Gebruikershulpmiddelen
namespace:het_bankroet_van_het_marxisme
Verschillen
Dit geeft de verschillen weer tussen de geselecteerde revisie en de huidige revisie van de pagina.
| Beide kanten vorige revisie Vorige revisie | Laatste revisie Beide kanten volgende revisie | ||
|
namespace:het_bankroet_van_het_marxisme [16/04/20 20:51] defiance |
namespace:het_bankroet_van_het_marxisme [20/04/20 07:33] defiance |
||
|---|---|---|---|
| Regel 17: | Regel 17: | ||
| Het ' is een oude brochure, die dateert uit het jaar 1900, dus 15 jaar oud, is in het Fransch geschreven in het bekende tijdschrift "L'Humanité nouvelle" en nooit in het Hollandsch vertaald, zoodat zij voor ons publiek eigenlijk wel nieuw is. Zij viel mij onlangs weer in handen en na zooveel tijd staat men meer objektief tegenover zijn eigen geschriften. Meermalen gebeurde het mij dat ik van zoo'n oude brochure zei maar dat is niet veel zaaks, dat zij ruste in vrede. Daarentegen waren er anderen die mij goed toeschenen, zoodat ik niets zou hebben tegen een herdruk. Zoo las ik ook deze brochure en ik was over mij zelven verbaasd, dat ik zoo'n goeden kijk heb gehad op de ontwikkeling der sociaal-demokratie, want het is er precies zoo mee gegaan als ik het in mijn ontleding uit dat jaar heb voorzegd. Die ontleding komt mij bijzonder goed geslaagd voor. Het is meermalen alsof die partij den weg volgde dien ik heb aangewezen. En daarom vind ik haar zoo bijzonder leerzaam en een nieuwe verschijning, nu in Hollandsch gewaad, is heusch geheel up to date. | Het ' is een oude brochure, die dateert uit het jaar 1900, dus 15 jaar oud, is in het Fransch geschreven in het bekende tijdschrift "L'Humanité nouvelle" en nooit in het Hollandsch vertaald, zoodat zij voor ons publiek eigenlijk wel nieuw is. Zij viel mij onlangs weer in handen en na zooveel tijd staat men meer objektief tegenover zijn eigen geschriften. Meermalen gebeurde het mij dat ik van zoo'n oude brochure zei maar dat is niet veel zaaks, dat zij ruste in vrede. Daarentegen waren er anderen die mij goed toeschenen, zoodat ik niets zou hebben tegen een herdruk. Zoo las ik ook deze brochure en ik was over mij zelven verbaasd, dat ik zoo'n goeden kijk heb gehad op de ontwikkeling der sociaal-demokratie, want het is er precies zoo mee gegaan als ik het in mijn ontleding uit dat jaar heb voorzegd. Die ontleding komt mij bijzonder goed geslaagd voor. Het is meermalen alsof die partij den weg volgde dien ik heb aangewezen. En daarom vind ik haar zoo bijzonder leerzaam en een nieuwe verschijning, nu in Hollandsch gewaad, is heusch geheel up to date. | ||
| - | In het jaar 1892 verscheen in de "Société nouvellen", feitelijk hetzelfde tijdschrift later verdoopt in "L'Humanité nouvelle", mijn eerste artikel "Les divers courants de la démocratie socialiste allemande" (de verschillende stroorningen der Duitsche sociaal-demo-kratie) ter ontleding van de Duitsche partij en daar ben ik later mee doorgegaan in een artikel "Le socialisme en danger" (Het socialisme in gevaar) en daarop "Socialisme libertaire et socialisme autoritaire" (Libertair en autoritair socialisme), nog gevolgd door "Le socialisme d'Etat des social-démocrates et la liberté du socialisme anti-autoritaire" (het staatssocialisme der sociaaldernokraten en de vrijheid van het antiautoritair socialisme). Deze vier artikelen vormen één geheel en zijn dan ook bij Stock te Parijs in de zoogenaamde Roode Bibliotheek als boek verschenen met een begeleidend voorwoord van mijn edelen vriend Elysée Reclus. | + | In het jaar 1892 verscheen in de //Société nouvellen//, feitelijk hetzelfde tijdschrift later verdoopt in //L'Humanité nouvelle//, mijn eerste artikel //Les divers courants de la démocratie socialiste allemande// (de verschillende stroorningen der Duitsche sociaal-demokratie) ter ontleding van de Duitsche partij en daar ben ik later mee doorgegaan in een artikel //Le socialisme en danger// (Het socialisme in gevaar) en daarop //Socialisme libertaire et socialisme autoritaire// (Libertair en autoritair socialisme), nog gevolgd door //Le socialisme d'Etat des social-démocrates et la liberté du socialisme anti-autoritaire// (het staatssocialisme der sociaaldernokraten en de vrijheid van het antiautoritair socialisme). Deze vier artikelen vormen één geheel en zijn dan ook bij Stock te Parijs in de zoogenaamde Roode Bibliotheek als boek verschenen met een begeleidend voorwoord van mijn edelen vriend Elysée Reclus. |
| - | Dit artikel behoort feitelijk bij die reeks, zij is het slot ervan of liever het slot niet, want het is zeer wel mogelijk dat ik het nog eens ga vervolgen. Stof is er te over en dus in dit opzicht zit men meer verlegen met een teveel dan met een teweinig. | + | Dit artikel behoort feitelijk bij die reeks, zij is het slot ervan of liever het slot niet, want het is zeer wel mogelijk dat ik het nog eens ga vervolgen. Stof is er te over en dus in dit opzicht zit men meer verlegen met een te veel dan met een te weinig. |
| - | Al is dit artikel dus 15 iaar oud, verouderd is het niet, allerminst niet, want de ontwikkeling der Duitsche partij is precies zoo gegaan als ik het had gezegd en nog volgt zij geheel de aangegeven banen. | + | Al is dit artikel dus 15 jaar oud, verouderd is het niet, allerminst niet, want de ontwikkeling der Duitsche partij is precies zoo gegaan als ik het had gezegd en nog volgt zij geheel de aangegeven banen. |
| Toen ik er eens over sprak met kameraad Rijnders, vond hij het wel de moeite waard om haar uit te geven en wakker uitgever als hij is, stelde hij mij dadelijk voor om er een Hollandsche uitgave van te maken. | Toen ik er eens over sprak met kameraad Rijnders, vond hij het wel de moeite waard om haar uit te geven en wakker uitgever als hij is, stelde hij mij dadelijk voor om er een Hollandsche uitgave van te maken. | ||
| Zoo is deze brochure de wereld ingekomen en ik hoop en verwacht dat zij nog haar nut zal hebben na zooveel jaren. | Zoo is deze brochure de wereld ingekomen en ik hoop en verwacht dat zij nog haar nut zal hebben na zooveel jaren. | ||
| - | Het Bankroet van het Marxisme, ja dat was het en wie na dien tijd het Marxisme gevolgd heeft, hij weet ook dat het zich voortgezet heeft, zoo zelfs dat de trouwste wachter op Zion's muren, zooals Kautsky, langzamerhand heeft meegedaan om enkele dingen los te laten, die hij vroeger als een heilig palladium in bescherming nam. In de meeste gevallen is Marx gezag neergehaald en al erkent men hem als een geleerd ekonoom, hij is denzelfden weg opgegaan als zoovele anderen en vele zijner theoriën zijn als verouderd verklaard. Het aureool van onfeil-baa rheid, dat onhandige vrienden hem om het hoofd hadden gedaan, is verdwenen en het is gegaan als steeds : wat er goed in was, dat is gebleven en het andere is door den knagenden tand der tijden langzamerhand opgelost. Dit pleit minder tegen hem -want hoe zou het anders gaan met alle menschenwerk ? — dan wel tegen vrienden en aanhangers die precies deden alsof het laatste woord der ekonomische wijsheid door Marx was gesproken. Zij wilden zijn leer versteenen door er een dogma van te maken en dat is mislukt. Wij leven niet meer in den tijd van dogma's, noch op kerkelijk noch op ekonomisch gebied en het //jurare in verba magistri// (het zweren bij den meester) is een stelregel die voor de wetenschap als afgedaan mag worden beschouwd. | + | |
| + | Het bankroet van het Marxisme, ja dat was het en wie na dien tijd het Marxisme gevolgd heeft, hij weet ook dat het zich voortgezet heeft, zoo zelfs dat de trouwste wachter op Zion's muren, zooals Kautsky, langzamerhand heeft meegedaan om enkele dingen los te laten, die hij vroeger als een heilig palladium in bescherming nam. In de meeste gevallen is Marx gezag neergehaald en al erkent men hem als een geleerd ekonoom, hij is denzelfden weg opgegaan als zoovele anderen en vele zijner theoriën zijn als verouderd verklaard. Het aureool van onfeilbaarheid, dat onhandige vrienden hem om het hoofd hadden gedaan, is verdwenen en het is gegaan als steeds: wat er goed in was, dat is gebleven en het andere is door den knagenden tand der tijden langzamerhand opgelost. Dit pleit minder tegen hem -want hoe zou het anders gaan met alle menschenwerk? — dan wel tegen vrienden en aanhangers die precies deden alsof het laatste woord der ekonomische wijsheid door Marx was gesproken. Zij wilden zijn leer versteenen door er een dogma van te maken en dat is mislukt. Wij leven niet meer in den tijd van dogma's, noch op kerkelijk noch op ekonomisch gebied en het //jurare in verba magistri// (het zweren bij den meester) is een stelregel die voor de wetenschap als afgedaan mag worden beschouwd. | ||
| Zoo weet men de wording van deze brochure en elkeen die haar leest, zal moeten toestemmen dat | Zoo weet men de wording van deze brochure en elkeen die haar leest, zal moeten toestemmen dat | ||
| Regel 39: | Regel 40: | ||
| ====== Het bankroet van het Marxisme ====== | ====== Het bankroet van het Marxisme ====== | ||
| - | De Islam was alleen daarom zoo lang onoverwinlijk omdat hij geloofde in zichzelf en in eiken niet-Mohammedaan een vijand zag. Van het oogen-blik af dat de Islam kompromissen aanging en de wegen volgde van de niet-Mohammedaansche machten, verloor het zijn overwinnende kracht. Het kon ook niet anders. Het is niet meer het ware geloof dat de wereld verlost. Dit is het geval met het socialisme dat de wereld alleen dan kan veroveren en verlossen als het zijn geloof in zichzelf behoudt. | + | <blockquote>De Islam was alleen daarom zoo lang onoverwinlijk omdat hij geloofde in zichzelf en in elken niet-Mohammedaan een vijand zag. Van het oogenblik af dat de Islam kompromissen aanging en de wegen volgde van de niet-Mohammedaansche machten, verloor het zijn overwinnende kracht. Het kon ook niet anders. Het is niet meer het ware geloof dat de wereld verlost. Dit is het geval met het socialisme dat de wereld alleen dan kan veroveren en verlossen als het zijn geloof in zichzelf behoudt.<cite>Wilh. Liebknecht</cite></blockquote> |
| - | WILH. LIEBKNECHT. | + | |
| "Gij zijt een ezel, zulke dingen zegt men niet, men doet ze." | "Gij zijt een ezel, zulke dingen zegt men niet, men doet ze." | ||
| - | Zietdaar de karakteristieke woorden, die Ed. Bernstein zich volgens zijn eigen verklaring na de uitgave van zijn beroemd boek "Die Vorauszetzungen des Socialismus und die Aufgaben der Socialdemokratie (De onderstellingen van het socialisme en de taak der sociaaldemokratie) hoorde toevoegen door den demokratischen socialist Auer, een der leden van de "regeering." Men weet misschien dat in de partij. het bestuur (Parteivorstand) wordt aangeduid met dat woord. Die Auer is reeds een der ouden en wij kunnen ons dezen man zeer goed voorstellen, omdat in de cynische brutaliteit die hij steeds ten toon spreidt - hij is een Beyer en men weet dat deze bekend staan om hun grofheid — een groote oprechtheid schuilt, zoodat men met zekerheid kan zeggen dat hij zegt wat de anderen denken. | + | Zietdaar de karakteristieke woorden, die Ed. Bernstein zich volgens zijn eigen verklaring na de uitgave van zijn beroemd boek //Die Vorauszetzungen des Socialismus und die Aufgaben der Sozialdemokratie// (De onderstellingen van het socialisme en de taak der sociaal-demokratie) hoorde toevoegen door den demokratischen socialist Auer, een der leden van de "regeering." Men weet misschien dat in de partij. het bestuur (Parteivorstand) wordt aangeduid met dat woord. Die Auer is reeds een der ouden en wij kunnen ons dezen man zeer goed voorstellen, omdat in de cynische brutaliteit die hij steeds ten toon spreidt - hij is een Beyer en men weet dat deze bekend staan om hun grofheid — een groote oprechtheid schuilt, zoodat men met zekerheid kan zeggen dat hij zegt wat de anderen denken. |
| En als wij aandachtig de debatten lezen over dit boek en over den brief van Bernstein aan het laatstgehouden kongres der sociaaldemokratie te Hannover, gehouden van 9 tot 14 Oktober, zullen wij zien dat de woorden van Auer volkomen gerechtvaardigd zijn. Men sprak er zeker veel over, heel veel en in plaats van een partijkongres had men het met meer reden het kongres Bernstein kunnen noemen, want men sprak er bijna over niets dan over Bernstein. | En als wij aandachtig de debatten lezen over dit boek en over den brief van Bernstein aan het laatstgehouden kongres der sociaaldemokratie te Hannover, gehouden van 9 tot 14 Oktober, zullen wij zien dat de woorden van Auer volkomen gerechtvaardigd zijn. Men sprak er zeker veel over, heel veel en in plaats van een partijkongres had men het met meer reden het kongres Bernstein kunnen noemen, want men sprak er bijna over niets dan over Bernstein. | ||
| Regel 53: | Regel 52: | ||
| Wij zullen hem aan onze lezers voorstellen. | Wij zullen hem aan onze lezers voorstellen. | ||
| - | Bernstein was een der jongelui die te Berlijn een levendige agitatie ondernamen vóór de socialistenwet van 1878. Hij was toen zeer nauw verbonden met Johann Most en neigde zelfs een beetje naar de anarchistische theorieën. Hij was een leerling van den privaatdocent Eugen Dühring, die toen zoo'n grooten invloed uitoefende op de partij, dat Friedrich Engels het noodig achtte zijn beginselen te vernietigen in zijn werk getiteld : "Eugen Dühring und die Umwalzung der Wissenschaft" (Eugen Dühring en de omwenteling der wetenschap). Na de aanneming der socialistenwet trok Bernstein zich terug in Zwitserland en toen Most, die naar Londen was vertrokken, in die stad een revolutionair blad oprichtte, meende de partij dat het noodzakelijk was om den invloed van dezen zeer populairen agitator te neutraliseeren, en ook een blad_ uit te geven dat in handen der partij bleef. Berstein en Vollmar waren er de redakteuren van, altijd onder kontrole der partij. | + | Bernstein was een der jongelui die te Berlijn een levendige agitatie ondernamen vóór de socialistenwet van 1878. Hij was toen zeer nauw verbonden met [[Johann Most]] en neigde zelfs een beetje naar de **anarchistische** theorieën. Hij was een leerling van den privaatdocent Eugen Dühring, die toen zoo'n grooten invloed uitoefende op de partij, dat Friedrich Engels het noodig achtte zijn beginselen te vernietigen in zijn werk getiteld //Eugen Dühring und die Umwalzung der Wissenschaft// (Eugen Dühring en de omwenteling der wetenschap). Na de aanneming der socialistenwet trok Bernstein zich terug in Zwitserland en toen Most, die naar Londen was vertrokken, in die stad een revolutionair blad oprichtte, meende de partij dat het noodzakelijk was om den invloed van dezen zeer populairen agitator te neutraliseeren, en ook een blad_ uit te geven dat in handen der partij bleef. Berstein en Vollmar waren er de redakteuren van, altijd onder kontrole der partij. |
