Verschillen

Dit geeft de verschillen weer tussen de geselecteerde revisie en de huidige revisie van de pagina.

--- revolutionair_woordenboek [16/10/21 21:39]
defiance [B]
+++ revolutionair_woordenboek [18/10/21 22:00]
defiance
@@ Regel 43: / Regel 43: @@
   * **Biografie:** //bi-o-gra-fie (de; zn., -en)//; Van het Oudgriekse //βίος// (bios), "leven" en //γράφειν// (graphein), "schrijven". De op schrift gestelde (en doorgaans gepubliceerde) levensbeschrijving van een persoon. Soms wordt het begrip ook gebruikt voor een niet geschreven levensbeschrijving, bijv. in biografische vertelling.
   * **Blanquisme:** //blan-quis-me (het; zn., -isme)//; (Frans) begrip dat refereert aan de revolutionaire opvattingen van Louis Auguste Blanqui (1805-1881) tijdens de Franse Revolutie. Daarin stelt hij dat een socialistische revolutie moet worden uitgevoerd door een relatief kleine, goedgeorganiseerde en geheime groep samenzweerders. Nadat zij de macht hebben overgenomen moeten zij volgens hem de staat gebruiken om het socialisme te introduceren. Blanqui geloofde, in tegenstelling tot andere socialistische stromingen, niet in een bijzondere rol voor het proletariaat in de revolutie. De term //Blanquisme// wordt vaak ook polemisch gebruikt, om andere revolutionairen te verwijten dat zij hun praktijk niet dicht genoeg bij de arbeidersklasse ligt. Het Blanquistische model zou later een grote inspiratiebron zijn voor Lenin en de Bolsjewieken in de Russische Revolutie. (Zie ook "Coup" en "Dictatuur")
-  * **Boer:** //boer (de; zn., -en)//; Zoals de fabriekseigenaar de //bezitter// is van de fabriek, is de boer dit tot het agrarisch bedrijf (veehouderij, land- en tuinbouw). De economische verhouding is vaak nog dezelfde, al is in West-Europa veel landarbeid (en daarmee de landarbeider) vervangen door machines. Boeren zijn met de verzelfstandiging van het boerenbedrijf ook sterk verstrikt geraakt in het web van het financieringskapitaal. Toch moet de hoeveelheid landarbeiders (veelal uit de periferie van de Europese Unie), die tegen lage lonen in de land- en tuinbouw werken, niet worden onderschat. (Zie ook "landarbeider")
+  * **Boer:** //boer (de; zn., -en)//; **1** Iemand die landbouw, tuinbouw of veeteelt bedrijft om zelf daarvan te leven, om de gemeenschap van levensmiddelen te voorzien of om diens agrarische producten te verkopen op de markt. In een groot deel van de wereld zijn boeren kleine zelfstandigen, die met gezinsleden en hooguit een enkel betaald personeelslid, een agrarisch bedrijfje runnen. Boeren zijn vaak niet de bezitters van de grond die zij bewerken, maar pachten deze. Daarnaast zijn er in grote delen van de wereld landloze boeren, zij kunnen enkel hun arbeid verkopen **2** Grootgrondbezitter. Deze boer is wat de fabriekseigenaar is tot de fabriek, al is in West-Europa veel landarbeid (en daarmee ook de landarbeider) vervangen door machines. Boeren zijn met de verzelfstandiging van het boerenbedrijf eveneens sterk verstrikt geraakt in het web van het financieringskapitaal. Toch moet de hoeveelheid landarbeiders (veelal uit de periferie van de Europese Unie) die tegen lage lonen in de land- en tuinbouw werken, niet worden onderschat. (Zie ook "arbeider" en "landarbeider")
   * **Bourgeois:** //bour-geois (bn.)//; **1** Zoals de bourgeoisie; in lijn met dat wat de bourgeoisie doet, //een bourgeois levensstijl//, een materialistische, behoudende levensstijl **2** Lid van de bourgeoisie. Friedrich Engels was een bourgeois woonachtig in Manchester.
