Verschillen

Dit geeft de verschillen weer tussen de geselecteerde revisie en de huidige revisie van de pagina.

--- revolutionair_woordenboek [14/05/19 20:36]
defiance
+++ revolutionair_woordenboek [10/10/19 08:32]
defiance
@@ Regel 3: / Regel 3: @@
 ===== A =====
   * **Affiniteitsgroep:** //af-fi-ni-teits-groep (de; zn. -en)//; Van //affiniteit//, het delen van een natuurlijke interesse; samenwerking op basis van overeenstemming in zowel vorm als doel; groep samenwerkend op basis van affiniteit. Vaak wordt de affiniteitsgroep in relatie gebracht met organisatie op informeel basis. Het kan echter ook een formeler karakter hebben als deze op grotere schaal wordt toegepast - meestal in federatief verband of in een cellenstructuur.
-  * **Algemene staking:** (Zie ook "Staking")
+  * **Algemene staking:** //al-ge-me-ne sta-king (de; samenstelling)//; een sectoroverstijgende staking waaraan alle sectoren, of de overgrote meerderheid van de sectoren deelnemen om zo het hele land economisch plat te leggen. Van een algemene staking wordt veelvuldig gebruikgemaakt om ongenoegen met het (socio-economische) beleid van een regering tot uiting te brengen. Tevens is het vaak een middel dat ingezet wordt tegen bijv. een militaire bezettingsmacht, zodat de bezetter geen winsten uit het bezette land kan opstrijken en mens hun handen vrij hebben om zich te verzetten. De laatste algemene staking was in Nederland in 1903. (Zie ook "Staking")
   * **Anarcha-feminisme:** //a-nar-cha-fe-mi-nis-me (het; zn., samenstelling, -isme)//; Samentrekking van anarchisme en feminisme. Het feminisme benaderd vanuit anarchistisch perspectief. De bevrijding van de vrouw, is van meerdere maatschappelijke aspecten afhankelijk, zoals de economische verhoudingen. Maatschappelijke gelijkstelling kan volgens anarcha-feministen alleen bereikt worden in een vrije en gelijkwaardige samenleving. //"Meer vrouwen aan de top"//, voorstaat nog steeds een economische overheersing van de ene vrouw over de andere. (Zie ook "Feminisme")
   * **Anarchie:** //an-ar-chie (de; zn.)//; van het Griekse ‘αναρχος’ (an archos), zonder heerser. Een maatschappijvorm waarin de heerschappij van de ene mens over de ander is afgeschaft. Anarchie betekend hierom ook de opheffing van de in staten georganiseerde samenleving - de staat is gebaseerd op het regeren van de één over de ander. In de anarchie leeft en werkt men op gelijkwaardige en vrijwillige basis samen, zowel op sociaal (van mens tot mens) als economisch vlak. De organisatie van deze samenleving kan door het decentrale en vrijwillige karakter verschillend zijn tussen communes en federaties. Een samenleving waar de belangen, ideeën en aspiraties van allen tellen en niet slechts die van de machtigen.
   * **Anarchisme:** //an-ar-chis-me (het; zn., -isme)//; De politieke en sociale filosofie die een vrije en vrije, klasseloze samenleving - de anarchie - voorstaat. Binnen het anarchisme staan zowel individuele vrijheid als sociale verantwoordelijkheid en gerechtigheid centraal. Het anarchisme is echter geen homogene filosofie, zoals eigenlijk geen enkele dat is; er zijn verschillende stromingen met elk hun eigen nadruk. (Zie ook het hoofdstuk "Basisbeginselen" op deze website)
   * **Anarchosyndicalisme:** //a-nar-cho-syn-di-ca-lis-me (het; zn. samenstelling, -isme)//; Een verbinding van anarchisme en vakbondsstrijd. Syndicaat is een oud woord voor vakbond. Anarcho-syndicalisme organiseert de vakbond langs anarchistische lijn; dwz. de arbeiders besturen hun bond op horizontale manier - er is geen vakbondsleiding, de besluitvormingsmacht ligt bij de arbeiders zelf. Op de lange termijn proberen anarcho-syndicalisten via arbeidsstrijd kapitalisme af te schaffen en de economie te socialiseren.
-  * **Antiautoritair:** //an-ti-au-to-ri-tair (bn.)//; **1** Autoriteit afwijzend **2** Op gelijkwaardige basis, zonder hiërarchie.
+  * **Antiautoritair:** //an-ti-au-to-ri-tair (bn.)//; **1** Autoriteit afwijzend **2** Op gelijkwaardige basis, zonder hiërarchie. In anarchistische politieke structuren krijgt dit de vorm van horizontale decentrale bestuurstructuren waarin allen een gelijke toegang tot inbreng en zeggenschap hebben.
   * **Antifascisme:** //an-ti-fas-cis-me (het; zn., -isme)//: **1** Het fascistische gedachtegoed afwijzend **2** Zich verzettend tegen een fascistisch regime of zij die een fascistische maatschappij nastreven en/of trachten te installeren; Bijvb. omdat men wordt doordat men niet in het wereldbeeld van het fascisme past - door bijv. afkomst, religie of politieke overtuiging. Heden ten dage zijn //antifascisten// o.a. georganiseerd in de Antifascistische Actie (AFA) - een internationaal netwerk van groepen en organisaties die zich verzetten zich tegen tendenzen als nationalisme, racisme, seksisme en maatschappelijke uitsluiting. (Zie ook "Fascisme")
-  * **Antikapitalisme:** //an-ti-ka-pi-ta-lis-me (het; zn. samenstelling, -isme)//;
+  * **Antikapitalisme:** //an-ti-ka-pi-ta-lis-me (het; zn. samenstelling, -isme)//; een breed begrip dat alle bewegingen, ideeen en houdingen omvat die zich tegen het kapitalisme keren en daarovor een ander economisch systeem in de plaats willen. Voor anarchisten is dat onder andere het afwijzen van persoonlijk eigendom van productiemiddelen en het daarvoor in de plaats brengen van het arbeiderszelfbestuur en een economisch model gebaseerd op productie naar behoefte en duurzaamheid in plaats van voor financiele winst. (Zie ook "Kapitalisme")
+  * **Antikapitalist:** //an-ti-ka-pi-ta-list (de; zn. samenstelling)//; persoon die het kapitalisme afwijst en daarvoor (actief) een ander economisch model nastreeft, meestal, maar niet altijd, een van de varianten van het socialisme.
   * **Antispeciesisme:** //an-ti-spe-ci-sis-me (het; zn., samenstelling, -isme)//; Het verwerpen van het onderscheid tussen verschillende diersoorten, uitgaande van een radicale gelijkwaardigheid van alle (dier)soorten. (Zie ook "Speciesisme")
   * **Arbeid:** //ar-beid (de; zn.)//; **1** Werk; **2** Werk verricht voor loon, de arbeid die wordt verkocht aan een ander. (Zie ook “Kapitalisme")
@@ Regel 28: / Regel 29: @@
   * **Bourgeoisie:** //bour-geoi-sie (de; zn.)//; De bezittende klasse, de gegoede en conservatieve middenstand. Van oorsprong een in de middeleeuwen in Frankrijk wettelijk gedefinieerde sociale klasse die burgerschap en politieke rechten genoten - in tegenstelling tot de rest van de bevolking, veelal landarbeiders. De bourgeoisie was de gegoede burgerklasse, één trede het koningshuis. In het Nederlands ook wel aangeduid als //'burgerij'//. Met de verspreiding van het socialisme raakte deze van oorsprong Franstalige term internationaal in gebruik. (zie ook "Burgerlijk" en "Kleinburgerlijk")
   * **Buitenparlementair:** //bui-ten-par-le-men-tair (bn.)//; Politieke of sociale activiteiten die zich (bewust) buiten het parlement om organiseren. Dit kan zijn omdat men hier geen positie heeft óf, in het geval van anarchisten, dat men de centralistische vorm van politiek via het parlement geheel afwijst en daarvoor alternatieve structuren tracht te ontwikkelen.