| - | Toen Bernstein later, onder den druk der Duit-sche regeering, uit Zwitserland werd verdreven, vestigde hij zich te Londen. Zijn libertaire neigingen had hij reeds te Zilrich verloren, want anders had hij niet kunnen voortgaan met de redaktie van het blad.. Zijn vriendschap met Most doofde spoedig uit en veranderde later in vijandschap. Gedurende zijn verblijf in Engeland wijdde hij zich aan wetenschappelijke studie, zoodat hij doorging voor een der wetenschappelijke autoriteiten, die hun licht ontstaken in de "Neue Zeit", het theoretische maandblad. Jaren lang was hij een der kerkvaders — zoo zou men het uitdrukken in de kerkelijke wereld -- en hij stond zoo hoog aangeschreven dat Engels hem benoemde tot een der exekuteuren van zijn wetenschappelijk testament. | + | Toen Bernstein later, onder den druk der Duitsche regeering, uit Zwitserland werd verdreven, vestigde hij zich te Londen. Zijn libertaire neigingen had hij reeds te Zilrich verloren, want anders had hij niet kunnen voortgaan met de redaktie van het blad.. Zijn vriendschap met Most doofde spoedig uit en veranderde later in vijandschap. Gedurende zijn verblijf in Engeland wijdde hij zich aan wetenschappelijke studie, zoodat hij doorging voor een der wetenschappelijke autoriteiten, die hun licht ontstaken in de //Neue Zeit//, het theoretische maandblad. Jaren lang was hij een der kerkvaders — zoo zou men het uitdrukken in de kerkelijke wereld -- en hij stond zoo hoog aangeschreven dat Engels hem benoemde tot een der exekuteuren van zijn wetenschappelijk testament. |
| Men zou dit niet gelooven als men leest wat Bebel en Liebknecht zeiden op het kongres, want door hen werd diezelfde Bernstein, die zooveel vertrouwens-posten had bekleed, leelijk van zijn voetstuk gerukt, en toch waren het diezelfde mannen die hadden bijgedragen om er hem op te zetten. Bebel stelt hem voor als een weetniet en een utopist ; hij spreekt over hem als een frasenheld en een praatjesmaker, uitdrukkingen die verre van lofwaardig waren. En Liebknecht verklaart dat Bernstein nooit een wetenschappelijke autoriteit is geweest, in den Marxistischen zin van sociale kritiek (sociologie), ten opzichte van het methodisch onderzoek en de samenstelling van een nieuw leerstelsel. | Men zou dit niet gelooven als men leest wat Bebel en Liebknecht zeiden op het kongres, want door hen werd diezelfde Bernstein, die zooveel vertrouwens-posten had bekleed, leelijk van zijn voetstuk gerukt, en toch waren het diezelfde mannen die hadden bijgedragen om er hem op te zetten. Bebel stelt hem voor als een weetniet en een utopist ; hij spreekt over hem als een frasenheld en een praatjesmaker, uitdrukkingen die verre van lofwaardig waren. En Liebknecht verklaart dat Bernstein nooit een wetenschappelijke autoriteit is geweest, in den Marxistischen zin van sociale kritiek (sociologie), ten opzichte van het methodisch onderzoek en de samenstelling van een nieuw leerstelsel. | ||
| Regel 63: | Regel 62: | ||
| "hoe meer de sociaaldemokratie besloten heeft te willen schijnen wat zij is, hoe meer zij moet neigen naar de verwezenlijking van politieke hervormingen. De vrees is zeker een belangrijke faktor in de politiek, maar men zou zich bedriegen als men dacht dat men er komen kan door vrees te verwekken. Niet toen de Chartisten hun revolutionair karakter droegen verkregen de Engelsche arbeiders het kiesrecht, maar toen de revolutionaire fraseologie verdwenen was en toen zij zich verbonden met de radikale bourgeoisie in den strijd om hervormingen te verkrijgen." | "hoe meer de sociaaldemokratie besloten heeft te willen schijnen wat zij is, hoe meer zij moet neigen naar de verwezenlijking van politieke hervormingen. De vrees is zeker een belangrijke faktor in de politiek, maar men zou zich bedriegen als men dacht dat men er komen kan door vrees te verwekken. Niet toen de Chartisten hun revolutionair karakter droegen verkregen de Engelsche arbeiders het kiesrecht, maar toen de revolutionaire fraseologie verdwenen was en toen zij zich verbonden met de radikale bourgeoisie in den strijd om hervormingen te verkrijgen." | ||
| - | Juist de sociaaldemokratie moet willen schijnen wat zij i s en men kan niet ontkennen dat zij heeft opgehouden een socialistische partij te zijn om een zuiver demokratische te worden. Heeft niet Liebknecht terecht kunnen verklaren in het Amerikaansche tijdschrift het "Forum": ,,wij hebben het absolute recht te zeggen dat wij de eenige partij in Duitschland zijn, die strijdt voor de beginselen der demokratie?" | + | Juist de sociaal-demokratie moet willen schijnen wat zij is en men kan niet ontkennen dat zij heeft opgehouden een socialistische partij te zijn om een zuiver demokratische te worden. Heeft niet Liebknecht terecht kunnen verklaren in het Amerikaansche tijdschrift het //Forum//: "wij hebben het absolute recht te zeggen dat wij de eenige partij in Duitschland zijn, die strijdt voor de beginselen der demokratie?" |
| En zoo als hij het eerlijk verklaart, de strijd tusschen hen en ons moet een geheel ander karakter dragen. Vooreerst is in dit geval het arbeidsveld groot genoeg voor haar, want hoeveel hervormingen kan men nog verkrijgen die men kan beschouwen als een ernstige verbetering van den hedendaagschen staat van zaken? | En zoo als hij het eerlijk verklaart, de strijd tusschen hen en ons moet een geheel ander karakter dragen. Vooreerst is in dit geval het arbeidsveld groot genoeg voor haar, want hoeveel hervormingen kan men nog verkrijgen die men kan beschouwen als een ernstige verbetering van den hedendaagschen staat van zaken? | ||
| Regel 75: | Regel 74: | ||
| Wat het ernstigste is, dit soort kleinburgerlijk socialisme heeft ten slotte de sympathie van Engels zelf weten te winnen. Bernstein kent zijn Pappenheimers en schrijft terecht: | Wat het ernstigste is, dit soort kleinburgerlijk socialisme heeft ten slotte de sympathie van Engels zelf weten te winnen. Bernstein kent zijn Pappenheimers en schrijft terecht: | ||
| - | "een elk die de geschiedenis der sociaaldemokratie ook maar een beetje kent, weet dat de partij groot is geworden door haar onophoude-lijken strijd tegen de theoriën en, omdat zij zich niet geschikt heeft naar de besluiten, die op deze basis zijn genomen." | + | "een elk die de geschiedenis der sociaal-demokratie ook maar een beetje kent, weet dat de partij groot is geworden door haar onophoudelijken strijd tegen de theorieën en, omdat zij zich niet geschikt heeft naar de besluiten, die op deze basis zijn genomen." |
| - | Dus men is groot en machtig geworden door het socialisme weg te moffelen en dan beroemt men zich op socialistische hervormingen! Ditzelfde wilde de voormalige redakteur van het Belgische blad "La Réforme" Lorand, zeggen toen hij na de overwinning der sociaaldemokraten en de nederlaag der radikale candidaten bij de verkiezing in België schreef: "Onze mannen zijn overwonnen maar onze beginselen hebben gezegevierd. Men tooit zich met de veeren der radikalen, men doet er een zeer dun, doorschijnend manteltje om en dat is voor de massa. En dan is het spel gespeeld." | + | Dus men is groot en machtig geworden door het socialisme weg te moffelen en dan beroemt men zich op socialistische hervormingen! Ditzelfde wilde de voormalige redakteur van het Belgische blad //La Réforme// Lorand, zeggen toen hij na de overwinning der sociaaldemokraten en de nederlaag der radikale candidaten bij de verkiezing in België schreef: "Onze mannen zijn overwonnen maar onze beginselen hebben gezegevierd. Men tooit zich met de veeren der radikalen, men doet er een zeer dun, doorschijnend manteltje om en dat is voor de massa. En dan is het spel gespeeld." |
| - | Maar de fout van Bernstein is dat hij eerlijk wil zijn. Hij had moeten bedenken hoe juist het verwijt was van Auer: "zulke dingen zegt men niet, men doet ze eenvoudig." En hij is het eens met het Engelsche blad "The Clarion", waarin ik deze opmerkelijke frase vind: | + | Maar de fout van Bernstein is dat hij eerlijk wil zijn. Hij had moeten bedenken hoe juist het verwijt was van Auer: "zulke dingen zegt men niet, men doet ze eenvoudig." En hij is het eens met het Engelsche blad //The Clarion//, waarin ik deze opmerkelijke frase vind: |
| "De vorming eener werkelijke demokratie, zietdaar wat volgens mij de dringendste en belangrijkste zaak is, die wij hebben te vervullen. | "De vorming eener werkelijke demokratie, zietdaar wat volgens mij de dringendste en belangrijkste zaak is, die wij hebben te vervullen. | ||
| Regel 89: | Regel 88: | ||
| Bernstein kan tevreden zijn over het resultaat van het kongres. Ofschoon hij geen wetenschappelijke autoriteit is maar een 'onwetende en een man die niet het flauwste begrip heeft van de eenvoudigste gebeurtenissen van de Duitsche geschiedenis, is het hem gelukt alleen de aandacht te veroveren van het kongres van Maandag tot Vrijdagmiddag, zoodat men alle andere kwesties daarna in der haast moest afmaken. | Bernstein kan tevreden zijn over het resultaat van het kongres. Ofschoon hij geen wetenschappelijke autoriteit is maar een 'onwetende en een man die niet het flauwste begrip heeft van de eenvoudigste gebeurtenissen van de Duitsche geschiedenis, is het hem gelukt alleen de aandacht te veroveren van het kongres van Maandag tot Vrijdagmiddag, zoodat men alle andere kwesties daarna in der haast moest afmaken. | ||
| - | "En Bebel sprak" ... En hoe? Geen uur, geen twee uur, geen drie uur, neen, maar zes uur lang bijna aan één stuk. | + | "En Bebel sprak"... En hoe? Geen uur, geen twee uur, geen drie uur, neen, maar zes uur lang bijna aan één stuk. |
| En Bebel sprak steeds door met groot gezwaai van de armen, Bernstein, die zelf afwezig was dreigend en provoceerend, zoodat men kan zeggen dat er geen stuk van hem heel bleef. Maar neen, Bernstein leeft daarna nog als tevoren. | En Bebel sprak steeds door met groot gezwaai van de armen, Bernstein, die zelf afwezig was dreigend en provoceerend, zoodat men kan zeggen dat er geen stuk van hem heel bleef. Maar neen, Bernstein leeft daarna nog als tevoren. | ||
| Regel 105: | Regel 104: | ||
| Dus het was een motie zoo algemeen gesteld dat zij alles inhoudt of met andere woorden dat zij niets zegt. | Dus het was een motie zoo algemeen gesteld dat zij alles inhoudt of met andere woorden dat zij niets zegt. | ||
| - | Maar naar het schijnt, heeft men in alle landen .een soort menschen die men zou kunnen betitelen met den naam van "motiefabrikanten." Voor elk meeningsverschil, voor elk vraagpunt halen zij een stuk papier uit hun zak en redigeeren zij een motie die men dan ter goedkeuring voorlegt aan de leden der vergadering. | + | Maar naar het schijnt, heeft men in alle landen.een soort menschen die men zou kunnen betitelen met den naam van "motiefabrikanten." Voor elk meeningsverschil, voor elk vraagpunt halen zij een stuk papier uit hun zak en redigeeren zij een motie die men dan ter goedkeuring voorlegt aan de leden der vergadering. |
| Tot dat soort behoort Bebel in Duitschland. | Tot dat soort behoort Bebel in Duitschland. | ||
| Regel 116: | Regel 115: | ||
| Faust noemde dit "ijlen in koorts." De sociaal-demokraten noemen dit "praktisch werken" in het belang der partij. | Faust noemde dit "ijlen in koorts." De sociaal-demokraten noemen dit "praktisch werken" in het belang der partij. | ||
| + | |||
| En wij stellen ons Bernstein na de lezing der aangenomen motie voor met een ironisch lachen op de lippen zeggende evenals Gretchen na de grootsche toespraak van Faust over de godheid: "Dit alles klinkt goed en wel. Zoo spreken alle priesters, maar met een beetje andere woorden." | En wij stellen ons Bernstein na de lezing der aangenomen motie voor met een ironisch lachen op de lippen zeggende evenals Gretchen na de grootsche toespraak van Faust over de godheid: "Dit alles klinkt goed en wel. Zoo spreken alle priesters, maar met een beetje andere woorden." | ||
| - | Hier kan men het Latijnsche spreekwoord toepassen: "parturiunt montes nascitur ridiculusmus" (de bergen baren, een belachelijk muisje wordt geboren.) ja, wel was het een belachelijk muisje dat dit kongres na zulke groote debatten baarde. Het geheel was gewikkeld in een vreeselijk zwaar omhulsel. | + | Hier kan men het Latijnsche spreekwoord toepassen: //"parturiunt montes nascitur ridiculusmus"// (de bergen baren, een belachelijk muisje wordt geboren.) ja, wel was het een belachelijk muisje dat dit kongres na zulke groote debatten baarde. Het geheel was gewikkeld in een vreeselijk zwaar omhulsel. |
| Wij zullen nu de motie zelve bekend maken, zooals zij na eenige wijziging door een overgroote meerderheid werd aangenomen. Zij luidt aldus: | Wij zullen nu de motie zelve bekend maken, zooals zij na eenige wijziging door een overgroote meerderheid werd aangenomen. Zij luidt aldus: | ||
| Regel 150: | Regel 150: | ||
| Het is een bekend feit dat wij sinds ongeveer tien jaren in onze rijen een sterke strooming van denkbeelden zien in de richting van Bernstein, om onze hedendaagsche praktijk voor te stellen als het socialisme; en aldus handelend zijn zij die deze denkbeelden belijden natuurlijk onbewust! — het socialisme dat wij najagen is het eenige socialisme, dat noch frase noch verbeelding is en dat de revolutionaire fase moet doormaken. | Het is een bekend feit dat wij sinds ongeveer tien jaren in onze rijen een sterke strooming van denkbeelden zien in de richting van Bernstein, om onze hedendaagsche praktijk voor te stellen als het socialisme; en aldus handelend zijn zij die deze denkbeelden belijden natuurlijk onbewust! — het socialisme dat wij najagen is het eenige socialisme, dat noch frase noch verbeelding is en dat de revolutionaire fase moet doormaken. | ||
| - | Bebel heeft terecht gezegd dat de opvatting van Bernstein zeer vaag was, zoo uitgestrekt van zin dat men hem niet in een vaste lijst kan zetten zonder zich bloot te stellen dat men zich hoort toevoegen: gij hebt mij niet begrepen. Vroeger schreef Bernstein zoo niet. Zijn duisterheid, zijn tegenspraak zijn geen fouten van hem persoonlijk, zij vloeien voort uit de richting die hij aan zijn denken heeft gegeven en uit zijn opvatting zelve. Als gij de geschiedenis der partij volgt gedurende deze laatste jaren, d.w.z. als gij de rapporten der kongressen bestudeert, dan ziet gij dat de denkbeelden van Bernstein langzamerhand zijn versterkt, maar nog niet tot rijpheid zijn gekomen. lk hoop dat dit nooit zal plaats vinden." | + | Bebel heeft terecht gezegd dat de opvatting van Bernstein zeer vaag was, zoo uitgestrekt van zin dat men hem niet in een vaste lijst kan zetten zonder zich bloot te stellen dat men zich hoort toevoegen: gij hebt mij niet begrepen. Vroeger schreef Bernstein zoo niet. Zijn duisterheid, zijn tegenspraak zijn geen fouten van hem persoonlijk, zij vloeien voort uit de richting die hij aan zijn denken heeft gegeven en uit zijn opvatting zelve. Als gij de geschiedenis der partij volgt gedurende deze laatste jaren, d.w.z. als gij de rapporten der kongressen bestudeert, dan ziet gij dat de denkbeelden van Bernstein langzamerhand zijn versterkt, maar nog niet tot rijpheid zijn gekomen. Ik hoop dat dit nooit zal plaats vinden." |
| En Vollmar vindt het ook niet billijk dat Bernstein alle beleedigingen oploopt en zijnsgelijken niet en hij vindt dat bijna nooit een zoo goed gekookte soep zoo koud wordt voorgediend. Blijkbaar durft men hen niet aanvallen, omdat zij te groot zijn in aantal: | En Vollmar vindt het ook niet billijk dat Bernstein alle beleedigingen oploopt en zijnsgelijken niet en hij vindt dat bijna nooit een zoo goed gekookte soep zoo koud wordt voorgediend. Blijkbaar durft men hen niet aanvallen, omdat zij te groot zijn in aantal: | ||