   * **Bourgeoisie:** //bour-geoi-sie (de; zn.)//; De bezittende klasse of kapitalistische klasse. Van oorsprong een in de middeleeuwen in Frankrijk wettelijk gedefinieerde sociale klasse die burgerschap en politieke rechten genoten - in tegenstelling tot de rest van de bevolking, veelal landarbeiders. De bourgeoisie was de gegoede burgerklasse, één trede onder het koningshuis. In het Nederlands ook wel aangeduid als //'burgerij'//. Met de verspreiding van het socialisme raakte deze van oorsprong Franstalige term internationaal in gebruik. (zie ook "Burgerlijk" en "Kleinburgerlijk")
@@ Regel 53: / Regel 53: @@
 ===== C =====
-  * **Centralisme:** //cen-tra-lis-me (het; zn., -isme)//; Het streven naar een organisatie of natie die zo veel mogelijk vanuit één centraal punt of zelfs door één centraal orgaan of persoon bestuurd wordt. Het tegenovergestelde van "decentralisatie". Anarchisten stellen dat centralisatie leidt tot machtsconcentratie en daarmee onherroepelijk tot de-emancipatie en potentieel tot machtsmisbruik. (Zie ook "Decentralisme")
+  * **Centralisme:** //cen-tra-lis-me (het; zn., -isme)//; Het streven naar een organisatie of natie die zo veel mogelijk vanuit één centraal punt of zelfs door één centraal orgaan of één persoon bestuurd wordt. Het tegenovergestelde van "decentralisatisme". Anarchisten stellen dat centralisatie leidt tot machtsconcentratie en daarmee onherroepelijk tot de-emancipatie en potentieel tot machtsmisbruik. (Zie ook "Decentralisatie")
-  * **Chauvinisme:** //chau-vi-nis-me (het; zn., -isme)//; Een overdreven sterke vorm van trots. Het gaat hierbij om het ophemelen van het eigen land, volk, taal of regio en soms ook eigen geslacht. De term verwijst naar de soldaat Nicolas Chauvin. Diens absolute toewijding aan Napoleon werd in het Franse volkstoneel van de vroege negentiende eeuw regelmatig bespot en groeide daardoor uit tot een algemeen begrip.
+  * **Chauvinisme:** //chau-vi-nis-me (het; zn., -isme)//; Een overdreven sterke vorm van groepstrots. Het gaat hierbij om het ophemelen van het 'eigen' land, volk, taal of regio en soms ook eigen geslacht. De term verwijst naar de soldaat Nicolas Chauvin. Diens absolute toewijding aan Napoleon werd in het Franse volkstoneel van de vroege negentiende eeuw regelmatig bespot en groeide daardoor uit tot een algemeen begrip.
   * **Cisgender:** //cis-gen-der (het; zn.)//; Engels, soms ook 'cisseksueel' of afgekort 'cis' . Begrip voor mensen die de genderidentiteit hebben die zij aan de hand van hun geboortegeslacht hebben meegekregen, bijv. cis-man of cis-vrouw. Het wordt meestal als tegenhanger van het begrip 'trans'. Het voorvoegsel cis komt uit het Latijn en betekent 'aan deze kant'. (Zie ook "Transgender" en "TERF")
   * **Civilisatie:** //ci-vi-li-sa-tie (de; zn., -s)//; Synoniem voor "beschaving". **1** Aanduiding voor een volk: //de Azteken//, //de Egyptenaren//. **2** Gedurende de achttiende eeuw ontstond onder invloed van de Verlichting de betekenis voor //beschaven// het aanleren van kennis en normen. In het heersende vooruitgangsgeloof van die tijd was beschaving de hoogste trede van een ontwikkelingsproces. Men werd verondersteld zich daarmee te onderscheiden van eerdere "barbaarse" samenlevingen. Verondersteld barbaarse samenlevingen zouden beschaving bereiken wanneer men zich aanpaste aan de Europese ontwikkelingen. Gedurende de negentiende eeuw won dit etnocentrisch beeld terrein waarbij de complexe eigen maatschappij werd als superieur beschouwd ten opzichte van andere minder complexe maatschappijen. Daarmee legitimeerde men de overheersing van andere volkeren in de vorm van kolonialisme en imperialisme. Anticivilisatie-anarchisten stellen dat juist dit beschavingsdenken uiteindelijk ertoe heeft geleid dat de mens geknecht is geraakt en diens oorspronkelijke oer-staat in vrijheid verloren heeft.