-  * **Bureaucratie:** //bu-reau-cra-tie (zn., de, -ën)//; Bestuur van achter het bureau; Een organisatiestructuur die gekenmerkt wordt door aan regels onderheven procedures, verdeling van verantwoordelijkheid, hiërarchie en onpersoonlijke relaties. De //bureaucraat//.
+  * **Bureaucratie:** //bu-reau-cra-tie (zn., de, -ën)//; Bestuur van achter het bureau; Een organisatiestructuur die gekenmerkt wordt door aan regels onderheven procedures, verdeling van verantwoordelijkheid, hiërarchie en onpersoonlijke relaties. De //bureaucraat// is de bewaker en uitvoerder van deze procedures.
   * **Burgerlijk:** //bur-ger-lijk (bn.)//; **1** Tot de burgerlijke stand behorend **2** Behorende tot de staatsburgers **3** aanhangen van burgerlijke normen, veelal gezagsgetrouw, conservatief, bekrompen. (Zie ook "Middenklasse" en "Kleinburgerlijk")
-  * **Burgeroorlog:** Een gewapend conflict tussen twee georganiseerde groepen binnen een land. Dit kan een conflict zijn tussen twee bevolkingsgroepen of een tussen bijv. de bevolking en een regering (en diens leger). Het doel van één van de partijen kan zijn om de macht over te nemen van het land of een regio, om onafhankelijkheid te realiseren of verandering van het bestuur te bewerkstelligen.
+  * **Burgeroorlog:** Een gewapend conflict tussen twee georganiseerde groepen binnen een land. Dit kan een conflict zijn tussen twee bevolkingsgroepen of een tussen bijv. de bevolking en een regering (en diens leger), of van de bevolking tegen een bezettingsleger - al wordt daar vaak de term 'onafhankelijkheidsoorlog' gehanteerd (zie ook "Kolonialisme"). Het doel kan zijn om de macht over te nemen van het land of een regio, om onafhankelijkheid te realiseren of verandering van het bestuur te bewerkstelligen - of deze te behouden uiteraard.
 ===== C =====
@@ Regel 36: / Regel 37: @@
   * **Collectivisme:** //col-lec-ti-vis-me (het; -isme)//; van //collectief//, gemeenschappelijk. Stroming binnen het anarchisme dat zich richt op afschaffing van de staat en kapitalisme en de plaatsing van de economie in zelfbestuur. Onderscheid met anarcho-communisme is dat er in een collectivistisch model soms nog wel ruimte is voor óf de rechten over het product van de individuele arbeid, óf iets dat lijkt op geld - meestal de representatie van de uren van productie in plaats van een abstracte 'waarde' zoals we dit nu kennen. Veel vroege radicalen die zich richtte op collectivisme werden later aanhangers van het anarcho-communisme.
   * **Commons:** //com-mons (de; zn., Engels)//; Het //gemeenschappelijke// of //gemeenschapsgoed//; De hedendaagse betekenis van de commons draait om het gemeenschappelijk of algemeen goed, goederen of diensten die door de gemeenschap beschikbaar zijn gesteld en gebruikt kunnen worden. Deze kunnen niet door een individu toegeëigend worden, op het moment dat dit gebeurd, verliest het zijn begrip als 'common'. Een moderne uiting van de commons is het concept van //Creative Commons// (CC), als men iets aandraagt onder deze CC-licentie (een tegenhanger van Copyright) wordt het geproduceerde gemeenschappelijk goed (meestal creatieve producten als kunst, muziek video of kennis). De spullen die onder deze licentie zijn geproduceerd zijn vrij gebruiken (meestal onder voorwaarde dat deze niet voor persoonlijk financieel gewin worden gebruikt).
-  * **Communalisme:**
+  * **Communalisme:** //com-mu-na-lis-me//; politieke stroming; de libertair-socialist [[Murray Bookchin]] was in zijn latere jaren een belangrijke motor voor de verdere ontwikkeling van deze politieke filosofie. Hij defineert het communalisme als "een bestuurstheorie of bestuurssysteem waarin de onafhankelijke communes deelnemen in een federatie" en volgens de "principes van het gemeenschappelijke eigendom leven". Hierbij staat bestuur niet gelijk aan een staatsstructuur of top-down bestuursvorm, maar juist op horizontale emanciperende stucturen waar inbreng is vanuit de basis. (Zie ook "Commune" en "Zelfbestuur")
-  * **Commune:** //com-mu-ne (zn., de, -isme)//; Gemeenschap die zelfstandig de . //“De Commune van communes”//In de jaren ’80 heeft de commune een veel kleinschaligere betekenis gekregen, waar de commune als aanduiding diende voor kleine leefgemeenschappen als woongroepen of leefgemeenschappen die zich terugtrekten uit de maatschappij en een geïsoleerd bestaan op het platteland stichtte. Deze betekenis doet echter het begrip //commune// tekort - de diepere betekenis gaat tot het maatschappelijk niveau met als eerste breedgedragen uiting de //[[namespace:Commune van Parijs]]//.