| Regel 190: | Regel 190: | ||
| Wij weten niet of Bebel dit ernstig dacht maar is dat het geval, dan maakt hij zich ten speelbal van een komieke illusie. Wij hebben reeds bij een vorige gelegenheid uitgelegd dat deze resolutie zoo ruim is geredigeerd en dat het opportunisme er zoodanig in is opgenomen dat het niemand kan afschrikken en alle parlijgenooten haar kunnen onderteekenen, altijd niet het "korreltje zout" dat in alle debatten in de zaak Bernstein zoo'n groote rol heeft gespeeld. | Wij weten niet of Bebel dit ernstig dacht maar is dat het geval, dan maakt hij zich ten speelbal van een komieke illusie. Wij hebben reeds bij een vorige gelegenheid uitgelegd dat deze resolutie zoo ruim is geredigeerd en dat het opportunisme er zoodanig in is opgenomen dat het niemand kan afschrikken en alle parlijgenooten haar kunnen onderteekenen, altijd niet het "korreltje zout" dat in alle debatten in de zaak Bernstein zoo'n groote rol heeft gespeeld. | ||
| - | Nu Bernstein de resolutie heeft aangenomen en alle opportunisten hetzelfde hebben gedaan, is zij verworpen door een kleine groep, die bestaat uit uiterst radikalen. De resolutie was voor hen veel te elastiek, terwijl, de volgelingen van Bernstein geen enkele reden hadden hun steun te weigeren aan eenige denkbeelden die minstens evenver afstonden van het zuivere Marxisme als de meeningen van de volgelingen van Bernstein. Het is zeer natuurlijk dat de Davids, de Vollmars en hun aanhang er niet toe kunnen komen om ,hun beginselen klaar en rondweg te formuleeren in deze resolutie. Wij hebben reeds verklaard waarom dit alles zóó en niet anders is. Maar dat dit tenslotte een overwinning is geweest van de aanhangers van Bernstein, dit moet duidelijk zijn voor elk denkend mensch en als Bebel het tegendeel zegt, dan gaat het hem als zooveel anderen, die meeven te schuiven en die zelven geschoven worden. Het is overigens niet onwaarschijnlijk dat Bebel deze frase alleen met dit doel bezigde. Toen Bernstein de resolutie aannam, zei hij: ik breng alles ten offer, om aan hen die sympathiseerden met Bernstein de gelegenheid te geven om de resolutie te verwerpen en door zoo te handelen een schijnbare overwinning te behalen in radikale richting. Dit is hem overigens geenszins gelukt. De volgelingen van Bernstein aanvaardden de resolutie en alleen eenige ultra's stemden tegen haar. Als dit een nederlaag is van Bernstein, kan men geen zwart van wit meer onderscheiden. | + | Nu Bernstein de resolutie heeft aangenomen en alle opportunisten hetzelfde hebben gedaan, is zij verworpen door een kleine groep, die bestaat uit uiterst radikalen. De resolutie was voor hen veel te elastiek, terwijl, de volgelingen van Bernstein geen enkele reden hadden hun steun te weigeren aan eenige denkbeelden die minstens evenver afstonden van het zuivere Marxisme als de meeningen van de volgelingen van Bernstein. Het is zeer natuurlijk dat de Davids, de Vollmars en hun aanhang er niet toe kunnen komen om,hun beginselen klaar en rondweg te formuleeren in deze resolutie. Wij hebben reeds verklaard waarom dit alles zóó en niet anders is. Maar dat dit tenslotte een overwinning is geweest van de aanhangers van Bernstein, dit moet duidelijk zijn voor elk denkend mensch en als Bebel het tegendeel zegt, dan gaat het hem als zooveel anderen, die meeven te schuiven en die zelven geschoven worden. Het is overigens niet onwaarschijnlijk dat Bebel deze frase alleen met dit doel bezigde. Toen Bernstein de resolutie aannam, zei hij: ik breng alles ten offer, om aan hen die sympathiseerden met Bernstein de gelegenheid te geven om de resolutie te verwerpen en door zoo te handelen een schijnbare overwinning te behalen in radikale richting. Dit is hem overigens geenszins gelukt. De volgelingen van Bernstein aanvaardden de resolutie en alleen eenige ultra's stemden tegen haar. Als dit een nederlaag is van Bernstein, kan men geen zwart van wit meer onderscheiden. |
| Hoe sterk reeds de gematigde fraktie is in de sociaaldemokratische partij, dat wordt bewezen door het optreden van hen, die volgens een uitdrukking van Vollmar het woord "sociaaldemokraat" reeds te zwak vinden en zich liever "revolutionaire proletariërs" noemen. Vóór het kongres schreeuwden die lui in de pers. Men sprak dagelijks van ketterij en de kleinste wensch was dat men uit elkander zou gaan. Rosa Luxenburg ging zelfs zoover dat zij den vrijen loop liet aan haar inquisitoriale neigingen door te vragen om uit te maken dat de vrijheid der sociaaldemokratische wetenschap niet de grens zou overschrijden van de beginselen der sociaaldemokratie. Maar het kongres daagde en de groote brandstapel waarop de ketters zouden worden verbrand, werd niet opgericht. De macht was niet voldoende om de Beyeren en andere zondaren als zoenoffers aan de zuiveringsvlammen prijs te geven. | Hoe sterk reeds de gematigde fraktie is in de sociaaldemokratische partij, dat wordt bewezen door het optreden van hen, die volgens een uitdrukking van Vollmar het woord "sociaaldemokraat" reeds te zwak vinden en zich liever "revolutionaire proletariërs" noemen. Vóór het kongres schreeuwden die lui in de pers. Men sprak dagelijks van ketterij en de kleinste wensch was dat men uit elkander zou gaan. Rosa Luxenburg ging zelfs zoover dat zij den vrijen loop liet aan haar inquisitoriale neigingen door te vragen om uit te maken dat de vrijheid der sociaaldemokratische wetenschap niet de grens zou overschrijden van de beginselen der sociaaldemokratie. Maar het kongres daagde en de groote brandstapel waarop de ketters zouden worden verbrand, werd niet opgericht. De macht was niet voldoende om de Beyeren en andere zondaren als zoenoffers aan de zuiveringsvlammen prijs te geven. | ||
| Regel 199: | Regel 199: | ||
| En als alle partijgenooten op dezelfde manier handelen, zijn zij toch niet allen ezels zou Auer zeggen, om het van de daken te gaan uitbazuinen. Als men aan Vollmar zijn opportunisme verwijt, dan gaat hij eenige stukken frases opdiepen uit redevoeringen gehouden in den Rijksdag door Auer, Liebknecht en Bebel om te bewijzen dat zij precies hetzelfde gezegd hebben als hij zonder dat men hen daarvoor heeft aangevallen. En dit is volkomen juist; de manier van handelen door de Rijksdag-afgevaardigden voert noodzakelijk tot de taktiek van Vollmar. Er bestaat een groot onderscheid tusschen de woorden en de daden ; in zijn woorden kan men revolutionair schijnen, maar in zijn handelingen is men de zuiverste opportunist. Auer heeft terecht gezegd dat de een iets kan zeggen zonder dat het afgekeurd wordt, terwijl de ander die niet de helft ervan zegt, van alle kanten wordt aangevallen. Toen Liebknecht een hoofdartikel schreef waarin hij verklaarde dat de sociaaldeniokratie de eenige volkspartij was, oogstte hij veel loftuitingen' in en nu Bernstein schrijft dat men een werkelijke volkspartij moet warden, nu schreeuwt men: | En als alle partijgenooten op dezelfde manier handelen, zijn zij toch niet allen ezels zou Auer zeggen, om het van de daken te gaan uitbazuinen. Als men aan Vollmar zijn opportunisme verwijt, dan gaat hij eenige stukken frases opdiepen uit redevoeringen gehouden in den Rijksdag door Auer, Liebknecht en Bebel om te bewijzen dat zij precies hetzelfde gezegd hebben als hij zonder dat men hen daarvoor heeft aangevallen. En dit is volkomen juist; de manier van handelen door de Rijksdag-afgevaardigden voert noodzakelijk tot de taktiek van Vollmar. Er bestaat een groot onderscheid tusschen de woorden en de daden ; in zijn woorden kan men revolutionair schijnen, maar in zijn handelingen is men de zuiverste opportunist. Auer heeft terecht gezegd dat de een iets kan zeggen zonder dat het afgekeurd wordt, terwijl de ander die niet de helft ervan zegt, van alle kanten wordt aangevallen. Toen Liebknecht een hoofdartikel schreef waarin hij verklaarde dat de sociaaldeniokratie de eenige volkspartij was, oogstte hij veel loftuitingen' in en nu Bernstein schrijft dat men een werkelijke volkspartij moet warden, nu schreeuwt men: | ||
| - | "die Bernstein wil ons verkoopen aan den een of anderen Sonnernann (de uitgever van de "Frankfurter Zeitung"). En is er wel één lid van den Rijksdag of in eenig parlement die niet gekozen is op hetgeen men een min of meer ernstige ketterij noemt tegen de partijbeginselen ? De oude Liebknecht wist het zeer goed, toen hij zei: "wie onderhandelt met zijn vijanden, die parlementeert en wie parlementeert, die verraadt." En wij herhalen — men kan het niet genoeg doen — het woord van Friedrich Engels dat geschreven moest staan op den gevel van alle vergaderzalen en redaktiebureaux van socialistische bladen: hoe gemakkelijk en zacht glijdt men af, als men eenmaal zich op een helling bevindt." | + | "die Bernstein wil ons verkoopen aan den een of anderen Sonnernann (de uitgever van de //Frankfurter Zeitung//). En is er wel één lid van den Rijksdag of in eenig parlement die niet gekozen is op hetgeen men een min of meer ernstige ketterij noemt tegen de partijbeginselen? De oude Liebknecht wist het zeer goed, toen hij zei: "wie onderhandelt met zijn vijanden, die parlementeert en wie parlementeert, die verraadt." En wij herhalen — men kan het niet genoeg doen — het woord van Friedrich Engels dat geschreven moest staan op den gevel van alle vergaderzalen en redaktiebureaux van socialistische bladen: **hoe gemakkelijk en zacht glijdt men af, als men eenmaal zich op een helling bevindt."** |
| Het is en blijft waar dat men altijd gehinkt heeft op twee gedachten en men weet er zich nog niet van los te maken en den knoop te ontwarren, zoodat men dan wordt bf een zuivere revolutionairesocialistische partij bf wel een partij van sociaaldemokratische hervormingen. | Het is en blijft waar dat men altijd gehinkt heeft op twee gedachten en men weet er zich nog niet van los te maken en den knoop te ontwarren, zoodat men dan wordt bf een zuivere revolutionairesocialistische partij bf wel een partij van sociaaldemokratische hervormingen. | ||
| Regel 215: | Regel 215: | ||
| Wij vinden ditzelfde evenzeer in de twee programma's; het beginsel- en het praktische werkprogram. | Wij vinden ditzelfde evenzeer in de twee programma's; het beginsel- en het praktische werkprogram. | ||
| - | Men neme dit laatste in de hand en wijze ons eens aan welk der 10 artikels socialistisch kan heeten en welk der vijf die er nog afzonderlijk zijn bijgevoegd ter bescherming der arbeidersklasse. Men weet het niet omdat men het niet kan. Daarom laat men aan de verkiezingen deelnemen als sociaalde-mokraat iemand die strijdt met een program dat niet socialistisch maar enkel radikaal is. Ja, er bestaan partijen, zooals de landnationaliseerders, die in hun program veel meer socialisme hebben dan de sociaaldemokraten. Dit spelen met die twee programma's doet de soc.dem. partij gelijken op een Januskop, nu eens den revolutionairen kant van het gezicht en dan den refornistischen latende zien. | + | Men neme dit laatste in de hand en wijze ons eens aan welk der 10 artikels socialistisch kan heeten en welk der vijf die er nog afzonderlijk zijn bijgevoegd ter bescherming der arbeidersklasse. Men weet het niet omdat men het niet kan. Daarom laat men aan de verkiezingen deelnemen als sociaaldemokraat iemand die strijdt met een program dat niet socialistisch maar enkel radikaal is. Ja, er bestaan partijen, zooals de landnationaliseerders, die in hun program veel meer socialisme hebben dan de sociaaldemokraten. Dit spelen met die twee programma's doet de soc. dem. partij gelijken op een Januskop, nu eens den revolutionairen kant van het gezicht en dan den refornistischen latende zien. |
| Daar heeft men Bernstein die niet anders wil dan het kind bij den waren naam noemen en op eens toont men hem het revolutionaire gezicht. | Daar heeft men Bernstein die niet anders wil dan het kind bij den waren naam noemen en op eens toont men hem het revolutionaire gezicht. | ||
| Regel 253: | Regel 253: | ||
| Liebknecht beschouwde de aanneming van het amendement als een absolute noodzakelijkheid voor de partij en voegde hieraan toe: | Liebknecht beschouwde de aanneming van het amendement als een absolute noodzakelijkheid voor de partij en voegde hieraan toe: | ||
| - | "in het belang der waarheid verheug ik er mij over dat dit voorstel is gedaan: wat mij persoonlijk betreft ik stem ervoor en hoop dat de partijdag zich met een verpletterende meerderheid zal verklaren voor de resolutie. Als zij niet wordt aangenomen, zou de oppositie gelijk hebben en in dit geval zou ik zelf tot de oppositie overgaan." | + | "in het belang der waarheid verheug ik er mij over dat dit voorstel is gedaan: wat mij persoonlijk betreft ik stem ervoor en hoop dat de partijdag zich met een verpletterende meerderheid zal verklaren voor de resolutie. **Als zij niet wordt aangenomen, zou de oppositie gelijk hebben en in dit geval zou ik zelf tot de oppositie overgaan."** |
| Bebel voegde erbij dat het noodzakelijk was voor den partijdag om zich klaar en duidelijk uit te spreken | Bebel voegde erbij dat het noodzakelijk was voor den partijdag om zich klaar en duidelijk uit te spreken | ||
| Regel 275: | Regel 275: | ||
| Dus niet Voll mar is naar links gegaan, integendeel de geheele partij is door hem naar rechts ge. trokken. | Dus niet Voll mar is naar links gegaan, integendeel de geheele partij is door hem naar rechts ge. trokken. | ||
| Vollmar heeft telkens gezegepraald en het opportunisme. En de zegepraal van Bernstein kan in waarheid worden toegeschreven aan \Mimer. | Vollmar heeft telkens gezegepraald en het opportunisme. En de zegepraal van Bernstein kan in waarheid worden toegeschreven aan \Mimer. | ||
| + | |||
| Maar waarom verwekte het boek van Bernstein zulk een verontwaardiging op? | Maar waarom verwekte het boek van Bernstein zulk een verontwaardiging op? | ||
| + | |||
| Minder om den inhoud, want wat er in staat let reeds meermalen gezegd, dan wel 0111 den persoon die het geschreven heeft. | Minder om den inhoud, want wat er in staat let reeds meermalen gezegd, dan wel 0111 den persoon die het geschreven heeft. | ||
| + | |||
| Hoe Bernstein, de Marxist bij uitnemendheid, de wetenschappelijke gezagsman van hel Marxisme, durft, hoe bescheiden dan ook in den vorm, twijfel opperen aan het heilige huisje van Marx? | Hoe Bernstein, de Marxist bij uitnemendheid, de wetenschappelijke gezagsman van hel Marxisme, durft, hoe bescheiden dan ook in den vorm, twijfel opperen aan het heilige huisje van Marx? | ||
| - | Dat is een verraad, dat is een schandaalt | + | Dat is een verraad, dat is een schandaalt Bebel vertelt wel dat "liet recht der vrije kritiek een postulaat is waarvoor men niet helmen te strijden", dat "de vrijheid der kritiek voor ons een!evenmi., ginsel is, de lucht waarin wij ademen", dat abt et één partij is die er geen dogma's op nahoudt, he (14 sociaaidemokratische is en dal ah; ei it ii 1111-11..- h4 n bestaan hebben die hel dol.znia hebben Ii, ■wd,11 4, ze uit ons hebben wel;gevangd, dan win, 11 II, I Mal ot en Engels. Maar de tellen bewnien hel tegendeel. Als er een potlij IK die ann (144, 111d' Showt en ziel] in de praktijk verzet legen lil di vrije kritiek, dan is hel de modnilidemi,11,,Iii, **[/controle]** |