-  * **Clandestien:** //clan-des-tien (bn.)//; Heimelijke organisatie; //Verdwijnen in de clandestiniteit// - ondergronds gaan, //een clandestiene organisatie// - een ondergrondse organisatie.
+  * **Clandestien:** //clan-des-tien (bn.)//; Heimelijke en illegaal; //Verdwijnen in de clandestiniteit// - ondergronds gaan, //een clandestiene organisatie// - een ondergrondse organisatie, bijv. een verzetsbeweging. Soms ook uitgedrukt als 'in de illegaliteit' gaan.
   * **Collaboratie:** //col-la-bo-ra-tie (de; zn., -s)//; ander woord voor 'meewerken' of 'samenwerken', meestal echter negatief beladen. Mensen die tijdens de Tweede Wereldoorlog tijdens de bezetting van Nederland met de nazi's samenwerkten, werden doorgaans //collaborateurs// genoemd. Eveneens wordt in relatie tot bijv. het sociaal partnerschap, waarbij de vakbonden (arbeidersorganisaties) in een door de staat gesteld kader samenwerken met werkgeversorganisaties (kapitalisten) soms van 'klassencollaboratie' gesproken. (Zie ook "Corporatisme")
-  * **Collectivisme:** //col-lec-ti-vis-me (het; -isme)//; Van //collectief//, gemeenschappelijk. Stroming binnen het anarchisme dat zich richt op afschaffing van de staat en kapitalisme en de plaatsing van de economie in zelfbestuur. Onderscheid met anarcho-communisme is dat er in een collectivistisch model soms nog wel ruimte is voor óf de rechten over het product van de individuele arbeid, óf iets dat lijkt op geld - meestal de representatie van de uren van productie in plaats van een abstracte 'waarde' zoals we dit nu kennen. Veel vroege radicalen die zich richtte op collectivisme werden later aanhangers van het anarcho-communisme.
+  * **Collectivisme:** //col-lec-ti-vis-me (het; -isme)//; Van //collectief//, gemeenschappelijk. Stroming binnen het anarchisme die zich richt op afschaffing van de staat en kapitalisme en de plaatsing van de economie in zelfbestuur. Onderscheid met anarcho-communisme is dat er in een collectivistisch model soms nog wel ruimte is voor óf de rechten over het product van de individuele arbeid, óf iets dat lijkt op geld - meestal de representatie van de uren van productie in plaats van een abstracte 'waarde' zoals we dit nu kennen. Veel vroege radicalen die zich eerst als collectivisten begrepen, werden later aanhangers van het anarcho-communisme.
   * **Commons:** //com-mons (de; zn., Engels)//; Het //gemeenschappelijke// of //gemeenschapsgoed//; De hedendaagse betekenis van de commons draait om het gemeenschappelijk of algemeen goed, goederen of diensten die door de gemeenschap beschikbaar zijn gesteld en gebruikt kunnen worden. Deze kunnen niet door een individu toegeëigend worden, op het moment dat dit gebeurd, verliest het zijn begrip als 'common'. Een moderne uiting van de commons is het concept van //Creative Commons// (CC), als men iets aandraagt onder deze CC-licentie (een tegenhanger van Copyright) wordt het geproduceerde gemeenschappelijk goed (meestal creatieve producten als kunst, muziek video of kennis). De spullen die onder deze licentie zijn geproduceerd zijn vrij gebruiken (meestal onder voorwaarde dat deze niet voor persoonlijk financieel gewin worden gebruikt).