+  * **Commune:** //com-mu-ne (zn., de)//; vorm van gemeenschappelijk leven met gedeelde belangen, gedeeld eigendom en middelen en soms ook werk en inkomen. In sommige talen ook het synoniem voor 'gemeente'. In de jaren ’80 heeft het begrip //commune// een veel kleinschaligere betekenis gekregen, waar de commune als aanduiding diende voor kleine leefgemeenschappen als woongroepen of leefgemeenschappen die zich terugtrokken uit de maatschappij. Deze betekenis doet het begrip //commune// echter tekort - de diepere betekenis gaat tot het maatschappelijk niveau met als eerste breedgedragen uiting de //[[namespace:Commune van Parijs]]//. Als internationaal politiek model wordt soms ook gesproken van het oprichten van een //“De Commune van communes”//. (Zie ook "Communalisme")
-  * **Communisme:** //com-mu-nis-me (zn., het)//; Van //commune//; het nastreven van de commune. Hoewel communisme heden ten dage vooral in verband wordt gebracht met Marxisme en  de vele substromingen die hier uit voort zijn gekomen (Leninisme, Trotskisme, Stalinisme, Maoïsme) is dit eigenlijk onterecht. Over de interpretatie wat communisme is zijn verschillende ideeën, maar over het algemeen wordt aangenomen dat het communisme een vrije, klasseloze samenleving is, waar men in zelfbestuur leeft. Er zijn verschillende ideeën over //hoe// dit bereikt kan/moet worden, van libertaire tot autoritaire, waarbij sommige autoritaire stromingen, zoals het Stalinisme, het uiteindelijke doel van de ‘vrije’ samenleving uiteindelijk in het geheel laten varen en daarvoor in de plaats een sterke staat plaatsen. De vraag is daarbij of men nog van een //commune// en daarmee van //communisme// kan spreken. Doorgaans worden de Sovjet Unie en China hierom door anarchisten sterk afgewezen als model voor de bevrijding van de arbeidersklasse. //De bevrijding van de arbeidersklasse, kan alleen de arbeidersklasse zelf realiseren.// En niet, zoals de geschiedenis heeft bewezen, de nieuw opgestane politieke klasse die we in zovele autoritair-communistische modellen. (Zie ook “Commune”)
+  * **Communisme:** //com-mu-nis-me (zn., het)//; Van het latijnse //communis//, 'gemeenschappelijk' of 'universeel'; filosofische, sociale, politieke en economische ideologie en beweging. Hoewel communisme heden ten dage vooral in verband wordt gebracht met Marxisme en de vele substromingen die hier uit voort zijn gekomen (Leninisme, Trotskisme, Stalinisme, Maoïsme) is dit eigenlijk onterecht. Over de interpretatie wat communisme is zijn verschillende ideeën, maar over het algemeen wordt aangenomen dat het communisme een vrije, klasseloze samenleving is, waar men in zelfbestuur leeft. Er zijn verschillende ideeën over //hoe// dit bereikt kan/moet worden, van libertaire tot autoritaire, waarbij sommige autoritaire stromingen, zoals het Stalinisme, het uiteindelijke doel van de ‘vrije’ samenleving uiteindelijk in het geheel laten varen en daarvoor in de plaats een sterke staat plaatsen. De vraag is daarbij of men nog van een //commune// en daarmee van //communisme// kan spreken. Doorgaans worden de Sovjet Unie en China hierom door anarchisten sterk afgewezen als model voor de bevrijding van de arbeidersklasse. //De bevrijding van de arbeidersklasse, kan alleen de arbeidersklasse zelf realiseren//, en niet, zoals de geschiedenis heeft bewezen, de nieuw ontstane politieke klasse die we in zovele autoritair-communistische modellen terugvinden. (Zie ook “Commune” en "anarchisme")
   * **Confederalisme:** //con-fe-de-ra-lis-me (het; zn.)//; Organisatiemodel voor een breder verband waarbij de aangesloten delen gezamenlijke uitwisseling hebben en besluiten maken. Deze besluiten worden gemaakt op basis van gemeenschappelijk belang. Daar waar dit gemeenschappelijk belang er niet is, bestaat er binnen de //confederatie// vergaande autonomie voor de individuele onderdelen. Zo kan het zijn dat een voorstel binnen de confederatie slechts door een aantal lichamen wordt aangenomen en anderen zich hieraan kunnen onttrekken. Dit in tegenstelling tot de eenvormigheid van bijv. de natiestaat. (Zie ook “Federalisme” en “Zelfbestuur”)
   * **Conformisme:** //con-for-mis-me (het; -isme)//; //"Sich fügen, heisst lügen"// (vert. Je voegen, is jezelf verloochenen) stelde [[namespace:Erich Mühsam]] in een zeer toepasselijke uitspraak. Je conformeren is je aanpassen aan de norm - daarmee worden je eigen opvattingen aan de kant geschoven om aan te sluiten bij de dominante opvatting.
@@ Regel 56: / Regel 57: @@
   * **Directe actie:** //di-rec-te ac-tie (de; samenstelling, -s)//; Een actievorm die zich richt op directe verbetering of beëindiging van het bekritiseerde. De mensen die problemen ervaren worden hierbij zelf actief en grijpen in. Voorbeeld: er wordt te hard gereden op de weg voor de school – een directe actie zou zijn als ouders, leerlingen en onderwijzers samen snelheidsremmers aanleggen en een veilige oversteekplaats aanbrengen. Indirecte actie zou zijn dat men actie voert bij de gemeenteraad om die te overtuigen een veiligere verkeerssituatie te realiseren. Stakingen worden vaak ook onder directe actie gerekend omdat de werknemers voor zichzelf opkomen. Voor anarchisten betekend directe actie als zij dan zelf (in bijv. hun eigen opgerichte bond) hun eisen stellen en onderhandelen ipv. dat bijv. de vakbond dit voor hen doet.
   * **Directe democratie:** //di-re-te de-mo-cra-tie (de; samenstelling, -en)//; De directe deelname van mensen aan de besluitvormingsprocessen, in tegenstelling tot representatieve democratie, waarbij representanten worden gekozen die de besluiten maken (meestal zonder terugkoppeling).
-  * **Distro:**
+  * **Distro:** //dis-tro (zn. de, eng.)//; van 'distributie'. Een stand waar meestal boeken, brochures en ander informatiemateriaal worden verkocht.
-  * **DIY:** //(Afk., eng.)//; "Do it yourself", vertaald 'doe het zelf'. Een concept dat stimuleert zelf problemen op te lossen - grondprincipe van het anarchisme. Het is ook een concept dat zich richt tegen de consumptie- en wegwerpcultuur. Hierom vaak ook verbonden aan het nieuw leven geven van vermeend afval. In tegenstelling tot een veelgehoorde opvatting is een IKEA-meubel in elkaar zetten niet DIY. Als reactie op DIY bestaat tegenwoordig ook het begrip DIT: "do it together".
+  * **DIY:** //uitgesproken als die-ai-wai (Afk., eng.)//; "Do it yourself", vertaald 'doe het zelf'. Een concept dat stimuleert zelf problemen op te lossen - grondprincipe van het anarchisme. Het is ook een concept dat zich richt tegen de consumptie- en wegwerpcultuur. Hierom vaak ook verbonden aan het nieuw leven geven van vermeend afval. In tegenstelling tot een veelgehoorde opvatting is een IKEA-meubel in elkaar zetten niet DIY. Als reactie op DIY bestaat tegenwoordig ook het begrip //DIT//: "do it together".
   * **Dogma:** //dog-ma (het; zn., -isme)//; Sterke afgrenzing van het denken, meestal door een theorie of ideologie. //Dogmatisch// zijn: enkel binnen de kaders van de eigen theorie of ideologie kunnen of willen denken, het andere daarmee uitsluitend.
-  * **Duale macht:**
+  * **Duale macht:** //du-a-le macht (samenstelling, de)//; politieke theorie en strategie die zich erop baseert dat men, terwijl het oude systeem dat men probeert te vervangen nog bestaat, een ander politiek systeem opbouwt. Dit nieuwe systeem moet dan de concurrentie aangaan met het te vervangen systeem. Er wordt ook wel gesproken van "het bouwen van een nieuw systeem in de huls van de oude."
 ===== E =====
+  * **Eenheidsfront:** //een-heids-front (het; zn.)//; Een alliantie tussen verschillende groepen tegenover een gemeenschappelijke vijand - meestal in politieke of militaire zin. In 1922 werd de term door de //Comintern// (//Communistische Internationale//) aangenomen als strategie. De leiding van de Bolsjewiki in Rusland hoopte dat door een eenheidsfront een meerderheid binnen de arbeidersklasse kon worden behaald. Het begrip werd later als machtsinstrument gebruikt om mensen voor de belangen van de //Communisische Partij// te laten werken. Dit gebeurde vaak ver buiten de eigen ideologische grenzen. Zo gingen de Stalinisten eind jaren 30 steeds vaker banden aan met burgerlijke elementen en in China ging de //Communistische Partij// in zee met de nationalistische //Kuomintang// om hun vijanden uit te schakelen. In onafhankelijkheidsconflicten ziet men ook vaak dat er een //nationaal bevrijdingsfront// wordt opgericht met ideologisch zeer verschillende partijen.