| - | Bebel vertelt wel dat "liet recht der vrije kritiek een postulaat is waarvoor men niet helmen te strijden", dat "de vrijheid der kritiek voor ons een !evenmi., ginsel is, de lucht waarin wij ademen", dat abt et één partij is die er geen dogma's op nahoudt, he (14 sociaaidemokratische is en dal ah; ei it ii 1111-11..- h4 n bestaan hebben die hel dol.znia hebben Ii, ■wd,11 4 , ze uit ons hebben wel;gevangd, dan win, 11 II, I Mal ot en Engels. Maar de tellen bewnien hel tegendeel. Als er een potlij IK die ann (144 , 111d' Showt en ziel] in de praktijk verzet legen lil di vrije kritiek, dan is hel de modnilidemi,11,,Iii, **[/controle]** | + | |
| in Duitschland en in alle landen waar zij gevormd is naar dit model. | in Duitschland en in alle landen waar zij gevormd is naar dit model. | ||
| Regel 329: | Regel 331: | ||
| Het gemis aan wetenschap is ter nauwernood verborgen onder de half wetenschappelijke formule van deze polemiekers en wij hebben nooit begrepen waarom de wetenschap altijd ontoegankelijk moet worden gemaakt door een duistere en verwarde terminologie, zoodat wetenschappelijk en onbegrijpelijk synonieme uitdrukkingen schijnen te zijn. Boileau heeft zoo terecht gezegd: ce qui se concoit bien s'énonce clairement (wat men goed begrijpt, dat kan men ook duidelijk maken) en wij willen hieraan toevoegen dat "de duistere inkleeding van een denkbeeld bewijst dat deze konceptie niet duidelijk bestaat in iemands geest." Maar alle Duitschers laten zich niet beetnemen, getuige Landauer die in den Sozialist mooie dingen heeft geschreven over de Bernsteiniade, zooals men het in Duitschland noemt: "ik wil een enkel bewijs geven van de onbe-teekenendheid van dit boek en van de trivialiteit van het hoofd, waar het uit voortkwam. De zaken staan ongelukkig zoo, dat zulk een middelmatige geest voldoende was om het Marxisme op zijn grondslagen te doen wankelen. Men vindt op de bladzijde 4 en 14 de volgende frases die betrekking hebben op hetzelfde onderwerp. De kwestie van de onnauwkeurigheid van de materialistische geschiedbeschouwing is de kwestie van den grond der historische noodzakelijkheid. Materialist zijn dat is allereerst het erkennen van de noodzakelijkheid van hetgeen geschiedt. Het wijsgeerig materialisme is determinist; de Marxistische geschiedbeschouwing is het niet; het erkent in het leven der volkeren geen peremptoiren en absoluten invloed op hun vorming. | Het gemis aan wetenschap is ter nauwernood verborgen onder de half wetenschappelijke formule van deze polemiekers en wij hebben nooit begrepen waarom de wetenschap altijd ontoegankelijk moet worden gemaakt door een duistere en verwarde terminologie, zoodat wetenschappelijk en onbegrijpelijk synonieme uitdrukkingen schijnen te zijn. Boileau heeft zoo terecht gezegd: ce qui se concoit bien s'énonce clairement (wat men goed begrijpt, dat kan men ook duidelijk maken) en wij willen hieraan toevoegen dat "de duistere inkleeding van een denkbeeld bewijst dat deze konceptie niet duidelijk bestaat in iemands geest." Maar alle Duitschers laten zich niet beetnemen, getuige Landauer die in den Sozialist mooie dingen heeft geschreven over de Bernsteiniade, zooals men het in Duitschland noemt: "ik wil een enkel bewijs geven van de onbe-teekenendheid van dit boek en van de trivialiteit van het hoofd, waar het uit voortkwam. De zaken staan ongelukkig zoo, dat zulk een middelmatige geest voldoende was om het Marxisme op zijn grondslagen te doen wankelen. Men vindt op de bladzijde 4 en 14 de volgende frases die betrekking hebben op hetzelfde onderwerp. De kwestie van de onnauwkeurigheid van de materialistische geschiedbeschouwing is de kwestie van den grond der historische noodzakelijkheid. Materialist zijn dat is allereerst het erkennen van de noodzakelijkheid van hetgeen geschiedt. Het wijsgeerig materialisme is determinist; de Marxistische geschiedbeschouwing is het niet; het erkent in het leven der volkeren geen peremptoiren en absoluten invloed op hun vorming. | ||
| - | Wat 'n onlogische warwinkel! Als men dat leest, zou men meenen dat er geen ander determinist bestaat dan de materialist. Is een geschiedbeschouwing niet meer deterministisch omdat zij geen peremptoiren invloed toeschrijft aan één faktor? De kwestie van het determinisme is echter deze: of alle verschijnselen zonder uitzondering veroorzaakt, gedetermineerd zijn ? Ten opzichte van de kausiliteitskwestie kunnen de boekengeleerde Bernstein en de journalist Kautsky elkander de hand reiken, de een begrijpt er evenveel van als de ander." | + | Wat 'n onlogische warwinkel! Als men dat leest, zou men meenen dat er geen ander determinist bestaat dan de materialist. Is een geschiedbeschouwing niet meer deterministisch omdat zij geen peremptoiren invloed toeschrijft aan één faktor? De kwestie van het determinisme is echter deze: of alle verschijnselen zonder uitzondering veroorzaakt, gedetermineerd zijn? Ten opzichte van de kausiliteitskwestie kunnen de boekengeleerde Bernstein en de journalist Kautsky elkander de hand reiken, de een begrijpt er evenveel van als de ander." |
| Kautsky heeft ter weerlegging van Bernstein een boek geschreven, getiteld: Bernstein en het sociaal-demokratische program. De twee vrienden staan tegenover elkander. Toch ko'nstateeren wij met genoegen dat Kautsky de ellendige methode van Liebknecht niet volgt en niet een ander, die een andere meening heeft dan hij, dadelijk uitmaakt voor een domkop en een man zonder eenige waarde. Integendeel hij weet Bernstein te waardeeren zooals blijkt uit een aanhaling van professor Diehl, die zei: "wat men het wetenschappelijk socialisme noemt, heeft in Bernstein een zijner geleerdste en meest talentvolle aanhangers verloren." | Kautsky heeft ter weerlegging van Bernstein een boek geschreven, getiteld: Bernstein en het sociaal-demokratische program. De twee vrienden staan tegenover elkander. Toch ko'nstateeren wij met genoegen dat Kautsky de ellendige methode van Liebknecht niet volgt en niet een ander, die een andere meening heeft dan hij, dadelijk uitmaakt voor een domkop en een man zonder eenige waarde. Integendeel hij weet Bernstein te waardeeren zooals blijkt uit een aanhaling van professor Diehl, die zei: "wat men het wetenschappelijk socialisme noemt, heeft in Bernstein een zijner geleerdste en meest talentvolle aanhangers verloren." | ||
| Regel 377: | Regel 379: | ||
| De nationale rijkdom in Engeland beliep zonder inbegrip van de waarde der huizen: | De nationale rijkdom in Engeland beliep zonder inbegrip van de waarde der huizen: | ||
| - | * in 1812 ... 4.875 miljoen frank | + | ^ Jaartal ^ Miljoen frank ^ |
| - | * in 1888 ... 73.845 miljoen frank | + | | 1812 | 4.875 | |
| + | | 1888 | 73.845 | | ||
| Dit wil dus zeggen dat de rijkdom in onzen tijd 15 maal grooter is dan ten tijde van onze grootvaders en dat hij zich bevindt in handen van 158.600 families uit de rijke klasse en 730.500 families uit de midden klasse op een bevolking van 37.818.153 bewoners. | Dit wil dus zeggen dat de rijkdom in onzen tijd 15 maal grooter is dan ten tijde van onze grootvaders en dat hij zich bevindt in handen van 158.600 families uit de rijke klasse en 730.500 families uit de midden klasse op een bevolking van 37.818.153 bewoners. | ||
| Regel 384: | Regel 387: | ||
| Volgens Fourrier de Fleix en Yves Guyot waren voor Frankrijk de cijfers: | Volgens Fourrier de Fleix en Yves Guyot waren voor Frankrijk de cijfers: | ||
| - | ^ Jaartal ^ miljoen frank ^ | + | ^ Jaartal ^ Miljoen frank ^ |
| | 1824 | 14.775 | | | 1824 | 14.775 | | ||
| | 1899 | 91.392 | | | 1899 | 91.392 | | ||
| Regel 417: | Regel 420: | ||
| Dat der renteniers van 22.500 tot 100.000 nam toe van 14.167 tot 18.935, d.w.z. met 28%. | Dat der renteniers van 22.500 tot 100.000 nam toe van 14.167 tot 18.935, d.w.z. met 28%. | ||
| - | Dat der renteniers van 100.000 tot 125.000 en daarboven vermeerderde van 2152 tot 2907, d.w.z. met 28%. | + | Dat der renteniers van 100.000 tot 125.000 en daarboven vermeerderde van 2152 tot 1907, d.w.z. met 28%. |
| - | Dus een vermeerdering van 28% bij de rijken tegen 72% in de middenklasse. | + | Dus een vermeerdering van **28% bij de rijken** tegen **72% in de middenklasse.** |
| Het aantal kapitalisten was nog minder dan de kleine kapitalisten percentsgewijze en dus deze wet van Marx komt geheel falikant uit. | Het aantal kapitalisten was nog minder dan de kleine kapitalisten percentsgewijze en dus deze wet van Marx komt geheel falikant uit. | ||
| Regel 431: | Regel 434: | ||
| En overal heeft die vermeerdering plaats op dezelfde wijze: | En overal heeft die vermeerdering plaats op dezelfde wijze: | ||
| - | In Holland had men in 1882 ... 683 naamloze genootschappen. | + | In Holland had men in 1882... 683 naamloze genootschappen. |
| ^Jaartal ^ Aantal naaml. genootschappen ^ | ^Jaartal ^ Aantal naaml. genootschappen ^ | ||
| Regel 439: | Regel 442: | ||
| Alleen in het jaar 1898 kwamen er niet minder dan 335 bij met een maatschappelijk kapitaal van 226 millioen frank. En in hoeveel handen zouden de aandeelen van die vennootschappen wel zitten? | Alleen in het jaar 1898 kwamen er niet minder dan 335 bij met een maatschappelijk kapitaal van 226 millioen frank. En in hoeveel handen zouden de aandeelen van die vennootschappen wel zitten? | ||
| - | Zoo houdt de Koncentratie van het kapitaal gelijke schreden met de vermeerdering van het aantal kapitalisten. Als de arbeidersklasse moet wachten totdat het kapitaal de middenklasse heeft opgeruimd, dan kan zij rustig gaan slapen. Als het aan het kapitaal gelukt, om haar in eenigerlei vorm te onteigenen, bijv. als klein-handelaar, als klein-industrieel, als kleinwinkelier, dan laat het haar herleven in een anderen als geassocieerde, als aandeelhouder in een naam-looze vennootschap. | + | Zoo houdt de Koncentratie van het kapitaal gelijke schreden met de vermeerdering van het aantal kapitalisten. Als de arbeidersklasse moet wachten totdat het kapitaal de middenklasse heeft opgeruimd, dan kan zij rustig gaan slapen. Als het aan het kapitaal gelukt, om haar in eenigerlei vorm te onteigenen, bijv. als klein-handelaar, als klein-industrieel, als kleinwinkelier, dan laat het haar herleven in een anderen als geassocieerde, als aandeelhouder in een naamlooze vennootschap. |
| En Tcherkesoff heeft volkomen gelijk als hij zegt: "men moet meer dan naïf zijn om deze ongerijmdheid te herhalen dat de bourgeoisie zich vrijwillig zal onderwerpen aan de onteigening, goedgekeurd door een parlement, omdat het aantal kapitalisten zal herleid zijn tot een kleine minderheid." | En Tcherkesoff heeft volkomen gelijk als hij zegt: "men moet meer dan naïf zijn om deze ongerijmdheid te herhalen dat de bourgeoisie zich vrijwillig zal onderwerpen aan de onteigening, goedgekeurd door een parlement, omdat het aantal kapitalisten zal herleid zijn tot een kleine minderheid." | ||
| Regel 472: | Regel 475: | ||
| Laat ons nu eens even stilstaan bij den politieken raad dien Bernstein geeft als intellektueel leider der partij. | Laat ons nu eens even stilstaan bij den politieken raad dien Bernstein geeft als intellektueel leider der partij. | ||
| + | |||
| Het schijnt dat hij het socialisme beschouwt als een vèrafliggend ideaal omdat hij zich voorloopig alleen bezighoudt met de voorwaarden die tot zijn verwezenlijking zullen leiden. In afwachting der toekomstige gebeurtenissen kan hij zich eenvoudig demokraat noemen en wij meenen dat de strijd eerlijker zou worden als hij het woord sociaal er afdoet en zich uitgaf voor hetgeen hij is. Zoolang hij zich socialist noemt, maakt hij zich, bewust of onbewust, schuldig aan aanmatiging. | Het schijnt dat hij het socialisme beschouwt als een vèrafliggend ideaal omdat hij zich voorloopig alleen bezighoudt met de voorwaarden die tot zijn verwezenlijking zullen leiden. In afwachting der toekomstige gebeurtenissen kan hij zich eenvoudig demokraat noemen en wij meenen dat de strijd eerlijker zou worden als hij het woord sociaal er afdoet en zich uitgaf voor hetgeen hij is. Zoolang hij zich socialist noemt, maakt hij zich, bewust of onbewust, schuldig aan aanmatiging. | ||
| Regel 493: | Regel 497: | ||
| Waarom moet men altijd een valsch etiket dragen? Waarom niet openlijk gezegd wie men is en welk doel men najaagt? | Waarom moet men altijd een valsch etiket dragen? Waarom niet openlijk gezegd wie men is en welk doel men najaagt? | ||
| + | |||
| Het beste in het boek van Bernstein is dat hij zijn vrienden aanraadt om zich niet langer te noemen wat zij niet zijn. | Het beste in het boek van Bernstein is dat hij zijn vrienden aanraadt om zich niet langer te noemen wat zij niet zijn. | ||
| + | |||
| De verovering der politieke macht kan op twee verschillende manieren plaats vinden, d.w.z. door den parlementairen strijd door middel van het stembiljet, door het gebruik van alle andere wettelijke middelen maar ook door middel van het geweld, door de revolutie. | De verovering der politieke macht kan op twee verschillende manieren plaats vinden, d.w.z. door den parlementairen strijd door middel van het stembiljet, door het gebruik van alle andere wettelijke middelen maar ook door middel van het geweld, door de revolutie. | ||
| Marx en Engels helden over naar het laatste middel en nog zijn er veel aanhangers van Marx die dit onvermijdelijk achten. | Marx en Engels helden over naar het laatste middel en nog zijn er veel aanhangers van Marx die dit onvermijdelijk achten. | ||
| + | |||
| Het komt ons altijd voor dat het verschil tusschen de anarchie en de sociaaldemokratie veel dieper zit dan men gewoonlijk aanneemt en dat het onderscheid tusschen beide richtingen bovenal schuilt in een geheel anderen blik op de maatschappij. | Het komt ons altijd voor dat het verschil tusschen de anarchie en de sociaaldemokratie veel dieper zit dan men gewoonlijk aanneemt en dat het onderscheid tusschen beide richtingen bovenal schuilt in een geheel anderen blik op de maatschappij. | ||
| + | |||
| Hoe kan men de verovering van de politieke macht socialisme noemen, zooals Jaurés en Rouanet doen? | Hoe kan men de verovering van de politieke macht socialisme noemen, zooals Jaurés en Rouanet doen? | ||
| Regel 521: | Regel 529: | ||
| Op de eerste en tweede kan men geen invloed uitoefenen. | Op de eerste en tweede kan men geen invloed uitoefenen. | ||
| + | |||
| Blijft over de wetgevende macht. | Blijft over de wetgevende macht. | ||