-  * **Communalisme:** //com-mu-na-lis-me (het; zn. -isme)//; Politieke stroming. De libertair-socialist [[namespace:Murray Bookchin]] was in zijn latere jaren een belangrijke motor voor de verdere ontwikkeling van deze politieke filosofie. Hij defineert het communalisme als "een bestuurstheorie of bestuurssysteem waarin de onafhankelijke communes deelnemen in een federatie" en volgens de "principes van het gemeenschappelijke eigendom leven". Hierbij staat bestuur niet gelijk aan een staatsstructuur of top-down bestuursvorm, maar juist op horizontale emanciperende stucturen waar inbreng is vanuit de basis. (Zie ook "Commune" en "Zelfbestuur")
+  * **Communalisme:** //com-mu-na-lis-me (het; zn. -isme)//; Politieke stroming. De libertair-socialist [[namespace:Murray Bookchin]] was in zijn latere jaren een belangrijke motor voor de verdere ontwikkeling van deze politieke filosofie. Hij definieert het communalisme als "een bestuurstheorie of bestuurssysteem waarin de onafhankelijke communes deelnemen in een federatie" en volgens de "principes van het gemeenschappelijke eigendom leven". Hierbij staat bestuur niet gelijk aan een staatsstructuur of top-down bestuursvorm, maar juist op horizontale emanciperende structuren waar inbreng is vanuit de basis. Het communalisme van Bookchin laat echter (als middel) wel de deur open voor gemeentelijke politiek binnen een staatsbestel. Hiermee verschilt hij van mening met veel anarchisten. (Zie ook "Commune" en "Zelfbestuur")
-  * **Commune:** //com-mu-ne (zn., de)//; Vorm van gemeenschappelijk leven met gedeelde belangen, gedeeld eigendom en middelen en soms ook werk en inkomen. In sommige talen ook het synoniem voor 'gemeente'. In de jaren ’80 heeft het begrip //commune// een veel kleinschaligere betekenis gekregen, waar de commune als aanduiding diende voor kleine leefgemeenschappen als woongroepen of leefgemeenschappen die zich terugtrokken uit de maatschappij. Deze betekenis doet het begrip //commune// echter tekort - de diepere betekenis gaat tot het maatschappelijk niveau met als eerste breedgedragen uiting de //[[namespace:Commune van Parijs]]//. Als internationaal politiek model wordt soms ook gesproken van het oprichten van een //“De Commune van communes”//. (Zie ook "Communalisme")
+  * **Commune:** //com-mu-ne (zn., de)//; Vorm van gemeenschappelijk leven met gedeelde belangen, gedeeld eigendom en middelen en soms ook werk en inkomen. In sommige talen ook het synoniem voor 'gemeente'. In de jaren ’80 heeft het begrip //commune// een veel kleinschaligere betekenis gekregen, waar de commune als aanduiding diende voor kleine leefgemeenschappen als woongroepen of leefgemeenschappen die zich terugtrokken uit de maatschappij. Deze betekenis doet het begrip //commune// echter tekort - de betekenis reikt tot het maatschappelijk niveau met als eerste breedgedragen uiting de //[[namespace:Commune van Parijs]]//. Als internationaal politiek model wordt soms ook gesproken van het oprichten van een //“De Commune van communes”//. (Zie ook "Communalisme" en "Communisme")