   * **Eigenrichting:** //ei-gen-rich-ting (de; zn.)//; **1** Voor eigen rechter spelen **2** Hoewel vaak beperkt gehouden tot  het spectrum van de ‘rechtspraak’ valt eigenrichting breder te interpreteren, tot die van het gehele leven, zowel individueel als collectief. Zo werd als een van de redenen voor het kraakverbod in Nederland aangedragen dat kraken een “vorm van eigenrichting is” (en daarmee onwenselijk voor de gevestigde orde). Eigenrichting kan daarmee ook worden geïnterpreteert als het in eigen hand nemen van het leven, daar waar de gevestigde orde deze via wetgeving en regulering tracht te monopoliseren - ongeacht of dit in het belang is van de gewone bevolking. (Zie ook “Zelfbestuur”)
   * **Eigendom:** //ei-gen-dom (het; zn., -men)//; Het //eigendom// waar Proudhon]] van spreekt in zijn bekende uitspraak //“Eigendom is diefstal”//, gaat niet over de dagelijkse gebruiksvoorwerpen die men persoonliijk //bezit// (zie "Bezit"), maar over de middelen voor productie, de basisbehoeften om te leven etc. Door de aanspraak op eigendom eigent de kapitalist zich het recht toe de winsten uit de productie van diegenen die 'zijn' machines gebruiken, wonen in 'zijn' huizen etc. (Zie ook “Bezit” en “Kapitaal”).
   * **Emancipatie:** //e-man-ci-pa-tie (de; zn.)//; Het streven naar een volwaardige plaats in de samenleving vanuit een achtergestelde positie.
-  * **Especifismo :** //es-pe-ci-fis-mo (het; zn.)//; Anarchistische organisatiemethode die vooral in Zuid-Amerika vertegenwoordiging vindt. Het wordt nog wel eens in verband gebracht met het //Platformisme// (zie “Platformisme”), maar deze verbinding is niet geheel correct. [[namespace:Especifismo – de anarchistische praktijk van het bouwen aan massabewegingen en revolutionaire organisatie|Especifismo]] baseert zich o.a. op de ideeën van Errico Malatesta, die anarchisten opriep specifiek anarchistische organisaties op te richten - toen nog in de vorm van een partij. Het begrip “Poder Popular” (vert. populaire macht) – een slogan van het Especifismo – is wel aan discussie onderhevig omdat het voor sommige groepen lijkt te betekenen dat men ook de staatsmacht over kan nemen of via deze partij. Dit is echter geen concept binnen deze stroming dat de overhand heeft.
+  * **Especifismo:** //es-pe-ci-fis-mo (het; zn.)//; Anarchistische organisatiemethode die vooral in Zuid-Amerika vertegenwoordiging vindt. Het wordt nog wel eens in verband gebracht met het //Platformisme// (zie “Platformisme”), maar deze verbinding is niet geheel correct. [[namespace:Especifismo – de anarchistische praktijk van het bouwen aan massabewegingen en revolutionaire organisatie|Especifismo]] baseert zich o.a. op de ideeën van Errico Malatesta, die anarchisten opriep specifiek anarchistische organisaties op te richten - toen nog in de vorm van een partij. Het begrip “Poder Popular” (vert. populaire macht) – een slogan van het Especifismo – is wel aan discussie onderhevig omdat het voor sommige groepen lijkt te betekenen dat men ook de staatsmacht over kan nemen of via deze partij. Dit is echter geen concept binnen deze stroming dat de overhand heeft.
   * **Etniciteit:** //et-ni-ci-teit (de; zn., -en)//; Sociaal-culturele identiteit die een bepaalde groep mensen of een aantal bevolkingsgroepen verbindt. Het concept wortelt in het gegeven dat de leden van bepaalde bevolkingsgroep zich identificeren met gezamenlijke kenmerken, zoals nationaliteit, stamverwantschap, religie, taal, cultuur of geschiedenis en de daaraan ontleende normen en waarden.
   * **Extremisme:** //ex-tre-mis-me (zn., het, -isme)//; Van //extreem//; **1** Te ver (willen) gaan; wat “te ver” is, wordt doorgaans niet door de persoon of groepering die als extremist wordt gelabeld gedefinieerd **2** Term die doorgaans iemand of een groepering wordt //toegewezen// en niet zelf wordt verkozen. De term wordt meestal gebruikt om in diskrediet te brengen of verdeeldheid te creëren - door bijv. distantiëring af te dwingen. In de media worden het begrip extremisme en radicalisme vaak als synoniem gebruikt, dit terwijl er een wezenlijk verschil is tussen de twee. (Zie ook “Radicalisme”)
 ===== F =====
-  * **Fascisme:** //fas-cis-me (het; vlg. -isme);// Van het Italiaanse //fascismo//, gevormd vanuit het Latijnse //fasces//, een bundel takken met een bijl **1** Politiek systeem berustend op ultranationalistische corporatistische, autoritaire beginselen. In aard sterk anti-communistisch, in retoriek pseudo-revolutionair om zo de arbeidersklasse weg te leiden van communistische ideeën. **2** Politieke filosofie of richting die het fascisme voorstaat, rep. probeert te verwezenlijken. (Zie ook "Corporatisme")
+  * **Fascisme:** //fas-cis-me (het; vlg. -isme);// Van het Italiaanse //fascismo//, gevormd vanuit het Latijnse //fasces//, een bundel takken met een bijl. **1** Politiek systeem berustend op ultranationalistische corporatistische, autoritaire beginselen. In aard sterk anti-communistisch, in retoriek pseudo-revolutionair om zo de arbeidersklasse weg te leiden van communistische ideeën. **2** Politieke filosofie of richting die het fascisme voorstaat, rep. probeert te verwezenlijken. (Zie ook "Corporatisme")
   * **Federalisme:** //Fe-de-ra-lis-me (het; zn.)//; Organisatiemodel waarbinnen groepen of organisaties een samenwerkingsverband realiseren. De definitie binnen van federalisme verschilt binnen het anarchisme t.o.v. de gangbare opvatting - van origine is het zo dat de besluiten in de federatie bindend zijn voor de gefedereerde onderdelen. Dit is binnen het anarchisme echter eigenlijk bijna nooit het geval. De federatie zou een té centralistisch karakter krijgen en de autonomie van de gefedereerde onderdelen schaden. Het federalisme waarover binnen de anarchistische beweging gesproken wordt is daarmee in feite eerder aan te duiden als confederalisme. (Zie ook. “Confederalisme”)
   * **Federatie:** //fe-de-ra-tie (de; zn.)//; Organisatie gebaseerd op een (con)federalistisch model. Hedendaagse voorbeelden van federaties zijn de //Föderation Deutshsprachicher Anarchist*innen (FdA)// en de //Internationale van Anarchistische Federaties (IFA)//. (Zie ook "Federalisme" en "Confederalisme")
@@ Regel 101: / Regel 103: @@
 ===== K =====
   * **Kapitaal:** //ka-pi-taal (het; zn., -isme)//; **1** Alle aan de productie deelhebbende en ingezette middelen als geld, machines, arbeidskracht, grondstoffen, (en in steeds grotere maten) kennis etc. Ook de meerwaarde die hiermee kan worden geproduceerd wordt hiertoe gerekend, wederom met arbeid, productie en handel **2** De geldwaarde van de kapitaalgoederen van een persoon, bedrijf of maatschappij **3** Titel van één van de belangrijkste analyses van het kapitalistische economische model, "Das Kapital" (vert. Het Kapitaal") van Karl Marx. //"Het kapitaal is dan ook geen persoonlijke, maar een maatschappelijke macht"// - K. Marx, F. Engels, Communistisch Manifest, 1848 (Zie ook "Eigendom" en "Kapitalisme")
-  * **Kapitalisme:** //ka-pi-ta-lis-me (het; zn.)//; Economisch stelsel gebaseerd op het privébezit van productiemiddelen, die als kapitaal, een bron van inkomsten zijn voor de bezitter (de kapitalist). Deze productiemiddelen worden over het algemeen gehanteerd door werknemers (bezitlozen) die hun arbeid verkopen. Winst wordt gemaakt door te zorgen dat de werknemers minder betaald krijgen dan de feitelijke meerwaarde die zij met hun arbeid produceren.