| - | Deze is meestal gesplitst in tweeën, d.w.z. een eerste kamer of senaat of Hoogerhuis, en een tweede kamer of het parlement of Lagerhuis. Dit woord parlement is samengesteld uit twee woorden en de etymologische beteekenis komt zeer goed overeen met de ware. Het zijn de woorden parler (praten) en mentir (liegen). Door deze twee woorden wordt het wezen en het karakter van het parlementarisme zeer juist gekenschetst. | + | Deze is meestal gesplitst in tweeën, d.w.z. een eerste kamer of senaat of Hoogerhuis, en een tweede kamer of het parlement of Lagerhuis. Dit woord parlement is samengesteld uit twee woorden en de etymologische beteekenis komt zeer goed overeen met de ware. Het zijn de woorden //parler// (praten) en //mentir// (liegen). Door deze twee woorden wordt het wezen en het karakter van het parlementarisme zeer juist gekenschetst. |
| Geen enkel voorstel wordt wet, zoolang het niet is aangenomen door de Tweede en ook door de Eerste Kamer. | Geen enkel voorstel wordt wet, zoolang het niet is aangenomen door de Tweede en ook door de Eerste Kamer. | ||
| Regel 530: | Regel 539: | ||
| De Eerste Kamer telt 50, de Tweede 100 leden. Daarom noemt men laatstgenoemde de Kamer van Honderd, ook wel No. 100. | De Eerste Kamer telt 50, de Tweede 100 leden. Daarom noemt men laatstgenoemde de Kamer van Honderd, ook wel No. 100. | ||
| + | |||
| In Nederland is het kiesrecht niet algemeen voor alle mannelijke meerderjarige personen maar beperkt. | In Nederland is het kiesrecht niet algemeen voor alle mannelijke meerderjarige personen maar beperkt. | ||
| Regel 543: | Regel 553: | ||
| Wij zien dus dat er heel wat jaren zullen moeten verloopen vóórdat men een meerderheid heeft verkregen in de Tweede Kamer. | Wij zien dus dat er heel wat jaren zullen moeten verloopen vóórdat men een meerderheid heeft verkregen in de Tweede Kamer. | ||
| + | |||
| Maar dan is men er nog niet. | Maar dan is men er nog niet. | ||
| Regel 560: | Regel 571: | ||
| Maar gesteld de mogelijkheid om al die hinderpalen te boven te komen, dan zou men nog niet zijn waar men komen wil en moet. | Maar gesteld de mogelijkheid om al die hinderpalen te boven te komen, dan zou men nog niet zijn waar men komen wil en moet. | ||
| + | |||
| Wij stuiten dan op de uitvoerende macht, die voor elke verandering haar goedkeuring moet geven. | Wij stuiten dan op de uitvoerende macht, die voor elke verandering haar goedkeuring moet geven. | ||
| Regel 609: | Regel 621: | ||
| De regeering is thans het instrument waarvan de bezittende klasse zich bedient om de niet-bezittende te onderdrukken en kan men zich voorstellen dat deze vrijwillig afstand zal doen van haar macht? De wetgevende macht bijv. neemt een maatregel waardoor zij inbreuk maakt op de rechten der bezittende klasse, bijv. zij verhoogt de successiebelasting, laat ons zeggen met 4% meer elk jaar, dan zouden binnen de 25 jaar alle kapitalen in handen van den staat zijn. Denkt gij dat de bezittende klasse niet haar toevlucht zou nemen tot alle middelen, zelfs tot een kontrarevolutie om dezen staat van zaken te beletten? | De regeering is thans het instrument waarvan de bezittende klasse zich bedient om de niet-bezittende te onderdrukken en kan men zich voorstellen dat deze vrijwillig afstand zal doen van haar macht? De wetgevende macht bijv. neemt een maatregel waardoor zij inbreuk maakt op de rechten der bezittende klasse, bijv. zij verhoogt de successiebelasting, laat ons zeggen met 4% meer elk jaar, dan zouden binnen de 25 jaar alle kapitalen in handen van den staat zijn. Denkt gij dat de bezittende klasse niet haar toevlucht zou nemen tot alle middelen, zelfs tot een kontrarevolutie om dezen staat van zaken te beletten? | ||
| + | |||
| Of wel men neemt met meerderheid van stemmen het besluit om het koningschap af te schaffen, dacht ge dat de koning dan heel kalm zou zeggen: "ik zie dat ze niet meer van mij gediend zijn, ik zal maar heengaan!" Te dwaas om het een oogenblik te onderstellen. Wie het bevel voert over het leger, die zal liever alles doen dan vrijwillig zijn voordeelen en zijn gemakkelijk baantje opgeven. | Of wel men neemt met meerderheid van stemmen het besluit om het koningschap af te schaffen, dacht ge dat de koning dan heel kalm zou zeggen: "ik zie dat ze niet meer van mij gediend zijn, ik zal maar heengaan!" Te dwaas om het een oogenblik te onderstellen. Wie het bevel voert over het leger, die zal liever alles doen dan vrijwillig zijn voordeelen en zijn gemakkelijk baantje opgeven. | ||
| Regel 623: | Regel 636: | ||
| Gij zult er in lezen dat in den absolutistischen staat het algemeen kiesrecht volgens den schrijver slechts kan zijn een speelgoed, een instrument van het absolutisme, dat het algemeen kiesrecht wordt aangenomen niet als een hefboom van de demokratie maar als een wapen der reaktie. Ja, hij gaat zoover om te zeggen dat er geen afgevaardigde in den Rijksdag is gekozen, wiens kandidatuur niet ernstig bestreden is door de regeering. En wij brengen ook nog in herinnering wat hij schrijft: | Gij zult er in lezen dat in den absolutistischen staat het algemeen kiesrecht volgens den schrijver slechts kan zijn een speelgoed, een instrument van het absolutisme, dat het algemeen kiesrecht wordt aangenomen niet als een hefboom van de demokratie maar als een wapen der reaktie. Ja, hij gaat zoover om te zeggen dat er geen afgevaardigde in den Rijksdag is gekozen, wiens kandidatuur niet ernstig bestreden is door de regeering. En wij brengen ook nog in herinnering wat hij schrijft: | ||
| - | "Laat ons onderstellen dat de regeering geen gebruik maakt van zijn recht hetzij door overtuiging van zijn kracht, hetzij door den geest van berekening en dat men, zooals het de droom is van sommige socialistische politiekers, in het parlement een sociaaldemokratische meerderheid krijgt, wat zou zij er doen? Hier komt de ware moeilijkheid. Het oogenblik is gekomen om de maatschappij en den staat te heroveren. De meerderheid neemt een beslissing die in de annalen der algemeene geschiedenis een plaats zal innemen : de nieuwe tijd breekt aan! Niets van dit alles ... Een kompagnie soldaten jaagt de sociaaldemokratische meerderheid buiten den tempel en als deze heeren dit niet gemakkelijk toelaten, zullen eenige agenten van politie hen naar de Stadsvoogdei (het kommissariaat van politie) geleiden waar zij al den tijd zullen hebben na te denken over hun Don Quichotte-achtig gedrag." | + | "Laat ons onderstellen dat de regeering geen gebruik maakt van zijn recht hetzij door overtuiging van zijn kracht, hetzij door den geest van berekening en dat men, zooals het de droom is van sommige socialistische politiekers, in het parlement een sociaaldemokratische meerderheid krijgt, wat zou zij er doen? Hier komt de ware moeilijkheid. Het oogenblik is gekomen om de maatschappij en den staat te heroveren. De meerderheid neemt een beslissing die in de annalen der algemeene geschiedenis een plaats zal innemen: de nieuwe tijd breekt aan! Niets van dit alles... Een kompagnie soldaten jaagt de sociaaldemokratische meerderheid buiten den tempel en als deze heeren dit niet gemakkelijk toelaten, zullen eenige agenten van politie hen naar de Stadsvoogdei (het kommissariaat van politie) geleiden waar zij al den tijd zullen hebben na te denken over hun Don Quichotte-achtig gedrag." |
| Het is dus zoo goed als tot bekeerden praten als men dergelijke dingen vertelt. Zij weten het zeer goed maar zij doen al hun best om de arbeiders te leiden in omgekeerde richting. En voor deze lieden is de sociale vraag opgelost van het oogenblik af dat zij het voor hen persoonlijk is. | Het is dus zoo goed als tot bekeerden praten als men dergelijke dingen vertelt. Zij weten het zeer goed maar zij doen al hun best om de arbeiders te leiden in omgekeerde richting. En voor deze lieden is de sociale vraag opgelost van het oogenblik af dat zij het voor hen persoonlijk is. | ||
| Regel 658: | Regel 671: | ||
| Een rapport zegt: de spoorwegmaatschappijen hebben werkelijk, behalve het vervoer, in handen de produktie van de mijnen en vormden een kombinatie om deze produkten te reglementeeren en den prijs ervan vast te stellen. | Een rapport zegt: de spoorwegmaatschappijen hebben werkelijk, behalve het vervoer, in handen de produktie van de mijnen en vormden een kombinatie om deze produkten te reglementeeren en den prijs ervan vast te stellen. | ||
| - | De petroleum-industrie dateert van het jaar 1860. Er bestond een vrije markt voor de olie en in sommige streken verkeerde zij in bloeienden toestand; de loonen waren hoog. Ongeveer 1872 bereikte de jaarlijksche produktie 6 millioen ton. | + | De petroleum-industrie dateert van het jaar 1860. Er bestond een vrije markt voor de olie en in sommige streken verkeerde zij in bloeienden toestand; de loonen waren hoog. Ongeveer 1872 bereikte de jaarlijksche produktie 6 miljoen ton. |
| Toen had er — men weet niet hoe en waarom - een paniek plaats. | Toen had er — men weet niet hoe en waarom - een paniek plaats. | ||
| + | |||
| Een kommissie van onderzoek deed uitkomen dat een kleine groep individuen die een scherp inzicht in zaken hadden dertien waren zij in getal - die zich noemden The South Improvement Company (maatschappij tot verbetering van den toestand in het zuiden) zich heimelijk had verbonden met de spoorwegmaat schappij ten einde zich op die wijze te verzekeren van het monopolie van den petroleumhandel. | Een kommissie van onderzoek deed uitkomen dat een kleine groep individuen die een scherp inzicht in zaken hadden dertien waren zij in getal - die zich noemden The South Improvement Company (maatschappij tot verbetering van den toestand in het zuiden) zich heimelijk had verbonden met de spoorwegmaat schappij ten einde zich op die wijze te verzekeren van het monopolie van den petroleumhandel. | ||
| Het is waar, de openbare meening verlangde en verkreeg de ontbinding dezer kombinatie", maar zij verscheen weer onder andere vormen. Van die 13 personen maakten er later 10 deel uit van de Standard Oil Trust. En men kon trachten alle mogelijke wettelijke bepalingen te maken die men wilde, het hielp allemaal niets. Zij wisten alle konkurrentie te onderdrukken. | Het is waar, de openbare meening verlangde en verkreeg de ontbinding dezer kombinatie", maar zij verscheen weer onder andere vormen. Van die 13 personen maakten er later 10 deel uit van de Standard Oil Trust. En men kon trachten alle mogelijke wettelijke bepalingen te maken die men wilde, het hielp allemaal niets. Zij wisten alle konkurrentie te onderdrukken. | ||
| + | |||
| In 1865 begon men de kanalisatie door middel van buizen, zoodat men het vervoer door de spoorwegmaatschappijen kon missen. In 1894 waren er 20 buizenlijnen maar de spoorwegmaatschappijen vervoerden voor de kombinatie nog goedkooper, dan de beste pijpleiding. Deze werden geruïneerd. Toen kocht de kombinatie ze voor oud ijzer terug en de kanalisatie door buizen kwam weer in hun handen. Onder verschillende namen kwam het vervoer hetzij door buizen hetzij door de spoorwegen in één enkele hand. Alle produkten waren nu in de macht van de kombinatie. Men deed nog een poging voor de vestiging van een kanalisatie door middel van buizen in de richting van de kust, dat was de Tide water Pipe-Line, maar men spaarde geen enkel middel om haar te ruïneeren. | In 1865 begon men de kanalisatie door middel van buizen, zoodat men het vervoer door de spoorwegmaatschappijen kon missen. In 1894 waren er 20 buizenlijnen maar de spoorwegmaatschappijen vervoerden voor de kombinatie nog goedkooper, dan de beste pijpleiding. Deze werden geruïneerd. Toen kocht de kombinatie ze voor oud ijzer terug en de kanalisatie door buizen kwam weer in hun handen. Onder verschillende namen kwam het vervoer hetzij door buizen hetzij door de spoorwegen in één enkele hand. Alle produkten waren nu in de macht van de kombinatie. Men deed nog een poging voor de vestiging van een kanalisatie door middel van buizen in de richting van de kust, dat was de Tide water Pipe-Line, maar men spaarde geen enkel middel om haar te ruïneeren. | ||
| Regel 671: | Regel 686: | ||
| Een ander voorbeeld werd ons gegeven door de Whiskey-trust. | Een ander voorbeeld werd ons gegeven door de Whiskey-trust. | ||
| + | |||
| In 1888 vormden alle distilleerderijen met uitzondering van twee, tezamen één trust. Een van die twee was te Chicago. Men dacht er over na wat men doen moest met een konkurrent die zoo'n slecht karakter bezat om niet met de anderen te willen meedoen. In de maand April ontdekte men in deze niet aangesloten distilleerderij een spion ; elkeen begreep waarom hij daar geplaatst was. In September bemerkte men dat een der veiligheidskleppen zoo sterk belast was dat er een ontploffing plaats had moeten hebben, als men het niet tijdig had ontdekt. In Oktoker maakte de direktie bekend dat zij een aanbod van 1 millioen dollar, door de kombinatie gedaan, had geweigerd en in December had er een dynamietontploffing plaats waarvan de daders nooit zijn bekend geworden. Door een providentieel toeval werd de fabriek gespaard, ofschoon er groote schade aan was toegebracht. | In 1888 vormden alle distilleerderijen met uitzondering van twee, tezamen één trust. Een van die twee was te Chicago. Men dacht er over na wat men doen moest met een konkurrent die zoo'n slecht karakter bezat om niet met de anderen te willen meedoen. In de maand April ontdekte men in deze niet aangesloten distilleerderij een spion ; elkeen begreep waarom hij daar geplaatst was. In September bemerkte men dat een der veiligheidskleppen zoo sterk belast was dat er een ontploffing plaats had moeten hebben, als men het niet tijdig had ontdekt. In Oktoker maakte de direktie bekend dat zij een aanbod van 1 millioen dollar, door de kombinatie gedaan, had geweigerd en in December had er een dynamietontploffing plaats waarvan de daders nooit zijn bekend geworden. Door een providentieel toeval werd de fabriek gespaard, ofschoon er groote schade aan was toegebracht. | ||
| Regel 678: | Regel 694: | ||
| Een ambtenaar der belastingen verklaarde een onderhoud te hebben gehad met den sekretaris die hem daarbij gezegd had: | Een ambtenaar der belastingen verklaarde een onderhoud te hebben gehad met den sekretaris die hem daarbij gezegd had: | ||
| + | |||
| "gij kunt een prachtige zaak voor ons en voor u afsluiten. Gij kunt 10.000 dollar verdienen, ja laat mij zeggen 25.000 dollar." | "gij kunt een prachtige zaak voor ons en voor u afsluiten. Gij kunt 10.000 dollar verdienen, ja laat mij zeggen 25.000 dollar." | ||
| - | Deze ambtenaar deelde de zaak mede aan zijn chef, die hem dezen raad gaf : "Zet de onderhandelingen voort maar vertel mij na elk onderhoud wat hij heeft gezegd." De ambtenaar gehoorzaamde. Bij het tweede onderhoud met den sekretaris sprak deze over een voorwerp, dat hij onder de ketels in de distilleerderij moest leggen. | + | Deze ambtenaar deelde de zaak mede aan zijn chef, die hem dezen raad gaf: "Zet de onderhandelingen voort maar vertel mij na elk onderhoud wat hij heeft gezegd." De ambtenaar gehoorzaamde. Bij het tweede onderhoud met den sekretaris sprak deze over een voorwerp, dat hij onder de ketels in de distilleerderij moest leggen. |
| Na drie of vier uren zou er een ontploffing plaats hebben. Niemand zal eenige schade hebben, zelfs de eigenaars der distilleerderij niet, want die zijn goed verzekerd en de aanslag zal anderen ten goede komen." | Na drie of vier uren zou er een ontploffing plaats hebben. Niemand zal eenige schade hebben, zelfs de eigenaars der distilleerderij niet, want die zijn goed verzekerd en de aanslag zal anderen ten goede komen." | ||