-  * **Communisme:** //com-mu-nis-me (zn., het)//; Van het Latijnse //communis//, 'gemeenschappelijk' of 'universeel'; filosofische, sociale, politieke en economische ideologie en beweging. Hoewel communisme heden ten dage vooral in verband wordt gebracht met Marxisme en de vele substromingen die hier uit voort zijn gekomen (Leninisme, Trotskisme, Stalinisme, Maoïsme) is dit eigenlijk onterecht. Over de interpretatie wat communisme is zijn verschillende ideeën, maar over het algemeen wordt aangenomen dat het communisme een vrije, klasseloze samenleving is, waar men in zelfbestuur leeft. Er zijn verschillende ideeën over //hoe// dit bereikt kan/moet worden, van libertaire tot autoritaire, waarbij sommige autoritaire stromingen, zoals het Stalinisme, het uiteindelijke doel van de ‘vrije’ samenleving uiteindelijk in het geheel laten varen en daarvoor in de plaats een sterke staat plaatsen. De vraag is daarbij of men nog van een //commune// en daarmee van //communisme// kan spreken. Doorgaans worden de Sovjet Unie en China hierom door anarchisten sterk afgewezen als model voor de bevrijding van de arbeidersklasse. //De bevrijding van de arbeidersklasse, kan alleen de arbeidersklasse zelf realiseren//, en niet, zoals de geschiedenis heeft bewezen, de nieuw ontstane politieke klasse die we in zovele autoritair-communistische modellen terugvinden. (Zie ook “Commune” en "anarchisme")
+  * **Communisme:** //com-mu-nis-me (zn., het)//; Van het Latijnse //communis//, 'gemeenschappelijk' of 'universeel'; filosofische, sociale, politieke en economische ideologie en beweging. Over de interpretatie wat communisme is zijn verschillende ideeën, maar over het algemeen wordt aangenomen dat het communisme een vrije, klasseloze samenleving is, waar men in zelfbestuur leeft.  Hoewel communisme heden ten dage vooral in verband wordt gebracht met Marxisme en de vele substromingen die hier uit voort zijn gekomen (Leninisme, Trotskisme, Stalinisme, Maoïsme), is dit eigenlijk onterecht. Er zijn verschillende ideeën over //hoe// dit bereikt kan en moet worden - van libertaire tot autoritaire. Sommige autoritaire stromingen, zoals het Stalinisme, hebben het uiteindelijke doel van de ‘vrije’ samenleving uiteindelijk in het geheel laten varen en daarvoor in de plaats een sterke staat geplaatst. De vraag is daarbij of men nog van een //commune// en daarmee van //communisme// kan spreken. Doorgaans worden de Sovjet Unie en China hierom door anarchisten sterk afgewezen als model voor de bevrijding van de arbeidersklasse. //De bevrijding van de arbeidersklasse, kan alleen de arbeidersklasse zelf realiseren//, en niet, zoals de geschiedenis heeft bewezen, de nieuw ontstane politieke klasse die we in zovele autoritair-communistische modellen terugvinden. (Zie ook “Commune” en "anarchisme")
-  * **Concurrentie:** //con-cur-ren-tie (de; zn.)//; Het streven een ander of anderen in verdiensten of prestatie te evenaren of overtreffen. Dit kan zich op vele vlakken uiten, zowel in de ecologisch opzicht als in politiek of economie. In de economie vindt concurrentie binnen hete kapitalistische model plaats om schaarse bronnen of met tot doel daartoe toegang te hebben of deze zelfs enkel zelf ter beschikking te hebben (monopolie). Maatschappelijk wordt concurrentie in de economie en politiek vaak gerechtvaardigd aan de hand van de observaties van Charles Darwin. Dit ligt echter niet aan Charles Darwins opvattingen zelf, maar aan de interpretatie van zijn opvattingen die later neergeslagen werden in het 'sociaal darwinisme'. Daarin stelt men dat menselijke vooruitgang voorkomt uit de onderlinge concurrentie. [[namespace:Peter Kropotkin]] weerlegde deze interpretatie van Darwins werk echter en stelde dat in tegenstelling tot concurrentie juist samenwerking een doorslaggevende factor in de menselijke vooruitgang was.