+  * **Kapitalisme:** //ka-pi-ta-lis-me (het; zn.)//; Economisch stelsel gebaseerd op het privébezit van productiemiddelen, die als kapitaal, een bron van inkomsten zijn voor de bezitter (de kapitalist). Deze productiemiddelen worden over het algemeen gehanteerd door werknemers (bezitlozen) die hun arbeid verkopen. Winst wordt gemaakt door te zorgen dat de werknemers minder betaald krijgen dan de feitelijke meerwaarde die zij met hun arbeid produceren. (Zie ook "Anarchisme", "Socialisme", "Antikapitalisme")
   * **Klasse:** //klas-se (de; zn., -n)//; In de sociaal-economische ordering van de samenleving de definitie van de verschillende treden van de trap - bijv. heersende of werkende klasse. De klassen zelf zijn echter geen homogene groepen. Ook binnen de klasse kunnen ongelijkheden bestaan, zoals de man-vrouw verhouding of door racisme. Klasse is daarmee wel een belangrijke factor om in acht te nemen bij het bekijken van de sociale ongelijkheid maar zeker niet allesomvattend.
   * **Klassenstrijd:** //klas-sen-strijd (de; zn.)//; **1** Het conflict dat tussen de verschillende klassen wordt uitgevochten door de tegenstellingen die zij hebben **2** De strijd die moet worden gestreden om een klassenloze samenleving te bereiken.
@@ Regel 110: / Regel 112: @@
   * **Landarbeider:** //land-ar-bei-der (de; zn., -s)//; In tegenstelling tot de boer, is de landarbeider geen bezitter van de grond die zij bewerkt. De landarbeider is in feite tot het boeren- of tuindersbedrijf, wat de fabrieksarbeider is tot de fabriek: meestal werkend voor een uur of stukloon in dienst van de grondbezitter, de boer. (Zie ook “Boer”)
   * **Leninisme:** //le-nin-isme (het; zn., -isme)//; Ook wel Marxistisch-Leninisme of Bolsjewisme; Marxistische richting genoemd naar Russisch politiek leider Vladimir Lenin (1870-1924) die er naar streeft om via de verovering van de staat de socialistische wereldrevolutie te ontketenen. (Zie ook "Bolsjewisme")
-  * **LGBTQ:** //(afk.)//; Lesbian-Gay-Bisexual-Transgender-Queer
+  * **LGBTQ:** //(afk.)//; Lesbian-Gay-Bisexual-Transgender-Queer.
-  * **Liberalisme:**
+  * **Liberalisme:** //li-be-ra-lis-me (zn., het)//; politieke en filosofische stroming welke zijn oorsprong in de verlichting vindt. Het klassieke liberalisme richt op het nastreven van zoveel mogelijk individuele vrijheid van het individu, in theorie zolang dit de vrijheid van anderen niet schaad. Het liberalisme omvat een breed spectrum aan stroming, maar over het algemeen worden een beperkte overheid, individuele rechten (burgerrechten en mensenrechten), parlementaire democratie, kapitalisme (vrije markt), de scheiding tussen religie en staat, religieuze vrijheid, vrijheid van meningsuiting en gelijkheid voor de wet als belangrijke speerpunten gezien. Het //Neoliberalisme//, een begrip dat hedentendage veel de rond doet, voorstaat vooral een terughoudende rol van de overheid wat betreft de economie. (Zie ook "Neoliberalisme")
   * **Libertair:** //li-ber-tair (bn., adj., -e)//; **1** Een ander woord voor 'vrij' **2** Toevoeging ter aanduiding van een houding, gedachte of grondbeginsel dat men nastreeft, in de basis zonder staat; vrij van de staat **3** Vaak als aanduiding van het anarchisme gebruikt - libertair-communisme is simpelweg een mogelijke andere aanduiding voor het anarcho-communisme. De anarchistische arbeidersbeweging in het Frankrijk van de 19de en 20ste eeuw noemde zich in eerste instantie 'libertair', hier wordt de term dan ook nog steeds veel gebruikt - zoals de krant //Le Monde Libertaire//. Wordt soms ook gebruikt om het beladen begrippen als //anarchisme// of //anarchist// te vermijden. Hoewel slechts een letter verschillend, moet het woord //libertair// niet verward worden met het //libert__a__risme//, dat niets anders is dan radicaal kapitalisme **4** Ander woord voor //anarchist// of //vrij communist//.
   * **Libertarisme:** //li-ber-ta-ris-me (het; zn.)//; Politieke filosofie waarbij vrijheid door middel van individuele soevereiniteit en het non-agressieprincipe centraal staan. Op economisch gebied stellen libertariërs privaat bezit als fundamenteel onderdeel van deze individuele soevereiniteit, hierom zijn libertariërs meestal aanhangers zijn van 'vrije markt' en kapitalisme. Libertariërs zijn voor een zo klein mogelijke overheid óf de afschaffing ervan in het geheel, waarbij 'de markt' de belangrijkste maatschappelijke regulering zou moeten realiseren. Hier breekt het dan ook duidelijk met links-libertairen, die stellen dat //ook// economische overheersing een vorm van onderdrukking met zich mee brengt. Een andere namen voor libertarisme zijn 'voluntarisme', 'agorisme', 'minarchisme' of 'anarcho-kapitalisme'. (Zie ook "Kapitalisme" en "Libertair")
-  * **Links:**
+  * **Links:** //links (bn., adj., -e)//; in politieke zin aanduiding in het politiek spectrum die wordt gebruikt om de politieke richting van partijen, personen en organisaties te karakteriseren. De betekenis die eraan wordt gegeven kan van land tot land verschillen, en kan in de loop der tijd veranderen. Het links-rechts-spectrum vindt zijn oorsprong in de Franse Revolutie, waar zich in de regering links van de voorzitter de republikeinen bevonden en rechts de conservatieve monarchisten die het //ancient regime// wilden behouden. Dit links-rechts-stelsel is echter zeer beperkt. Door anarchisten wordt er vaak een tweede as aan toegevoegd, 'autoritair' en 'libertair'. Deze toevoeging maakt een onderscheid tussen vrije, stateloze modellen van samenleven en sterk autoritair tot totalitair georganiseerde samenlevingen met juist een sterke staat.
-  * **Links-communisme:**
+  * **Links-communisme:** //links-com-mu-nis-me (het; zn., samenstelling, -isme)//; duidend op de linker vleugel van de communistische beweging. Deze vleugel stelt zich in oppositie tot de ideeën en praktijk van het Marxistisch-Leninisten (bijv. Stalinisten) en Sociaaldemocraten. Links-communisten zien in de strategieën van de meer autoritaire Marxistische stromingen een gevaar voor de eigenrichting van het proletariaat, het opheffen van de klassensamenleving en het internationalisme. Over het algemeen kan men spreken van twee stromingen binnen de links-communistische traditie: de Italiaanse (van Amadeo Bordiga) en de Duits-Nederlandse (van Otto Ruhle, Herman Gorter en Anton Pannekoek). Ook [[Rosa Luxemburg]] kan, hoewel zij voor de afsplitsing van de linker vleugel van de communistische beweging vermoord werd, gezien worden als een invloedrijk denker voor de ontwikkeling van de ideeën. (Zie ook "Communisme", "Vrij")
-  * **Lompenproletariaat:**
+  * **Lompenproletariaat:** //lom-pen-pro-le-ta-ri-aat (het; zn.)//; van "vodden", oude, kapotte kleren. Term voor de door [[Karl Marx]] en [[Friedrich Engels]] aangeduidde "ondenkende" lagere strata van de arbeidersklasse die volgens hen geen revolutionair potentieel hebben, dit in tegenstelling tot het proletariaat. De term werd door Marx en Engels uitsluitend in negatieve zin gebruikt. Sommige revolutionaire groepen, zoals de [[Black Panthers]] hebben echter juist geprobeert deze groep te mobiliseren omdat deze bestond uit de meeste verschopte delen van de samenleving. (Zie ook "Proletariaat", "Klasse")
 ===== M =====
@@ Regel 122: / Regel 124: @@
   * **Martelaar:** //mar-te-laar (de; zn., -s)//; Iemand die zijn of haar leven offert voor diens geloof of overtuiging.