| Regel 687: | Regel 704: | ||
| Het toestel en de ontploffingstof die gebruik moest worden, werden door de justitie onderzocht. En wat was het resultaat? De zekerheid dat de ontploffing niet zou plaats hebben gehad drie uren, maar drie sekonden na de plaatsing der machine! | Het toestel en de ontploffingstof die gebruik moest worden, werden door de justitie onderzocht. En wat was het resultaat? De zekerheid dat de ontploffing niet zou plaats hebben gehad drie uren, maar drie sekonden na de plaatsing der machine! | ||
| + | |||
| Men zou zich dus tevens van een gevaarlijken getuige hebben ontdaan. | Men zou zich dus tevens van een gevaarlijken getuige hebben ontdaan. | ||
| Regel 696: | Regel 714: | ||
| En wat vermag de wetgeving tegen dezen staat van zaken? | En wat vermag de wetgeving tegen dezen staat van zaken? | ||
| + | |||
| Alle soorten van wetten zijn bedacht om deze goudkoningen te onttroonen, maar in de praktijk blijkt alles vruchteloos te zijn. De wet is een net vol mazen, groot genoeg om er stil tusschen door te sluipen. | Alle soorten van wetten zijn bedacht om deze goudkoningen te onttroonen, maar in de praktijk blijkt alles vruchteloos te zijn. De wet is een net vol mazen, groot genoeg om er stil tusschen door te sluipen. | ||
| Regel 710: | Regel 729: | ||
| "dat doen wij geregeld. In den staat New-York waar de demokraten het met een kleine meerderheid kunnen winnen, doen wij ons best voor hen. In den staat Massachussetts waar de republikeinen het precies kunnen halen, steunen' wij deze. Want waar een machtige en beheerschende meerderheid bestaat, steunen wij deze | "dat doen wij geregeld. In den staat New-York waar de demokraten het met een kleine meerderheid kunnen winnen, doen wij ons best voor hen. In den staat Massachussetts waar de republikeinen het precies kunnen halen, steunen' wij deze. Want waar een machtige en beheerschende meerderheid bestaat, steunen wij deze | ||
| - | met ons geld omdat deze meerderheid alle plaatselijke zaken beheert. Tot deze plaatselijke zaken behooren ook de verkiezingen van den senaat en 'van het presidentschap." | + | met ons geld omdat deze meerderheid alle plaatselijke zaken beheert. Tot deze plaatselijke zaken behooren ook de verkiezingen van den senaat en van het presidentschap." |
| De macht van het geld beheerscht de geheele politiek. | De macht van het geld beheerscht de geheele politiek. | ||
| - | Zoo drukte de "New-York World" de meeninguit dat de goedkeuring van een uitleveringstraktaat, aan Rusland toegestaan in 1894 door de Vereenigde Staten verschuldigd was aan de Standard Oil Trust die als ruil daarvoor van de Russische regeering invloed kreeg op het akkoord dat gesloten werd tusschen de producenten van de Russische petroleum en de Standard Oil Trust. | + | Zoo drukte de //New-York World// de meeninguit dat de goedkeuring van een uitleveringstraktaat, aan Rusland toegestaan in 1894 door de Vereenigde Staten verschuldigd was aan de Standard Oil Trust die als ruil daarvoor van de Russische regeering invloed kreeg op het akkoord dat gesloten werd tusschen de producenten van de Russische petroleum en de Standard Oil Trust. |
| De kerk staat hun ook ten dienste. | De kerk staat hun ook ten dienste. | ||
| Regel 732: | Regel 751: | ||
| In die laatste opmerking was veel waarheid verborgen, maar daarom is zoo'n trust nog geen christelijke en rechtvaardige inrichting! | In die laatste opmerking was veel waarheid verborgen, maar daarom is zoo'n trust nog geen christelijke en rechtvaardige inrichting! | ||
| - | De "Lloyd" drukte zich aldus uit: | + | De **Lloyd** drukte zich aldus uit: |
| "de droom van een koning die wenschte dat al zijn onderdanen slechts één hoofd hadde om het met één slag te kunnen afslaan is heden vervuld door ons worgsysteem in de industrie. De Trust heeft de strop maar een beetje aan te halen en alle nekken zijn gebroken." | "de droom van een koning die wenschte dat al zijn onderdanen slechts één hoofd hadde om het met één slag te kunnen afslaan is heden vervuld door ons worgsysteem in de industrie. De Trust heeft de strop maar een beetje aan te halen en alle nekken zijn gebroken." | ||
| Regel 743: | Regel 762: | ||
| "zijn de administrateurs van trusts dan monsters van boosheid? | "zijn de administrateurs van trusts dan monsters van boosheid? | ||
| + | |||
| Onze tirannen zijn ons eigen ideaal dat vleesch en bloed is geworden, menschen geboren om te heerschen. Wij hebben ze gemaakt tot wat zij zijn. Elke regeering is een vertegenwoordiging, ook de regeering van de industrie. Wij bedriegen ons als wij de oplossing zoeken van die vraagstukken in de meening dat onze zakenko-ningen een slechter soort zijn dan wijzelven. Er bestaat een naijver in het kwaad en de overwinnaars zijn de sterkste. En echter wanneer er iets bestond dat nog lager was, zij zouden mede wedijveren en als zij niet triumfeeren dan gaan zij beleedigen. En de massa der bourgeois heeft een min of meer geveinsd gevoel van spijt dat hij zoo'n mooien slag niet heeft kunnen slaan." | Onze tirannen zijn ons eigen ideaal dat vleesch en bloed is geworden, menschen geboren om te heerschen. Wij hebben ze gemaakt tot wat zij zijn. Elke regeering is een vertegenwoordiging, ook de regeering van de industrie. Wij bedriegen ons als wij de oplossing zoeken van die vraagstukken in de meening dat onze zakenko-ningen een slechter soort zijn dan wijzelven. Er bestaat een naijver in het kwaad en de overwinnaars zijn de sterkste. En echter wanneer er iets bestond dat nog lager was, zij zouden mede wedijveren en als zij niet triumfeeren dan gaan zij beleedigen. En de massa der bourgeois heeft een min of meer geveinsd gevoel van spijt dat hij zoo'n mooien slag niet heeft kunnen slaan." | ||
| Men ziet dat demokratie en plutokratie best samen kunnen 'gaan en dat de plutokratie de demokratie tot een fiktie kan maken. | Men ziet dat demokratie en plutokratie best samen kunnen 'gaan en dat de plutokratie de demokratie tot een fiktie kan maken. | ||
| + | |||
| Hebben de Panama-zaak en die der Zuid-Oostelijke Spoorwegen niet bewezen dat alle politieke partijen gekompromitteerd zijn en dat de eene de andere niets heeft te verwijten op dit punt? Zien wij niet ook dat men elkander wil sparen, omdat men zeer goed voelt: hodie tibi cras mihi (vandaag gij en morgen ik). | Hebben de Panama-zaak en die der Zuid-Oostelijke Spoorwegen niet bewezen dat alle politieke partijen gekompromitteerd zijn en dat de eene de andere niets heeft te verwijten op dit punt? Zien wij niet ook dat men elkander wil sparen, omdat men zeer goed voelt: hodie tibi cras mihi (vandaag gij en morgen ik). | ||
| - | En verbeeldt men zich dat als de bestaande monopolies veranderd werden in een groot staatsmonopolie, er een einde zou komen aan al die misbruiken, en het kwaad in waarheid gestuit zou worden? Naïve onderstelling! De vormen zouden veranderen en er zou een mooie naam aan gegeven worden, maar in het wezen zou de zaak hetzelfde blijven en niet mooier worden. Het staats-socialisme | + | |
| - | dat de parlementairen ons voorhouden met zijn staatsmonopolie is wel in staat van individuen staats-slaven te maken, misschien zelfs goed gevoede staatsslaven maar geenszins vrije menschen in een vrije maatschappij. | + | En verbeeldt men zich dat als de bestaande monopolies veranderd werden in een groot staatsmonopolie, er een einde zou komen aan al die misbruiken, en het kwaad in waarheid gestuit zou worden? Naïve onderstelling! De vormen zouden veranderen en er zou een mooie naam aan gegeven worden, maar in het wezen zou de zaak hetzelfde blijven en niet mooier worden. Het staats-socialismedat de parlementairen ons voorhouden met zijn staatsmonopolie is wel in staat van individuen staatsslaven te maken, misschien zelfs goed gevoede staatsslaven maar geenszins vrije menschen in een vrije maatschappij. |
| Maar de sociaaldemokraten hebben alle gevoel van vrijheid verloren. Anders zou het onmogelijk zijn dat Kautsky straffeloos had kunnen schrijven zonder een woord van protest uit het midden van het kongres: | Maar de sociaaldemokraten hebben alle gevoel van vrijheid verloren. Anders zou het onmogelijk zijn dat Kautsky straffeloos had kunnen schrijven zonder een woord van protest uit het midden van het kongres: | ||
| Regel 769: | Regel 790: | ||
| Als men aan de ekonomische aktie een ondergeschikte lagere plaats inruimt dan kan men niet anders dan de korporatieve en ekonornische beweging ver-waarloozen en dit verwijt, zoo dikwijls naar liet hoofd der Marxisten geslingerd, kan niet vervallen door eenige verklaringen die getuigen afleggen van platonische liefde en betooningen van hoogdravende sympathie. | Als men aan de ekonomische aktie een ondergeschikte lagere plaats inruimt dan kan men niet anders dan de korporatieve en ekonornische beweging ver-waarloozen en dit verwijt, zoo dikwijls naar liet hoofd der Marxisten geslingerd, kan niet vervallen door eenige verklaringen die getuigen afleggen van platonische liefde en betooningen van hoogdravende sympathie. | ||
| + | |||
| Als de sociaaldemokraten eens het beeld zullen onthullen, voorstellende de Triomf der demokratie met een toespraak van den een of anderen Millerand (niet te verwarren met Talleyrand) dan zal dit plaats vinden als zij de menschen, die de vrijheid liefhebben, in de eerste plaats de anarchisten, onschadelijk zal hebben gemaakt,' hetzij door hen gevangen te zetten, hetzij door hen te verbannen, hetzij door hen te fusilleeren volgens de methode van den ouden afgevaardigde Chauvin. De autoritaire sociaaldemokraten staan dus lijnrecht tegen de anarchisten, want evenals deze meenen dat de triomf der vrijheid de noodzakelijke voorwaarde is van alles, evenzoo willen de anderen haar onderdrukken. | Als de sociaaldemokraten eens het beeld zullen onthullen, voorstellende de Triomf der demokratie met een toespraak van den een of anderen Millerand (niet te verwarren met Talleyrand) dan zal dit plaats vinden als zij de menschen, die de vrijheid liefhebben, in de eerste plaats de anarchisten, onschadelijk zal hebben gemaakt,' hetzij door hen gevangen te zetten, hetzij door hen te verbannen, hetzij door hen te fusilleeren volgens de methode van den ouden afgevaardigde Chauvin. De autoritaire sociaaldemokraten staan dus lijnrecht tegen de anarchisten, want evenals deze meenen dat de triomf der vrijheid de noodzakelijke voorwaarde is van alles, evenzoo willen de anderen haar onderdrukken. | ||
| - | Hoe paradoxaal het moge kiinke, de afstand die paus Leo XIII en zijn trawanten scheidt van de sociaaldemokratische pausen Liebknecht - Bebel - Adler -Vande rvelde - Millerand - Guesde is niet zoo groot als die bestaat tu sschen de laatst genoemden en ons. De geheele reaktie, van Leo XIII tot Liebknecht, is de lijn van het gezag, elkaar wederkeerig bestrijden niet ten opzichte van het beginsel, maar van de bron en de maat van het gezag en gewapend staande tegenover de ,verdedigers van de vrijhei die vindend dat de sociale kwestie niet opgelost zal zijn, wanneer men alle magen behoorlijk gevuld zal hebben, maar die meenen dat de mensch, de denkende mensch niet gelukkig kan zijn tenzij hij ademt in een atmosfeer van vrijheid. | + | Hoe paradoxaal het moge kiinke, de afstand die paus Leo XIII en zijn trawanten scheidt van de sociaaldemokratische pausen Liebknecht - Bebel - Adler -Vande rvelde - Millerand - Guesde is niet zoo groot als die bestaat tu sschen de laatst genoemden en ons. De geheele reaktie, van Leo XIII tot Liebknecht, is de lijn van het gezag, elkaar wederkeerig bestrijden niet ten opzichte van het beginsel, maar van de bron en de maat van het gezag en gewapend staande tegenover de,verdedigers van de vrijhei die vindend dat de sociale kwestie niet opgelost zal zijn, wanneer men alle magen behoorlijk gevuld zal hebben, maar die meenen dat de mensch, de denkende mensch niet gelukkig kan zijn tenzij hij ademt in een atmosfeer van vrijheid. |
| Van dit standpunt bezien is de geheele strijd tusschen Bernstein en Kautsky-Bebel een kinderachtige en de toom tegen Bernstein kan alleen goed begrepen worden als men het zoo beschouwt dat de eerste het geheim heeft ontsluierd dat de anderen zorgvuldig in hun binnenste verborgen. "Die dingen zegt men niet, men doet ze" (Auer) Kautsky valt Bernstein wel heftig aan, maar men moet niet uit het oog verliezen dat hij gedeeltelijk toegeeft, al is het ook onder eenig voorbehoud, dat hij de theorie van Marx zoolang keert en draait tot er ten slotte niet veel van overblijft. | Van dit standpunt bezien is de geheele strijd tusschen Bernstein en Kautsky-Bebel een kinderachtige en de toom tegen Bernstein kan alleen goed begrepen worden als men het zoo beschouwt dat de eerste het geheim heeft ontsluierd dat de anderen zorgvuldig in hun binnenste verborgen. "Die dingen zegt men niet, men doet ze" (Auer) Kautsky valt Bernstein wel heftig aan, maar men moet niet uit het oog verliezen dat hij gedeeltelijk toegeeft, al is het ook onder eenig voorbehoud, dat hij de theorie van Marx zoolang keert en draait tot er ten slotte niet veel van overblijft. | ||
| Regel 777: | Regel 800: | ||
| Luisteren wij naar hetgeen Bernstein noemt de demokratie. | Luisteren wij naar hetgeen Bernstein noemt de demokratie. | ||
| + | |||
| Hij is niet tevreden met de lezing "volkssoevereiniteit", hij meent dat men er dichter bij is als men "demokratie" negatief vertaalt met afwezigheid van klasse-soevereiniteit, als er sprake is van een socialen toestand waarin eenig voorrecht is toegekend aan de eene klasse ten nadeele van de andere. Hier nadert Bernstein de anarchie, want als hij de demokratie noemt afwezigheid van alle soevereiniteit, dan is deze beteekenis gelijk aan die der anarchie. Het schijnt dat de onderdrukking van het individu door een meerderheid hem begint te hinderen. "Wij vinden nu de onderdrukking van de minderheid door een meerderheid in strijd met de demokratische idee, ofschoon zij oorspronkelijk werd beschouwd als goed overeen te komen met de volkssoevereiniteit." | Hij is niet tevreden met de lezing "volkssoevereiniteit", hij meent dat men er dichter bij is als men "demokratie" negatief vertaalt met afwezigheid van klasse-soevereiniteit, als er sprake is van een socialen toestand waarin eenig voorrecht is toegekend aan de eene klasse ten nadeele van de andere. Hier nadert Bernstein de anarchie, want als hij de demokratie noemt afwezigheid van alle soevereiniteit, dan is deze beteekenis gelijk aan die der anarchie. Het schijnt dat de onderdrukking van het individu door een meerderheid hem begint te hinderen. "Wij vinden nu de onderdrukking van de minderheid door een meerderheid in strijd met de demokratische idee, ofschoon zij oorspronkelijk werd beschouwd als goed overeen te komen met de volkssoevereiniteit." | ||
