product) met zich mee brengt.[9] Met andere woorden: grootschaligheid is het devies voor iedere onderneming. Bovendien ligt '​grootschaligheid’ min of meer ingebakken in de traditionele economische groei-theorie. Over de nadelen van grootschaligheid wordt (bewust?) gezwegen.
  
 Paul A. Samuelson (Handboek van de economie 1., Utrecht 1969) noemt als voordelen: Paul A. Samuelson (Handboek van de economie 1., Utrecht 1969) noemt als voordelen:
Regel 387: Regel 364:
  
 Vanwege het feit dat 'de economie’ zo’n allesoverheersende rol speelt wordt het tijd dat de vooronderstellingen (die aan de huidige groei-economie ten grondslag liggen) opnieuw drastisch worden herzien, waarbij ruimere aandacht zou moeten worden geschonken aan de kwaliteit van het leefmilieu. '​Ruimteschip Aarde’ vereist een nieuwe economische benadering: de grenzen zijn beperkt. Vanwege het feit dat 'de economie’ zo’n allesoverheersende rol speelt wordt het tijd dat de vooronderstellingen (die aan de huidige groei-economie ten grondslag liggen) opnieuw drastisch worden herzien, waarbij ruimere aandacht zou moeten worden geschonken aan de kwaliteit van het leefmilieu. '​Ruimteschip Aarde’ vereist een nieuwe economische benadering: de grenzen zijn beperkt.
- 
-* Dit artikel werd opgenomen in de derde en laatste brochure "​bevrijdende economie",​ uitgegeven door de Vrije Bond op 5 maart 1991. Eerder verscheen het stuk in Marcel van Hoorn (red.), "Hou ’t klein" (Tilburg 1976). 
  
  
Regel 395: Regel 370:
 //Door Bas Kuiper// //Door Bas Kuiper//
  
-Op 5 maart jongstleden organiseerde de regio Rotterdam voor derde maal een avond in het kader van de cyclus '​Bevrijdende economie’(*). De twee sprekers op die avond, Kees van den Bosch uit Nijmegen en Michael Makovski uit Berlijn/​Rotterdam,​ zijn beide betrokken geweest bij de "​alternatieve werkbeweging"​. Ze keken deze avond terug en gaven hun mening over de mogelijkheden van bedrijven in zelfbeheer.+Op 5 maart jongstleden organiseerde de regio Rotterdam voor derde maal een avond in het kader van de cyclus '​Bevrijdende economie'.[10] De twee sprekers op die avond, Kees van den Bosch uit Nijmegen en Michael Makovski uit Berlijn/​Rotterdam,​ zijn beide betrokken geweest bij de "​alternatieve werkbeweging"​. Ze keken deze avond terug en gaven hun mening over de mogelijkheden van bedrijven in zelfbeheer.
  