+  * **Concurrentie:** //con-cur-ren-tie (de; zn.)//; Het streven een ander of anderen in verdiensten of prestatie te evenaren of overtreffen. Dit kan zich op vele vlakken uiten, zowel in de ecologisch opzicht als in politiek of economie. In de economie vindt concurrentie binnen hete kapitalistische model plaats om schaarse bronnen of met tot doel daartoe toegang te hebben of deze zelfs enkel zelf ter beschikking te hebben (monopolie). Maatschappelijk wordt concurrentie in de economie en politiek vaak gerechtvaardigd aan de hand van de wetenschappelijke observaties van Charles Darwin in de dierenwereld. Dit ligt echter niet aan Charles Darwins opvattingen zelf, maar aan de interpretatie van zijn opvattingen die later neergeslagen werden in het 'sociaal darwinisme'. Daarin stelt men dat menselijke vooruitgang voorkomt uit de onderlinge concurrentie. [[namespace:Peter Kropotkin]] weerlegde deze interpretatie van Darwins werk echter en stelde dat in tegenstelling tot concurrentie juist samenwerking een doorslaggevende factor in de menselijke vooruitgang was.
   * **Confederalisme:** //con-fe-de-ra-lis-me (het; zn.)//; Organisatiemodel voor een breder verband waarbij de aangesloten delen gezamenlijke uitwisseling hebben en besluiten maken. Deze besluiten worden gemaakt op basis van gemeenschappelijk belang. Daar waar dit gemeenschappelijk belang er niet is, bestaat er binnen de //confederatie// vergaande autonomie voor de individuele onderdelen. Zo kan het zijn dat een voorstel binnen de confederatie slechts door een aantal lichamen wordt aangenomen en anderen zich hieraan kunnen onttrekken. Dit in tegenstelling tot de eenvormigheid van bijv. de natiestaat. (Zie ook “Federalisme” en “Zelfbestuur”)
   * **Conformisme:** //con-for-mis-me (het; -isme)//; //"Sich fügen, heisst lügen"// (vert. Je voegen, is jezelf verloochenen) stelde [[namespace:Erich Mühsam]] in een zeer toepasselijke uitspraak. Je conformeren is je aanpassen aan de norm - daarmee worden je eigen opvattingen aan de kant geschoven om aan te sluiten bij de dominante opvatting.
@@ Regel 70: / Regel 70: @@
   * **Consensus:** //con-sen-sus (de; zn.)//; Wederzijdse instemming van betrokken partijen binnen een besluitvormingsproces **2** Organisatie- en besluitvormingsmodel waarbij participatie en gelijkwaardigheid van alle betrokken partijen centraal staat, en dat tot doel heeft een gemeenschappelijke uitkomst te bereiken waar allen zich in kunnen vinden; //consensus bereiken//. Op grotere schaal wordt consensusbesluitvorming meestal in federatief verband toegepast omdat dit de gelijkwaardigheid en autonomie van de betrokken partijen garandeert - het kan anders de deur open zetten voor nieuwe verstikkende structuren. (Zie ook "Federatie")
   * **Conservatief:** //con-ser-va-tief (bn.)//; Vasthoudend aan bestaande maatschappelijke toestanden, behoudend. Een //conservatieve partij//. (Zie ook "Conservatisme")
-  * **Conservatisme:** //con-ser-va-tis-me (het; zn., -isme)//; Het conservatisme is een politieke, ethische en culturele gezindheid die zich grondvest op traditie. Het begrip conservatisme is afgeleid van het Latijnse //conservare//, dat "beschermen" of "in ongeschonden toestand bewaren" betekent. Herman Dunk definieert het conservatisme in zijn gelijknamige boek als volgt: "het geloof in de fundamentele ongelijkheid van de mens en een hiërarchische opvatting van de samenleving. Het geloof niet alleen maar de aanvaarding ervan als natuurgegeven en noodzakelijk." Essentieel stelt het conservatisme zich kritisch op tegenover het idee van //maakbaarheid// van de samenleving. In geval van een politieke omwenteling kan conservatisme overgaan in //reactie//, waarbij men wenst terug te keren naar de voorgaande (politieke) situatie of zelfs //contra-revolutie//, waarbij men actief probeert de revolutie ongedaan te maken. (Zie ook "Reactionair" en "Contrarevolutionair")