| - | De minderheid wint er wel niets bij, want zelfs in de sociaaldemokratische partij veroordeelt men de minderheid en men noodzaakt haar om zich te onderwerpen aan de wenschen der meerderheid en zoo handelt men dus onophoudelijk in strijd met de demokratie | + | De minderheid wint er wel niets bij, want zelfs in de sociaaldemokratische partij veroordeelt men de minderheid en men noodzaakt haar om zich te onderwerpen aan de wenschen der meerderheid en zoo handelt men dus onophoudelijk in strijd met de demokratie. |
| - | Men kent het gezegde: Roma locuta est (Rome heeft gesproken) waardoor een einde wordt gemaakt aan alle redeneering, want heeft Rome gesproken, dan is er een einde gemaakt aan alles. En deze theorie is daar zoo vast geworteld dat laatstelijk de abt Daens in Belgie bij een verschil met zijn bisschop, verklaarde dat hij zou zwijgen en zich onderwerpen, als de paus het hem beval. Dus het individu vastgeboeid door het machtige woord van het gezag. | + | Men kent het gezegde: //Roma locuta est// (Rome heeft gesproken) waardoor een einde wordt gemaakt aan alle redeneering, want heeft Rome gesproken, dan is er een einde gemaakt aan alles. En deze theorie is daar zoo vast geworteld dat laatstelijk de abt Daens in Belgie bij een verschil met zijn bisschop, verklaarde dat hij zou zwijgen en zich onderwerpen, als de paus het hem beval. Dus het individu vastgeboeid door het machtige woord van het gezag. |
| De sociaaldemokratische partij die in alles gemodelleerd is naar het patroon der Katholieke kerk, handelt eveneens. Men kan met elkander twisten, men kan elkander beleedigen maar heeft het kongres gesproken, dan is alles geeindigd en men verlangt van alle goede partijgenooten dat zij zich aan de besluiten onderwerpen. | De sociaaldemokratische partij die in alles gemodelleerd is naar het patroon der Katholieke kerk, handelt eveneens. Men kan met elkander twisten, men kan elkander beleedigen maar heeft het kongres gesproken, dan is alles geeindigd en men verlangt van alle goede partijgenooten dat zij zich aan de besluiten onderwerpen. | ||
| Regel 789: | Regel 813: | ||
| En zoo worden de denkbeelden "demokratie" en "anarchie" vrijwel identiek. | En zoo worden de denkbeelden "demokratie" en "anarchie" vrijwel identiek. | ||
| - | En Bernstein vreest te ver te zijn gegaan. Dadelijk | + | En Bernstein vreest te ver te zijn gegaan. Dadelijk daarna verbetert hij zichzelf en laat erop volgen: "echter anarchie en demokratie zijn niet één en dezelfde zaak. De demokratie kan zich niet onderscheiden van andere stelsels door de afwezigheid van elke wet, maar door de afwezigheid van wetten die voorrechten of willekeur scheppen, die gegrondvest zijn op bezit, ras, godsdienst, niet door een algeheele afwezigheid van wetten die het recht van elkaar vaststellen maar door de opheffing van alle wetten die de gelijkheid, het gelijk recht voor allen beperken." |
| - | daarna verbetert hij zichzelf en laat erop volgen : "echter anarchie en demokratie zijn niet één en dezelfde zaak. De demokratie kan zich niet onderscheiden van andere stelsels door de afwezigheid van elke wet, maar door de afwezigheid van wetten die voorrechten of willekeur scheppen, die gegrondvest zijn op bezit, ras, godsdienst, niet door een algeheele afwezigheid van wetten die het recht van elkaar vaststellen maar door de opheffing van alle wetten die de gelijkheid, het gelijk recht voor allen beperken." | + | |
| Het is jammer dat hij geen wetten aanhaalt die overeenkomen met de algemeene gelijkheid van rechten. Wij zouden graag vernomen hebben wat hij daaronder verstond. | Het is jammer dat hij geen wetten aanhaalt die overeenkomen met de algemeene gelijkheid van rechten. Wij zouden graag vernomen hebben wat hij daaronder verstond. | ||
| Want ziethier wat hij zegt, n.l. dat uitdrukkingen als despotisme, tirannie en andere niet kunnen toegepast worden op de demokratie voor zoover het de sociale wet betreft, omdat daarbij de beslissingen genomen worden bij meerderheid en dat hij de wet erkent die door die meerderheid wordt aangenomen. | Want ziethier wat hij zegt, n.l. dat uitdrukkingen als despotisme, tirannie en andere niet kunnen toegepast worden op de demokratie voor zoover het de sociale wet betreft, omdat daarbij de beslissingen genomen worden bij meerderheid en dat hij de wet erkent die door die meerderheid wordt aangenomen. | ||
| + | |||
| Zeker, de demokratie geeft geen absolute bescherming tegen de wetten die door sommigen erkend zijn als tiranniek. Maar in onze eeuw kan men zonder reserve waarborgen dat de meerderheid eener demokratische gemeenschap geen wet zal maken, die duurzaam de persoonlijke vrijheid zal aanranden, want de meerderheid van heden moet altijd de minderheid van gisteren zijn en elke wet die de minderheld onderdrukt zou de leden der tijdelijke meerderheid zelve bedreigen. | Zeker, de demokratie geeft geen absolute bescherming tegen de wetten die door sommigen erkend zijn als tiranniek. Maar in onze eeuw kan men zonder reserve waarborgen dat de meerderheid eener demokratische gemeenschap geen wet zal maken, die duurzaam de persoonlijke vrijheid zal aanranden, want de meerderheid van heden moet altijd de minderheid van gisteren zijn en elke wet die de minderheld onderdrukt zou de leden der tijdelijke meerderheid zelve bedreigen. | ||
| Regel 801: | Regel 825: | ||
| Wij zien geenzins dat de demokratie in beginsel, de opheffing is van de klassenheerschappij. | Wij zien geenzins dat de demokratie in beginsel, de opheffing is van de klassenheerschappij. | ||
| - | Maar terwijl men vroeger zei: "elke poging om in den Rijksdag te werken, elke poging om aan de wetgeving saam te werken leidt noodzakelijk tot het opofferen van onze beginselen, aan de beetnemerij der kompromissen en eindelijk aan de verpeste moeras van het parlementarisme dat elk gezond leven vernietigt", ziet men nu het heil in het sluiten van kompromissen. Ja, Bernstein gaat zoo ver om te denken dat deze zoo hoog geprezen demokratie is de "hoogeschool der kompromissen.".. | + | Maar terwijl men vroeger zei: "elke poging om in den Rijksdag te werken, elke poging om aan de wetgeving saam te werken leidt noodzakelijk tot het opofferen van onze beginselen, aan de beetnemerij der kompromissen en eindelijk aan de verpeste moeras van het parlementarisme dat elk gezond leven vernietigt", ziet men nu het heil in het sluiten van kompromissen. Ja, Bernstein gaat zoo ver om te denken dat deze zoo hoog geprezen demokratie is de "hoogeschool der kompromissen." |
| - | En al deze kompromissen worden gedekt door een beroep op de nuttigheidsvraag en dank zij deze truc kan men rustig opnieuw gaan goochelen. Deze of gene partij steunen bij de verkiezingen — nuttig-heidsvraag, zegt Liebknecht, maar als de Beyersche sociaaldemokraten en onder hen Vollmar uit nuttigheidsoogpunt een kompromis sluiten met het centrum, dan doet Liebknecht hem dit verwijt: | + | En al deze kompromissen worden gedekt door een beroep op de nuttigheidsvraag en dank zij deze truc kan men rustig opnieuw gaan goochelen. Deze of gene partij steunen bij de verkiezingen — nuttigheidsvraag, zegt Liebknecht, maar als de Beyersche sociaaldemokraten en onder hen Vollmar uit nuttigheidsoogpunt een kompromis sluiten met het centrum, dan doet Liebknecht hem dit verwijt: |
| "er zijn andere faktoren dan de nuttigheid die in aanmerking moeten worden genomen. De zuiverheid van de beginselen, het idealisme van ons streven — zietdaar hechte en bemoedigende faktoren die ons in staat hebben gesteld onzen strijd tot nu te voeren en die aan onze aanhangers den noodigen ijver zullen verleenen om onweerstaanbaar tot zich te trekken al wat zich onderdrukt gevoelt en wat gevoel heeft voor zijn eer en waardigheid." | "er zijn andere faktoren dan de nuttigheid die in aanmerking moeten worden genomen. De zuiverheid van de beginselen, het idealisme van ons streven — zietdaar hechte en bemoedigende faktoren die ons in staat hebben gesteld onzen strijd tot nu te voeren en die aan onze aanhangers den noodigen ijver zullen verleenen om onweerstaanbaar tot zich te trekken al wat zich onderdrukt gevoelt en wat gevoel heeft voor zijn eer en waardigheid." | ||
| Regel 811: | Regel 835: | ||
| Jules Guesde, Lafargue en Vaillant hebben in hun Manifest tegen Millerand volkomen gelijk, want een socialist die plaats neemt in een bourgeoisregeering gaat Uf over tot den vijand èf geeft zich over aan de regeering zijner tegenstanders, in beide gevallen houdt hij op socialist te zijn. Hij toont den klassenstrijd niet te begrijpen, want zoolang deze bestaat, zijn alle staten klassen-staten en alle regeeringen klasse-regeeringen. Een socialist die deel uitmaakt van een klasse-regeering kan geen socialist meer zijn, al verbeeldt hij het zich ook, want als socialist bestrijdt hij de klasse-regeering waartoe hij behoort en als regeeringspersoon bestrijdt hij het socialisme dat zich ten taak stelt hem ten verderve te leiden. Als hij zijn klasse niet wil verraden, is hij gedoemd tot onmacht en als hij wil toonen wie hij is, dan moet hij noodzakelijk strijden tegen zijn eigen klasse. De bewering der oppositie dat men zich van de regeering wil meester maken is te afgezaagd en bekend dan dat men zich door haar zal laten vangen. | Jules Guesde, Lafargue en Vaillant hebben in hun Manifest tegen Millerand volkomen gelijk, want een socialist die plaats neemt in een bourgeoisregeering gaat Uf over tot den vijand èf geeft zich over aan de regeering zijner tegenstanders, in beide gevallen houdt hij op socialist te zijn. Hij toont den klassenstrijd niet te begrijpen, want zoolang deze bestaat, zijn alle staten klassen-staten en alle regeeringen klasse-regeeringen. Een socialist die deel uitmaakt van een klasse-regeering kan geen socialist meer zijn, al verbeeldt hij het zich ook, want als socialist bestrijdt hij de klasse-regeering waartoe hij behoort en als regeeringspersoon bestrijdt hij het socialisme dat zich ten taak stelt hem ten verderve te leiden. Als hij zijn klasse niet wil verraden, is hij gedoemd tot onmacht en als hij wil toonen wie hij is, dan moet hij noodzakelijk strijden tegen zijn eigen klasse. De bewering der oppositie dat men zich van de regeering wil meester maken is te afgezaagd en bekend dan dat men zich door haar zal laten vangen. | ||
| - | Het driemanschap had dus in beginsel gelijk, maar .... het ontbrak hun aan logika, want het heeft zelf dapper meegedaan aan den parlementairen arbeid. In het parlementaire stelsel berust het hoogste gezag bij de kamers, want hoewel de regeering een ige prerogatieven bezit, zij is in de werkelijkheid niets anders dan de uitvoerder van de besluiten der meerderheid. Men kan hier zeggen: de regeering wikt maar het parlement beschikt. Elk lid der kar is dus een eenvoudig rad aan de staatsmachine. | + | Het driemanschap had dus in beginsel gelijk, maar.... het ontbrak hun aan logika, want het heeft zelf dapper meegedaan aan den parlementairen arbeid. In het parlementaire stelsel berust het hoogste gezag bij de kamers, want hoewel de regeering een ige prerogatieven bezit, zij is in de werkelijkheid niets anders dan de uitvoerder van de besluiten der meerderheid. Men kan hier zeggen: de regeering wikt maar het parlement beschikt. Elk lid der kar is dus een eenvoudig rad aan de staatsmachine. |
| Men zij toch logisch en veroordeele de parlenietaire aktie. | Men zij toch logisch en veroordeele de parlenietaire aktie. | ||
| + | |||
| De gedragslijn van Jules Guesde en konsorten te volgen om de daad van Millerand af te keuren, is onlogisch, want het een voert tot het andere en het heeft den schijn, dat de afkeurder, verplicht om achter te blijven, boos is dat hij geen deel uitmaakt van de kombinatie. | De gedragslijn van Jules Guesde en konsorten te volgen om de daad van Millerand af te keuren, is onlogisch, want het een voert tot het andere en het heeft den schijn, dat de afkeurder, verplicht om achter te blijven, boos is dat hij geen deel uitmaakt van de kombinatie. | ||
| - | Als de socialistische partij de macht niet kan deelen | + | Als de socialistische partij de macht niet kan deelen met de bourgeoisie, in wier handen de staat slechts is een werktuig van sociaal behoud en onderdrukking, kan zij evenmin deel uitmaken van de vertegenwoordigende macht met diezelfde bourgeoisie, en dat wel om dezelfde redenen. |
| - | met de bourgeoisie, in wier handen de staat slechts is een werktuig van sociaal behoud en onderdrukking, kan zij evenmin deel uitmaken van de vertegenwoordigende macht met diezelfde bourgeoisie, en dat wel om dezelfde redenen. | + | |
| Het parlementarisme heerscht soeverein of het is niets. | Het parlementarisme heerscht soeverein of het is niets. | ||
| Regel 826: | Regel 850: | ||
| Om dezelfde reden echter waarom de socialistische partij op straffe van zelfmoord niet kan zijn of worden ministerieel, is het ook onmogelijk dat zij een parlementaire partij wordt. | Om dezelfde reden echter waarom de socialistische partij op straffe van zelfmoord niet kan zijn of worden ministerieel, is het ook onmogelijk dat zij een parlementaire partij wordt. | ||
| + | |||
| [x]ien zij dus logisch en wij zouden wel eens één enkel steekhoudend argument willen hooren tegen de redeneering zooals wij die hielden. | [x]ien zij dus logisch en wij zouden wel eens één enkel steekhoudend argument willen hooren tegen de redeneering zooals wij die hielden. | ||
| Regel 835: | Regel 860: | ||
| Zegt Gabriel Deville niet in zijn overzicht van het wetenschappelijk socialisme: de souvereiniteit in het eigendom is niet alleen onnut, zij is de laagst mogelijke valstrik? | Zegt Gabriel Deville niet in zijn overzicht van het wetenschappelijk socialisme: de souvereiniteit in het eigendom is niet alleen onnut, zij is de laagst mogelijke valstrik? | ||
| + | |||
| Het algemeen kiesrecht bedekt ten voordeele van de bourgeoisie den waren strijd die gestreden moet worden. Men vermaakt het volk met politieke onbenulligheden, men doet zijn best om belang te stellen in de wijziging van dit of dat rad der regeermachine; wat beteekent echter in werkelijkheid zoo'n wijziging als het doel der machine altijd hetzelfde blijft, en het zal hetzelfde zijn, zoolang er ekonomische voorrechten vallen te beschermen; wat doet er een vormverandering toe in de manier van stukmaken als zij toch altijd steenen moet breken? | Het algemeen kiesrecht bedekt ten voordeele van de bourgeoisie den waren strijd die gestreden moet worden. Men vermaakt het volk met politieke onbenulligheden, men doet zijn best om belang te stellen in de wijziging van dit of dat rad der regeermachine; wat beteekent echter in werkelijkheid zoo'n wijziging als het doel der machine altijd hetzelfde blijft, en het zal hetzelfde zijn, zoolang er ekonomische voorrechten vallen te beschermen; wat doet er een vormverandering toe in de manier van stukmaken als zij toch altijd steenen moet breken? | ||
| Om den mensch en zijn instellingen te wijzigen moet men beginnen het ekonomisch milieu te wijzigen waarvan zij het produkt zijn. | Om den mensch en zijn instellingen te wijzigen moet men beginnen het ekonomisch milieu te wijzigen waarvan zij het produkt zijn. | ||