   * **Marxisme:** //marx-is-me (het; zn., -isme)//; Communistische theorie, genoemd naar de Duitse filosoof Karl Marx (1818-1883). Het is de moeite waard de oorsprong te onderzoeken van Marx zijn uitspraak //"Het enige dat ik weet, is dat ik geen Marxist ben"//, dat waarschijnlijk een reactie was op de meer opportunistische en reformistische elementen in de socialistische en communistische beweging in zijn tijd. Tegenwoordig zijn er vele verschillende politieke stromingen die zich baseren op de ideeën van Marx, van het anti-autoritaire Autonoom-Marxisme tot het extreem autoritaire Stalinisme.
-  * **Massa lijn:**
+  * **Massa lijn:** //mas-sa lijn (de; zn.)//; Van het Chinese 群众路线 qúnzhòng lùxiàn. Een politieke en bestuurs- en organisatiemethode ontwikkeld door Mao Zedong en de Chinese Communistische Partij (CCP) ten tijde van de Chinese Revolutie. Het concept baseert zich erop dat het volk wordt beraad. De suggesties die daaruit voortkomen worden geïnterpreteerd binnen een Marxistisch-Leninistisch framewerk wat uiteindelijk leidt tot een beleid dat tot uitvoering wordt gebracht. (Zie ook "Maoïsme")
-  * **Meerwaarde:**
+  * **Meerwaarde:** //meer-waar-de (de; zn., bn.)//; Economisch begrip dat verwijst naar het verschil tussen de productiekosten en de opbrengst van een product. Door arbeiders weinig loon te betalen en het geproduceerde product voor een relatief hoog bedrag te verkopen produceren kapitalisten meerwaarde. Binnen het kapitalistische systeem, waar winst het belangrijkste uitgangspunt is, ontstaat de voortdurende neiging om arbeiders zo min mogelijk te betalen. Dit is ook een van de redenen waarom kapitalisten hun productieproces verplaatsen naar landen met lage loonkosten in bijvoorbeeld het globale zuiden. (Zie ook "Kapitalisme")
   * **Middenklasse:** //mid-den-klas-se (de; zn., -n)//; Maatschappelijke klasse die in feite vaak de bovenlaag van de arbeidersklasse vormt. In praktijk vaak economisch welvarender en hoogopgeleid en vaker loyaal aan de heersende klasse. Syn. //middenstand//. Komt deze welvaart echter in gevaar, dan kan de loyaliteit van deze klasse ook gaan schuiven. (Zie ook "Klasse")
   * **Militant:** //mi-li-tant (bn., -e,-er, -st)//; **1** Strijdlustig of strijdbaar, synoniem voor aanvallend: //militant van aard//; //een militante houding//; **2** (zn., de, -en) Persoonsaanduiding voor iemand die zich actief strijdbaar inzet voor diens idealen, al dan niet als lid van een organisatie of partij.
   * **Militarisme:** //mi-li-ta-ris-me (het; zn., -isme)//; **1** Fanatieke, positieve houding ten opzichte van de militaire geest en al wat tot het militaire behoort; **2** Overwegende invloed van de stand der militairen op de samenleving; **3** opvatting die deze militaire invloed wenselijk acht.
-  * **Militie:**
+  * **Militie:** //mi-li-tie (de; zn., -en)//; **1** Deel van de reguliere gewapende strijdkrachten van een land dat enkel wordt opgeroepen in geval van een noodsituatie. **2** Een (vecht)eenheid van burgers die zelf de  militaire verdediging organiseren. Anarchisten en revolutionaire antimilitaristen maken een onderscheid tussen een regulier leger dat horig is aan de orders van de staat (en daarmee de belangen van de heersende klasse) en een militie. In die zin is de militie een zelfgeorganiseerde verdedigingsstructuir van revolutionairen die de belangen van de revolutie dienen. In de [[Russische Revolutie]] werden de revolutionaire milities onder leiding van Leon Trotsky gemilitariseerd. Zij werden onder de centrale leiding van de regering gesteld, verloren daarmee hun revolutionaire karakter en verwerden tot een instrument van de nieuwe machthebbers. (Zie ook "Militant" en "Antimilitarisme")
   * **Misogenie:** //mi-so-ge-nie (de; zn.)//; Ander woord voor //vrouwenhaat//; Het begrip kan zowel individueel als institutioneel worden toegepast. Individueel: een persoonlijke houding, een haat of misprijzen voor vrouwen, hetzij uitdrukkelijk en open, hetzij meer subtiel. Institutioneel: achterstelling van vrouwen in het burgerlijk recht zoals dat vrouwen geen stemrecht hadden, na het huwelijk als onbekwaam werden geacht of, zoals nog bestaat in een aantal Arabische landen en in het kerkelijk recht.
   * **Monarchie:** //mo-nar-chie (de; zn., -ën)//; Van het Griekse //monos// (vert. één of enkeling); Regeringsvorm gebaseerd op de alleenheerschappij en absolutie van een monarch (zij het een koning of keizer), vaak met overerfelijke rechten op basis van bloedlijn (van heerser op kind). //In deze zin zou de republieken Noord-Korea evenwel als monarchie bestempeld kunnen worden.//
@@ Regel 151: / Regel 153: @@
   * **Platformisme:** //plat-for-mis-me, (het; zn., -isme)//; Anarcho-communistische stroming die terug te leiden is op het document '[[namespace:Organisatorisch Platform van de Libertaire Communisten]]' opgesteld door o.a. [[namespace:Ida Mett]], [[namespace:Peter Arshinov]] en [[namespace:Nestor Makhno]]. Het Platform opereerde onder de slogan "Eenheid in theorie, eenheid in actie", en riep anarchisten op zich te verenigen in één organisatie. Hierom ontving het de nodige kritiek van anarchisten als [[namespace:Voline]] en [[namespace:Errico Malatesta]]. Platformistische groepen zijn vooral verenigd via het [[http://www.anarkismo.net|Anarkismo-netwerk]].
   * **Polyamorie:** //po-ly-amo-rie (de; zn.)//; Polyamorie (van het Griekse πολύ poly, "veel, meerdere", en Latijnse amor, "liefde") staat voor een levenswijze waarin men open staat voor het hebben van meer dan één liefdesrelatie tegelijkertijd, waarbij ruimte is voor seksualiteit, op de voorwaarde dat dit gebeurt in openheid en eerlijkheid en met medeweten en instemming van alle betrokkenen. Er wordt een groot belang gehecht aan ethiek en goede communicatie tussen partners en vaak ook met de partners van partners. Polyamorie onderscheidt zich daarmee nadrukkelijk van vreemdgaan of overspel.