+  * **Conservatisme:** //con-ser-va-tis-me (het; zn., -isme)//; Het conservatisme is een politieke, ethische en culturele gezindheid die zich grondvest op traditie. Het begrip conservatisme is afgeleid van het Latijnse //conservare//, dat "beschermen" of "in ongeschonden toestand bewaren" betekent. Herman von der Dunk definieert het conservatisme in zijn gelijknamige boek als volgt: "het geloof in de fundamentele ongelijkheid van de mens en een hiërarchische opvatting van de samenleving. Het geloof niet alleen maar de aanvaarding ervan als natuurgegeven en noodzakelijk." Essentieel stelt het conservatisme zich kritisch op tegenover het idee van //maakbaarheid// van de samenleving. In geval van een politieke omwenteling kan conservatisme overgaan in //reactie//, waarbij men wenst terug te keren naar de voorgaande (politieke) situatie of zelfs //contra-revolutie//, waarbij men actief probeert de revolutie ongedaan te maken. (Zie ook "Reactionair" en "Contrarevolutionair")
   * **Consumentisme:** //con-su-men-tis-me (het; zn. -isme)//; Het centraal stellen van het consumeren van goederen. Vaak wordt kapitalisme verward met consumentisme maar hoewel een belangrijk onderdeel van kapitalisme, is het consumeren van goederen of de toegang hiertoe niet per se voorbehouden tot een kapitalistisch economisch model.
-  * **Contrarevolutionair:** //co-tra-re-vo-lu-tio-nair (bn., -e)// **1** //"Zij die aan de macht zijn, zullen deze verdedigen. Zij die deze macht verloren zijn, zullen deze proberen te heroveren"// **2** (de; zn., -en) Persoon die zich actief verzet tegen de revolutie.
+  * **Contrarevolutionair:** //co-tra-re-vo-lu-tio-nair (de; zn., -en)//;  **1** Persoon die zich actief verzet tegen de revolutie. **2** //(bn., -e)// //"Zij die aan de macht zijn, zullen deze verdedigen. Zij die deze macht verloren zijn, zullen deze proberen te heroveren"//
-  * **Coöperatie:** //co-o-pe-ra-tie (de; zn., -s)//; Letterlijk "samenwerking". Een samenwerkingsverband, meestal in de vorm van de zelforganisatie van producenten, verbruikers of werknemers, gericht op het vergroten van economische macht en of zelfverzorging. Coöperaties hebben een belangrijke rol gespeeld in de economische emancipatie van grote groepen van de bevolking, vooral rond de eeuwwisseling van de 19de naar de 20e eeuw. Via de coöperatie konden producenten en consumenten zich verenigen en zo gezamenlijk doelen bereiken die voor elk individu onbereikbaar zouden zijn geweest. In de landbouw is het een veel voorkomende organisatievorm. In de vroegere arbeidersbeweging zagen sommigen in de coöperatie een middel voor de omvorming van de economie met als uitgangspunt het voorzien van mensen in hun behoeften in plaats van financieel gewin. De Nederlandse revolutionair [[namespace:christiaan cornelissen]] wees in zijn boek //[[namespace:Op weg naar een nieuwe maatschappij#vii_kleinburgerlijke_invloeden_buiten_het_parlement_-_cooeperatie_-_bevoorrechte_werklieden|Op weg naar de nieuwe maatschappij]]// (1900) echter op de beperkingen hiervan als deze niet zijn ingebed in een duidelijke revolutionaire strategie.