 In feite draaide het deze derde avond van de cyclus '​Bevrijdende economie’ om de vraag welke zin alternatieve bedrijfsvoering heeft als het gaat om maatschappijverandering. Je moet je afvragen of de alternatieve (kleinschalige) bedrijvigheid een reële bedreiging voor het kapitalistische systeem vormt en een mogelijkheid biedt voor individuen om binnen eigen principes te produceren, óf dat de zin ergens anders dan wel nergens ligt. In feite draaide het deze derde avond van de cyclus '​Bevrijdende economie’ om de vraag welke zin alternatieve bedrijfsvoering heeft als het gaat om maatschappijverandering. Je moet je afvragen of de alternatieve (kleinschalige) bedrijvigheid een reële bedreiging voor het kapitalistische systeem vormt en een mogelijkheid biedt voor individuen om binnen eigen principes te produceren, óf dat de zin ergens anders dan wel nergens ligt.
Regel 423: Regel 398:
 Als we beide visies vergelijken zien we dat in tegenstelling tot in Berlijn het thema loonvorming wel degelijk aan de orde was in Nijmegen. Het thema loonvorming werd in Nijmegen behandeld in het kader van mens- en milieu vriendelijk ondernemen, solidariteit met de derde wereld, maar vooral ging dit thema hand in hand met de strijd voor een basisinkomen voor iedereen. Een inkomen niet omdat je werkt, maar omdat je bestaat. Hier zou een emancipatorische tendens vanuit gaan. Opgemerkt moet dan wel worden dat bij een basisinkomen alleen de machtsstructuren waarop de onderdrukking binnen deze maatschappij leunt niet wezenlijk aangetast worden. Van zelfbeherende bedrijven zou een stimulans uit kunnen gaan bij de strijd om niet vervuilende en niet onderdrukkende productiewijze. Hier werpt zelfbeheer zich ook op als een thema dat verder gaat dan alleen de economie. Als we beide visies vergelijken zien we dat in tegenstelling tot in Berlijn het thema loonvorming wel degelijk aan de orde was in Nijmegen. Het thema loonvorming werd in Nijmegen behandeld in het kader van mens- en milieu vriendelijk ondernemen, solidariteit met de derde wereld, maar vooral ging dit thema hand in hand met de strijd voor een basisinkomen voor iedereen. Een inkomen niet omdat je werkt, maar omdat je bestaat. Hier zou een emancipatorische tendens vanuit gaan. Opgemerkt moet dan wel worden dat bij een basisinkomen alleen de machtsstructuren waarop de onderdrukking binnen deze maatschappij leunt niet wezenlijk aangetast worden. Van zelfbeherende bedrijven zou een stimulans uit kunnen gaan bij de strijd om niet vervuilende en niet onderdrukkende productiewijze. Hier werpt zelfbeheer zich ook op als een thema dat verder gaat dan alleen de economie.
  
-* Dit artikel verscheen in '​Buiten de Orde’ (2, 1991).+===== Voetnoten =====
  
 +  * [1] Deze tekst is een bewerking van de inleidingen die verschenen in de drie brochures '​bevrijdende economie’ (15 mei 1990, 27 november 1990 en 5 maart 1991), uitgegeven door de Vrije Bond, regio-Rotterdam.
 +  * [2] De eerste debat-avond vond plaats op 9 januari 1990 te Rotterdam. Aan Bert Altena en Karl Max Kreuger werd gevraagd welke bestanddelen van het anarchisme en het syndicalisme anno 1990 nog altijd de moeite waard blijken voor de Vrije Bond. De begeleidende brochure '​Anarchisme en Anarcho-syndicalisme’ bevatte bijdragen van beiden.
 +  * [3] Roger Jacobs schreef 'De politieke theorie van Murray Bookchin'​ voor het Belgische libertaire blad '​Perspectief'​ (16, 1989). De paragraaf 'De anarcho-syndicalistische illusie ’ werd opgenomen in de brochure '​bevrijdende economie’ (27 november 1990). Hieruit namen we het citaat van Bookchin over.
 +  * [4] Dit artikel verscheen eerder in '​Bulten de Orde’, blad van de Vrije Bond (4, 1990).
 +  * [5] De voordrachten van Stefan Glabbeek en Hans Ramaer zijn verschenen in een brochure en kunnen besteld worden bij de Vrije Bond (regio Rotterdam).
 +  * [6] Dit artikel verscheen in ’Buiten de Orde’ (3, 1991).
 +  * [7] Dit artikel is een bewerking van een voordracht die Jan Bervoets voor de Vrije Bond hield tijdens de tweede '​bevrijdende economie"​ bijeenkomst op 27 november 1990.
 +  * [8] Dit artikel verscheen in '​Buiten de Orde’ (1, 1991).
 +  * [9] Dit artikel werd opgenomen in de derde en laatste brochure "​bevrijdende economie",​ uitgegeven door de Vrije Bond op 5 maart 1991. Eerder verscheen het stuk in Marcel van Hoorn (red.), "Hou ’t klein" (Tilburg 1976).
 +  * [10] Dit artikel verscheen in '​Buiten de Orde’ (2, 1991).
  
 {{tag>​economie nederland "vrije bond"​}} {{tag>​economie nederland "vrije bond"​}}
namespace/naar_een_bevrijdende_economie.txt · Laatst gewijzigd: 19/05/20 18:43 door defiance