-  * **Praktijk:**
+  * **Praktijk:** //prak-tijk (de; zn., -en)//; **1** Uitvoering, het toepassen van theorie **2** Een gangbare wijze van dingen doen of waarop dingen gaan. "Zonder een theorie loopt men het risico dat men elk probleem individueel, in isolatie benaderd, met telkens een verschillend vertrekpunt." "Alleen uit een praktijk, door de concrete aanwezigheid, onder de bewezen voorwaarden van diens ontwikkeling, kan een bruikbaar theoretisch raamwerk worden uitgewerkt." - //Huerta Grande//, 1972, Federacion Anarquista Uruguaya
   * **Precair:** //pre-cair (bn.)//; Afgeleid van het Latijnse //precarius// = door bidden afgesmeekt, voorlopig uit gunst verleend. //Zij bevindt zich in een precaire situatie//, in een kwetsbare of afhankelijke positie verkeren. Wordt tegenwoordig vaak gebruikt om de sociaal-economische positie van iemand te omschrijven, meestal in relatie tot werk en inkomen of zorg - door bijv. flexibele arbeidscontracten of niet toereikende zorgbudgetten.
   * **Precariaat:** //pre-ca-ri-aat (het; zn.)//; Groep/klasse die afhankelijk is van de goedheid van anderen, groep/klasse die in onzekere, kwetsbare, hachelijke omstandigheden leeft. Neoliberale regimes leggen zogenoemde verantwoordelijkheden voor het levenslot terug bij de geregeerden. Door verschillen in afkomst, etniciteit, rijkdom, opleiding, toegang tot invloedrijke personen, zijn bepaalde groepen mensen veel minder goed in staat om zich te wapenen tegen de onzekerheden van het neoliberale regime dan anderen. Doordat de kwetsbaarheid en hachelijke omstandigheden per persoon verschillen, is niet op eerste gezicht duidelijk dat deze kwetsbaarheid en onzekerheid een nieuw soort ongelijkheid in de samenleving tot stand brengt. Het scheppen van een precariaat vergemakkelijkt het voor neoliberale machthebbers om de ongelijkheid in de samenleving te bevorderen; Vergelijk: Als klassenbegrip voor sommigen de opvolger van het proletariaat(zie "Proletariaat"), voor anderen een toestand die door de klassen heen loopt ; Tegenovergesteld aan: sociale zekerheden, vertrouwen.
@@ Regel 165: / Regel 167: @@
 ===== R =====
-  * **Radencommunisme:** (Zie ook "Links communisme")
+  * **Radencommunisme:** //ra-den-com-mu-nis-me (het; zn.)//; Stroming binnen het marxisme welke begin jaren '20 ontstaan is in Nederland en Duitsland. Arbeiders- en soldatenraden worden gezien als de primaire vorm van revolutionaire organisatie; zij moeten de staat vervangen. Radencommunisten verwerpen daarmee het idee van een voorhoedepartij zoals deze binnen het Leninisme wordt aangehangen. Het radencommunisme toont daarin gelijkenis met het libertair socialisme en anarchisme en is onderdeel van het links-communisme.(Zie ook "Links communisme")
   * **Radicaal:** //ra-di-caal (bn.)//; **1** Van het Latijnse //radix//, vert. 'wortel'. Een radicale oplossing voor een probleem: het probleem bij de wortel aanpakken in plaats van bij diens eerste zichtbare oppervlakkige verschijnselen. **2** (de; zn., -en) Aanduiding voor een aanhanger van het radicalisme.
   * **Racial profiling:** //ra-ci-al pro-fi-ling (het; zn. samenstelling, Engels)//; **1** Het beoordelen, verdenken en gericht handelen tegen een persoon gebaseerd op basis van bepaalde uiterlijke (raciale) kenmerken en de vooroordelen die daaraan worden toegekend. De term wordt gehanteerd voor de praktijk van de politie in het beoordelen van verdachten en is gebaseerd op een uitgewerkte theorie binnen het politieapparaat.
@@ Regel 180: / Regel 182: @@
 ===== S =====
   * **Seksisme:** //seks-is-me (het; zn., -isme)//; Het vellen van een waardeoordeel op grond van iemands (toegewezen) sekse of geslachtsidentiteit en hieruit een verhouding tegenover deze persoon of groep bepalen. Vaak gaat seksisme gepaard met discriminatie, uitsluiting, uitbuiting en/of geweld. De meest voorkomende vorm van seksisme uit zich in discriminatie van vrouwen. Maar vijandigheid tegenover bijv. transgenders is net zo goed een vorm van seksisme. (Zie ook "Feminisme" en "Transgender")
-  * **Sekte:**
+  * **Sekte:** //sek-te (de; zn., -s)//; Geloofsgemeenschap met opvattingen en gebruiken die zich onderscheiden van overige geloofsgemeenschappen die behoren tot dezelfde stroming als de sekte. Sekten zijn vaak gesticht door een charismatische leider met een nieuwe leer of openbaring. Het begrip wordt soms ook als metafoor gebruikt voor gesloten politieke groeperingen.
+  * **Sektarisch:** //sek-ta-risch (bn., -e)//; "Als bij een sekte." Sektarisme kenmerkt zich door het afsplitsen van een eerdere interpretatie van een religieuze of ideologische leer. Hoewel de sekte deze leer behoort, is er meestal de onwil nog langer met andersdenkenden samen te werken of zelfs de wil (en daad) de andere interpretatie actief te bestrijden. (Zie ook "Sekte")
   * **Sociaaldemocratie:** //so-ciaal-de-mo-cra-tie (de; zn.)//; Oorspronkelijk een politiek idee die het socialisme door middel van de (parlementaire) democratie wilde verwerkelijken. Deze socialistische stroming had een revolutionaire doelstelling - een economische en maatschappelijke omwenteling, echter via het systeem. De sociaaldemocratie is sinds de toetreding tot het parlement echter een tegenstander van radicale(re) socialisten geworden, als niet de grootste vijand van de anarchie. De sociaaldemocraten van vandaag zijn de neoliberalen van gister geworden. //"Het proletariaat (...) is door de machtsbezetene sociaaldemocratie (...) van de klassenstrijd volledig vervreemd."// - Erich Mühsam, Troz allem Mensch Sein, 1984
   * **Social Engineering:** //so-cial en-gi-nee-ring (de; zn., Engels)//; In de breedste zin van het woord, de mechanismen waarmee overheden of invloedsrijke niet-statelijke instituties (zoals massamedia, grote bedrijven) maatschappelijke verhoudingen vormen en controleren. Bijvoorbeeld door de slimme en bewust ingezette manipulatie van de //"publieke opinie"//.