+  * **Coöperatie:** //co-o-pe-ra-tie (de; zn., -s)//; Letterlijk "samenwerking". Een samenwerkingsverband, meestal in de vorm van de zelforganisatie van producenten, verbruikers of werknemers, gericht op het vergroten van economische macht en of zelfverzorging. Coöperaties hebben een belangrijke rol gespeeld in de economische emancipatie van grote groepen van de bevolking, vooral rond de eeuwwisseling van de 19de naar de 20e eeuw. Via de coöperatie konden producenten en consumenten zich verenigen en zo gezamenlijk doelen bereiken die voor elk individu onbereikbaar zouden zijn geweest. In de landbouw is het een veel voorkomende organisatievorm. In de vroegere arbeidersbeweging zagen sommigen in de coöperatie een middel voor de omvorming van de economie met als uitgangspunt het voorzien van mensen in hun behoeften in plaats van financieel gewin. De Nederlandse revolutionair [[namespace:Christiaan Cornelissen]] wees in zijn boek //[[namespace:Op weg naar een nieuwe maatschappij#vii_kleinburgerlijke_invloeden_buiten_het_parlement_-_cooeperatie_-_bevoorrechte_werklieden|Op weg naar de nieuwe maatschappij]]// (1900) echter op de beperkingen hiervan als deze niet zijn ingebed in een duidelijke revolutionaire strategie.
-  * **Corporatisme:** //cor-po-ra-tis-me (het; zn., -isme)//; De economische ideologie verbonden aan het fascisme. Het corporatisme stelt dat de //bezittende klasse// en de //werkende klasse// een gemeenschappelijk belang hebben - het welvaren van de natie - en daarom zich niet tegen elkaar moeten richten maar zich met elkaar moet verbinden. Daarmee keert het fascisme zich tegen de klassenstrijd, hoewel het er wel pseudo-revolutionaire retoriek op na houdt.
+  * **Corporatisme:** //cor-po-ra-tis-me (het; zn., -isme)//; **1** De economische ideologie verbonden aan het fascisme. Fascisten dachten zich de maatschappij als een samenstelling van hiërarchisch georganiseerde verbanden waarin zowel werkenden als ondernemers zaten. Die verbanden samen noemden zij ‘corporaties’, vandaar ‘ corporatisme’. De ideologie stelt dat de //bezittende klasse// en de //werkende klasse// een gemeenschappelijk belang hebben - het welvaren van de natie - en daarom zich niet tegen elkaar moeten richten maar zich met elkaar moet verbinden. Daarmee keert het fascisme zich tegen de klassenstrijd, hoewel het er wel pseudo-revolutionaire retoriek op na houdt. **2** Afgeleidde van het het Engelse 'corporations'. Wordt ook wel gebruikt voor vormen van kapitalisme waarin grote bedrijven de dienst uit maken en verregaand vergroeid zijn met de staat. ‘Corporate capitalism’ was in de jaren zestig en zeventig van de twintigste eeuw een veelgebruikte term.
   * **Corruptie:** //cor-rup-tie (de; zn.)//; Politieke, sociale of economische verschijnsel waarbij iemand in een machtspositie deze misbruikt om zichzelf of anderen ongeoorloofde gunsten te verlenen, in het laatste geval vaak in ruil voor wederdiensten. Dit kan voor bijv. persoonlijk gewin zijn. Corruptie kan plaatsvinden via omkoping of verduistering, maar ook via de 'legale' weg waarbij uit eigenbelang wetgeving wordt aangepast.
   * **Crypto-anarchisme:** //cryp-to-an-ar-chis-me (het; zn.)//; Een online of digitale realisatie van het anarchistische ideeën. De term cryto-anarchisme komt van het gebruik van //encrypted// (vert. versleutelde) software terwijl men informatie verspreidt via bijv. het internet om op die manier vervolging te voorkomen, en de privacy en politieke vrijheid te beschermen.

Anarchisme.nl

Gebruikershulpmiddelen

Site-hulpmiddelen

Verschillen

Paginahulpmiddelen