@@ Regel 211: / Regel 214: @@
 ===== V =====
-  * **Vervreemding:**
+  * **Vervreemding:** //ver-vreem-ding (de; zn.)//; proces waarbij men geen invloed meer uit kkan oefenen op de eigen omgeving. De omgeving voelt als een 'vreemde'. Vanuit een politiek economisch perspectief wordt vervreemding vaak omschreven als een belangrijk onderdeel van het kapitalistische systeem. Door arbeidsdeling, het opdelen van het productieproces in verschillende fases in verschillende locaties, vervreemdt de arbeider van het product dat deze produceert. Klassiek voorbeeld hiervan is de autofabriek de verschillende onderdelen, die in landen geproduceerd zijn, in elkaar worden gezet. Hoewel de arbeider energie in het product steekt dat deze produceert, is deze er na afronding geen eigenaar van. Daarentegen krijgt de arbeider slechts een loon (dat mindere hoog is dan de waarde van het uiteindelijke product, zie "Kapitalisme"). De arbeider vervreemd hierdoor van het product en het productieproces. Vervreemding kan zich uiten in een pasieve houding ten opzichte van de samenleving, onderdrukking en uitbuiting. De heersende klasse is juist gebaat bij vervreemding van de werkende klassen omdat mensen daardoor het gevoel hebben geen invloed uit te kunnen oefenen op de bestaande verhoudingen. (Zie ook "Klasse")
   * **Volk:** //volk (het; zn., -eren)//; van //bevolking//; **1** De inwoners van een bepaald grondgebied **2** De "gewone" mensen, in het Engels aangeduid met //"the people"// of recentelijke met //"the 99%"//; de lagere standen van de samenleving, dit in tegenstelling tot bijv. het parlement of de rijke invloedrijke mensen uit het bedrijfsleven **3** Een selectief aangeduide bevolkingsgroep, onderscheidend tov anderen door uiterlijke kenmerken, taal, etniciteit, religie of levensovertuiging; De veelvoud aan interpretaties van de term 'volk' laten ook direct het probleem zien met de term. Volk kan net zo goed als inclusief als exclusieve term gebruikt worden - de Nazi's spraken ook van 'het volk' maar dan doelde zij enkel op de 'rasechte Duitsers', joden, zigeuners, migranten, critici etc. werden bij die term uitgesloten. De term wordt ook als klassenbegrip gebruikt - wij het volk, de arbeidersklasse, tegenover de heersende klasse, zij aan de macht - toch articuleert het begrip dit klassenkarakter niet expliciet. De kracht in de term zit in dat het impliciet verwijst naar de meerderheid.
-  * **Volksfront:**
+  * **Volksfront:** //volks-front (het; zn., -en)//; Brede coalitie van verschillende politieke organisaties, meestal van verschillende politieke stromingen. Term die vaak in de antifascistische strijd gebruikt wordt om het gemeenschappelijk belang van de betrokken partijen te benadrukken en de onderlinge verschillen opzij te zetten (voor zolang dit voor de antifascistische strijd noodzakelijk is). In de Spaanse Burgeroorlog was sprake van een //Volksfront//, het zogenaamde //Frente Popular//, dat bestond uit zowel anarchisten als socialisten, communisten, republikeinen en Catalaanse nationalisten. Een volksfront is over het algemeen breder dan een 'eenheidsfront'. (Zie ook "Eenheidsfront" en "Antifascisme")
-  * **Voorhoede:**
+  * **Voorhoede:** //voor-hoe-de (de; zn., -n)//; Soms ook //avantgarde// genoemd. **1** Zij die het eerst in beweging komen. **2** Diegene die de revolutie moeten leiden. Het verschil in interpretatie en het gebruik van het woord is zoals je ziet groot. Er zijn anarchisten die van mening zijn dat op zich met het begrip //voorhoede// niet zo veel mis is. Kun je immers pas politiek actief worden op het moment dat de overgrote meerderheid van de samenleving in beweging komt? Dan zou het nooit tot handelen komen. Hierom zijn er ook anarchisten die zich dit begrip toe-eigenen. Zo was er een oude anarchistische krant in de Verenigde Staten genaamd //Vanguard: A Libertarian Communist Journal//, welke van 1932 tot 1939 in New York verscheen. Binnen de anarchistische beweging worden beide bovengenoemde definities gehanteerd. Toch is men het er echter over het algemeen over eens dat de tweede definitie, welke terug te vinden is in de Marxistisch-Leninisitsche organisatietheorieën, wordt afgewezen. Dit omdat deze de macht dan in de handen van één partij ligt, in plaats van in de handen van de samenleving.
-  * **Vrij:** //vrij (bn.)//; **1** Zonder belemmering kunnen bewegen en de eigen aspiraties kunnen nastreven; het tegenovergestelde van //slavernij// **2** Niet beperkt door, of vallend onder gezag van anderen **3** (Tijdelijk) niet gebonden aan verplichtingen, //Ik ben morgen vrij//, morgen niet naar school of werk hoeven gaan **4** Niet gebonden aan een partij, zie “Libertair”.
+  * **Vrij:** //vrij (bn.)//; **1** Zonder belemmering kunnen bewegen en de eigen aspiraties kunnen nastreven; het tegenovergestelde van //slavernij// **2** Niet beperkt door, of vallend onder gezag van anderen **3** (Tijdelijk) niet gebonden aan verplichtingen, //Ik ben morgen vrij//, morgen niet naar school of werk hoeven gaan **4** Niet gebonden aan een partij. (Zie ook “Libertair”)
   * **Vrijheid:** //vrij-heid (de; zn., vrijheden)//; Van //vrij// zijn, syn. //onafhankelijkheid//, //autonomie//; Vrijheid heeft een veelvoud aan interpretaties, van gematigde en zelfs reactionaire - als de "vrijheid" van de //Partij Voor de Vrijheid (PVV)// - tot revolutionaire, zoals het concept van persoonlijke en maatschappelijke onafhankelijke dat anarchisten en vrije gemeenschappen nastreven. De romantiek van het begrip maakt dat het, net als het begrip 'democratie', door zulke tegengestelde groepen kan worden omarmt dat het even aantrekkelijk als afstotelijk is geworden en zonder verdere definitie, sterk aan waarde inboet.
@@ Regel 223: / Regel 226: @@
   * **Werkende klasse:** //wer-ken-de klas-se (de; zn., samenstelling)//; Moderne aanduiding voor de arbeidersklasse, zie "Arbeidersklasse".
   * **Wilde staking:** //wil-de sta-king (de; zn., samenstelling; Eng. wildcat strike)//; Een staking die niet is 'goedgekeurd' door de vakbond of die niet plaats vind onder de vlag van een erkende vakvereniging - meestal spontaan georganiseerd door ontevreden werknemers.
-  * **Winst:** (Zie ook "Meerwaarde")
   * **Wobblie:** //wo-bblie (de; zn., -s)//; Lid van de Industrial Workers of the World (IWW). De naam is afgeleid van de Engels uitgesproken afkorting IWW waarbij "double joe" klinkt als "Wobblie".
   * **Worgwet:** //worg-wet (de; zn., '-en)//; Van //worgen// of //wurgen//, verwijzend naar het wurgen of monddood maken van protesten of stakingen. Een worgwet is het bij wet verbieden van politieke dissidentie als bijvoorbeeld stakingen of andere vormen van protest. Dit gebeurde in Nederland onder andere tijdens de spoorwegstakingen van 1903 maar komt ook heden ten dage voor zoals de //'Ley Mordaza'// in Spanje, waarmee in 2014 de regerende conservatieve partij de aanhoudende protesten tegen het crisisbeleid probeerde in te dammen.
@@ Regel 233: / Regel 235: @@
 ===== Z =====
   * **Zelfbestuur:** //zelf-be-stuur (het; zn.)//; Het zelfstandig bestuur van de maatschappij, maatschappelijke instituties of de werkplek door lagere rechtsgemeenschappen. Dit kan zijn met instemming van hogere constitutionele lichamen als een centrale staat óf zonder - waarbij de gemeenschap zich heeft vrijgevochten van deze hogere regerende lichamen en haar eigen richting bepaald. (Zie ook "Autonomie")
-  * **Zwart Blok:** //(het; samenstelling; Eng. Black Block)//; Een tactiek, waarin alle of een deel van de aan een demonstratie deelnemende personen zich vermommen en in het zwart kleden om zo individueel minder goed identificeerbaar te zijn.
+  * **Zwart blok:** //(het; samenstelling; Eng. Black block)//; Een tactiek, waarin alle of een deel van de aan een demonstratie deelnemende personen zich vermommen en in het zwart kleden om zo individueel minder goed identificeerbaar te zijn door de autoriteiten.

Anarchisme.nl

Gebruikershulpmiddelen

Site-hulpmiddelen

Verschillen

Paginahulpmiddelen