| Men moge het betreuren of niet, het geweld is het eenige middel om te geraken tot de ekonomische hernieuwing der maatschappij. | Men moge het betreuren of niet, het geweld is het eenige middel om te geraken tot de ekonomische hernieuwing der maatschappij. | ||
| + | |||
| De revolutionairen hebben evenmin de keus der wapenen als zij den dag der revolutie kunnen vaststellen. Te dien opzichte zullen zij zich alleen hebben bezig te houden met één ding: de doeltreffendheid hunner wapenen zonder zich te bekommeren over den aard ervan. Deze zullen, ten einde kansen op de overwinning te verzekeren, niet achter mogen staan bij die hunner tegenstanders en bijgevolg moeten zij alle hulpbronnen ten nutte maken die de wetenschap verschaft aan hen die iets willen vernietigen." | De revolutionairen hebben evenmin de keus der wapenen als zij den dag der revolutie kunnen vaststellen. Te dien opzichte zullen zij zich alleen hebben bezig te houden met één ding: de doeltreffendheid hunner wapenen zonder zich te bekommeren over den aard ervan. Deze zullen, ten einde kansen op de overwinning te verzekeren, niet achter mogen staan bij die hunner tegenstanders en bijgevolg moeten zij alle hulpbronnen ten nutte maken die de wetenschap verschaft aan hen die iets willen vernietigen." | ||
| Regel 862: | Regel 889: | ||
| De vos kroop langs den grond gekwetst door den kogel van een jager en een heele zwerm wreede insekten, aangetrokken door zijn bloed, ging op zijn lichaam zitten. Een egel kwam uit medelijden tusschen beiden en joeg die kwelgeesten weg in de onderstelling dat hij den vos daardoor een dienst deed. Maar deze weigerde dezen dienst en zei: | De vos kroop langs den grond gekwetst door den kogel van een jager en een heele zwerm wreede insekten, aangetrokken door zijn bloed, ging op zijn lichaam zitten. Een egel kwam uit medelijden tusschen beiden en joeg die kwelgeesten weg in de onderstelling dat hij den vos daardoor een dienst deed. Maar deze weigerde dezen dienst en zei: | ||
| - | "Ik Zal" — zoo sprak hij (de egel) "met geweld van die plagers u bevrijden. Bij dozijnen rijg ik hen aan mijn scherpe stakkelpen !" | + | "Ik Zal" — zoo sprak hij (de egel) "met geweld van die plagers u bevrijden. Bij dozijnen rijg ik hen aan mijn scherpe stakkelpen!" |
| "Neen", zei Rein, "dat zou de ellende maar verhoogen, kameraad! Laat ze hun diner volenden. Deze dieren zijn verzaad. Doodt ge hen, bij tien dozijnen. Zal een nieuwe zwerm verschijnen, Tot een tienmaal erger kwaad!" | "Neen", zei Rein, "dat zou de ellende maar verhoogen, kameraad! Laat ze hun diner volenden. Deze dieren zijn verzaad. Doodt ge hen, bij tien dozijnen. Zal een nieuwe zwerm verschijnen, Tot een tienmaal erger kwaad!" | ||
| Regel 899: | Regel 926: | ||
| Wordt de stad Glasgow niet voorgesteld als een model-gemeente waar het praktisch socialisme grootendeels is verwezenlijkt? | Wordt de stad Glasgow niet voorgesteld als een model-gemeente waar het praktisch socialisme grootendeels is verwezenlijkt? | ||
| + | |||
| Stelt men het niet voor alsof het monopolie van graan, tabak, zout,, kruit, lucifers enz. hrt socialisme in kiem is, zoodat de "Vorwkts" aangaande het graanmonopolie tijdens de debatten in den Rijksdag over de motie-Kanitz getuigde dat het voorstel zuiver socialistisch was, ofschoon de redaktie het betreurde dat een dergelijk voorstel moest gedaan worden door de agrariërs en de Centrummannen en zich dus bevond in "handen van de tegenstanders?" | Stelt men het niet voor alsof het monopolie van graan, tabak, zout,, kruit, lucifers enz. hrt socialisme in kiem is, zoodat de "Vorwkts" aangaande het graanmonopolie tijdens de debatten in den Rijksdag over de motie-Kanitz getuigde dat het voorstel zuiver socialistisch was, ofschoon de redaktie het betreurde dat een dergelijk voorstel moest gedaan worden door de agrariërs en de Centrummannen en zich dus bevond in "handen van de tegenstanders?" | ||
| Regel 907: | Regel 935: | ||
| Het staatssocialisme zal echter zijn de uitbreiding van het arbeidersmelieu van den staat zoodat de produktie zelve daarbij zal worden inbegrepen. | Het staatssocialisme zal echter zijn de uitbreiding van het arbeidersmelieu van den staat zoodat de produktie zelve daarbij zal worden inbegrepen. | ||
| - | En dan vragen wij onszelven af wat de sociaaldemokratie anders heeft gedaan dan de maatschappij voortstuwen in die richting ? | + | En dan vragen wij onszelven af wat de sociaaldemokratie anders heeft gedaan dan de maatschappij voortstuwen in die richting? |
| Elk sociaaldemokraat die in een wetgevend lichaam gaat, wendt al zijn ijver aan en moet die aanwenden — hij kan niet anders doen — ten gunste van het staatssocialisme, want elke verbetering die hij vraagt versterkt de macht van den staat. | Elk sociaaldemokraat die in een wetgevend lichaam gaat, wendt al zijn ijver aan en moet die aanwenden — hij kan niet anders doen — ten gunste van het staatssocialisme, want elke verbetering die hij vraagt versterkt de macht van den staat. | ||
| - | Liebknecht die zoo kunstig kan goochelen met woorden geeft hun, die verzekeren dat de, sociaal-demokratie tot doel zal hebben de diktatuur van het proletariaat, dit antwoord : sinds de Junimoorden te Parijs, d.w.z. sind 52 jaar — nu is het reeds 66 jaar geleden — hebben wij op het heele Europeesche vasteland de diktatuur van de bourgeoisie gehad. En nu heeft de politieke macht, die zij nastreeft, niet ten doel de instelling van een diktatuur van het proletariaat maar de vernietiging der bourgeoisie-diktatuur." | + | |
| + | Liebknecht die zoo kunstig kan goochelen met woorden geeft hun, die verzekeren dat de, sociaal-demokratie tot doel zal hebben de diktatuur van het proletariaat, dit antwoord: sinds de Junimoorden te Parijs, d.w.z. sind 52 jaar — nu is het reeds 66 jaar geleden — hebben wij op het heele Europeesche vasteland de diktatuur van de bourgeoisie gehad. En nu heeft de politieke macht, die zij nastreeft, niet ten doel de instelling van een diktatuur van het proletariaat maar de vernietiging der bourgeoisie-diktatuur." | ||
| Zeer goed, maar wij antwoorden dat zij niet alleen wil de vernietiging van deze diktatuur maar de vestiging in haar plaats van de proletarische diktatuur. En hier begint onze oppositie, want wij willen geen verplaatsing vab onrecht, zoodat wat nu boven zetelt naar beneden gaat en wat nu beneden is, omhoog stijgt, maar wij willen de afschaffing van elke diktatuur. Zal Wilhelm Liebknecht, diktator geworden met zijn vrienden, minder tiran zijn dan Wilhelm von Hohenzollern met zijn vrienden? Wij bezitten daarvoor niet den minsten waarborg. Wij bestrijden minder de tirannen dan de tirannie en zoolang zij in haar wezen onaangetast en mogelijk is, hebben wij niets gewonnen. | Zeer goed, maar wij antwoorden dat zij niet alleen wil de vernietiging van deze diktatuur maar de vestiging in haar plaats van de proletarische diktatuur. En hier begint onze oppositie, want wij willen geen verplaatsing vab onrecht, zoodat wat nu boven zetelt naar beneden gaat en wat nu beneden is, omhoog stijgt, maar wij willen de afschaffing van elke diktatuur. Zal Wilhelm Liebknecht, diktator geworden met zijn vrienden, minder tiran zijn dan Wilhelm von Hohenzollern met zijn vrienden? Wij bezitten daarvoor niet den minsten waarborg. Wij bestrijden minder de tirannen dan de tirannie en zoolang zij in haar wezen onaangetast en mogelijk is, hebben wij niets gewonnen. | ||
| Regel 916: | Regel 946: | ||
| De Engelsche Fabians komen er eerlijk voor uit dat zij staatssocialisten zijn. Waarom zou de sociaaldemokratie in Duitschland en in andere landen het niet evengoed erkennen? | De Engelsche Fabians komen er eerlijk voor uit dat zij staatssocialisten zijn. Waarom zou de sociaaldemokratie in Duitschland en in andere landen het niet evengoed erkennen? | ||
| + | |||
| Het is toch geen schande om staatssocialist te zijn! Dat is een meening evenals elke andere en als wij ons niet vergissen, heeft het de naaste toekomst voor zich. | Het is toch geen schande om staatssocialist te zijn! Dat is een meening evenals elke andere en als wij ons niet vergissen, heeft het de naaste toekomst voor zich. | ||
| Bernstein is daar reeds aangeland, al ging het schoorvoetend. Maar hij kan niet blijven waar hij is, hij heeft A gezegd en moet nu den moed hebben het heele alfabet door te gaan tot de Z toe. | Bernstein is daar reeds aangeland, al ging het schoorvoetend. Maar hij kan niet blijven waar hij is, hij heeft A gezegd en moet nu den moed hebben het heele alfabet door te gaan tot de Z toe. | ||
| - | En men zal zien dat de sociaaldemokratische partij, zij moge het erkennen of niet, meer en meer zal gaan in die richting. Wij geven Bernstein volmaakt gelijk als hij vraagt dat men vrijuit zegt wat men is en niet moet willen schijnen wat men niet is. Zeker het zou meer waard zijn om te doen wat men zegt dan om te zeggen wat men niet doet, men eische dat woorden en daden met elkander overeenstemmen, dat is toch niet te veel gevraagd. En wij meenen dat hij succes kan hebben als wij zijn antwoord lezen aan de redaktie van de Independent Labour Party (ILP) News van November 1900: "deze enkele woorden kunnen volstaan om de lezers te bewijzen wat mijn boek in werkelijkheid is. Het is een weerlegging van verbruikte theorieën en ongangbare argumenten ten bate van het socialisme. Maar het werpt de zaak van het socialisme niet omver. Het doet alleen zijn best om het te plaatsen op een gezonder en flinker grondslag dan de verjaarde argumenten van een verleden sociale en politieke levensbeschouwing." Hij meent dat het een dwaling is van het Marxisme om van de politieke aktie het hoofdstreven der beweging te maken en hij meent dat hij zich te dien opzichte in strijd bevond met zichzelf. En het is merkwaardig om te zien, hoe hij aantoont — gelijk wij het reeds zoo dikwijls deden — hoe Marx en Engels in het voorwoord van het Kommunistisch manifest en in De Fransche burgeroorlog een program ontwikkelden dat wat het politieke gedeelte betreft in al zijn wezenlijke karaktertrekken de grootste gelijkenis toont met het federalisme van Proudhon. Marx en Proudhon ten slotte in volkomen harmonie, wie zou dat hebben kunnen denken? | + | En men zal zien dat de sociaaldemokratische partij, zij moge het erkennen of niet, meer en meer zal gaan in die richting. Wij geven Bernstein volmaakt gelijk als hij vraagt dat men vrijuit zegt wat men is en niet moet willen schijnen wat men niet is. Zeker het zou meer waard zijn om te doen wat men zegt dan om te zeggen wat men niet doet, men eische dat woorden en daden met elkander overeenstemmen, dat is toch niet te veel gevraagd. En wij meenen dat hij succes kan hebben als wij zijn antwoord lezen aan de redaktie van de //Independent Labour Party// (ILP) News van November 1900: "deze enkele woorden kunnen volstaan om de lezers te bewijzen wat mijn boek in werkelijkheid is. Het is een weerlegging van verbruikte theorieën en ongangbare argumenten ten bate van het socialisme. Maar het werpt de zaak van het socialisme niet omver. Het doet alleen zijn best om het te plaatsen op een gezonder en flinker grondslag dan de verjaarde argumenten van een verleden sociale en politieke levensbeschouwing." Hij meent dat het een dwaling is van het Marxisme om van de politieke aktie het hoofdstreven der beweging te maken en hij meent dat hij zich te dien opzichte in strijd bevond met zichzelf. En het is merkwaardig om te zien, hoe hij aantoont — gelijk wij het reeds zoo dikwijls deden — hoe Marx en Engels in het voorwoord van het Kommunistisch manifest en in De Fransche burgeroorlog een program ontwikkelden dat wat het politieke gedeelte betreft in al zijn wezenlijke karaktertrekken de grootste gelijkenis toont met het federalisme van Proudhon. Marx en Proudhon ten slotte in volkomen harmonie, wie zou dat hebben kunnen denken? |
| Bernstein meent dat het proletariaat nog niet rijp is voor de heerschappij, maar welke tijdsperiode kan hij met zekerheid aangeven waarop het tot dien staat is opgeheven? Was de bourgeoisie in 1789 rijp om de taak te ondernemen, die ervoor bestond om zich te ontdoen van adel en geestelijkheid? Een ieder die in dien tijd diezelfde vraag had gedaan aan de meest vooruitstrevende geesten, zou evenmin een bevredigend antwoord hebben gegeven. Integendeel, de klasse die nu heerscht, bezit niet minder dan de verhevenheid in de vervulling van deze taak. In dit opzicht bevinden wij ons in de gunstigste omstandigheden. De toestand kan niet slechter zijn, en dus elke verandering moet een verbetering zijn. In tegenstelling met hen die wijzen op de vreeselijke wanorde die dan plaats zou vinden, vragen wij of de hedendaagsche orde ons iets anders doet aanschouwen dan het beeld van grenzenlooze wanorde | Bernstein meent dat het proletariaat nog niet rijp is voor de heerschappij, maar welke tijdsperiode kan hij met zekerheid aangeven waarop het tot dien staat is opgeheven? Was de bourgeoisie in 1789 rijp om de taak te ondernemen, die ervoor bestond om zich te ontdoen van adel en geestelijkheid? Een ieder die in dien tijd diezelfde vraag had gedaan aan de meest vooruitstrevende geesten, zou evenmin een bevredigend antwoord hebben gegeven. Integendeel, de klasse die nu heerscht, bezit niet minder dan de verhevenheid in de vervulling van deze taak. In dit opzicht bevinden wij ons in de gunstigste omstandigheden. De toestand kan niet slechter zijn, en dus elke verandering moet een verbetering zijn. In tegenstelling met hen die wijzen op de vreeselijke wanorde die dan plaats zou vinden, vragen wij of de hedendaagsche orde ons iets anders doet aanschouwen dan het beeld van grenzenlooze wanorde | ||
| Regel 931: | Regel 963: | ||
| En de orthodoxe Marxisten zijn zoo ongerust, dat zij zijn boek noemen "de plechtige afzwering van de beginselen der sociaaldemokratie, gedaan door een man die tot hiertoe is doorgegaan voor een zijner verdedigers." | En de orthodoxe Marxisten zijn zoo ongerust, dat zij zijn boek noemen "de plechtige afzwering van de beginselen der sociaaldemokratie, gedaan door een man die tot hiertoe is doorgegaan voor een zijner verdedigers." | ||
| - | Men kan hierbij voegen dat Bernstein's boek onbeteekenend is van inhoud en zonder eenige nieuwe en oorspronkelijke gedachte, wat geen beletsel is voor een groote en machtige partij om het de moeite waard te keuren zich zoolang met zoo iemand bezig te houden. Ja, sterker nog, men heeft niet gedurfd hem het hoofd te bieden; ofschoon hij de beginselen der sociaaldemokratie heeft afgezworen, handhaaft hij zich in de partij, omdat men weet dat hij een groot deel der leden achter zich heeft, misschien wel het grootste, want nog eens de partij heeft gehandeld precies zooals Bernstein sprak. Op heeterdaad betrapt gevoelen de leiders dat zij in hun taktiek ontmaskerd worden en ........ inderdaad, vandaar de woede tegen hen. | + | Men kan hierbij voegen dat Bernstein's boek onbeteekenend is van inhoud en zonder eenige nieuwe en oorspronkelijke gedachte, wat geen beletsel is voor een groote en machtige partij om het de moeite waard te keuren zich zoolang met zoo iemand bezig te houden. Ja, sterker nog, men heeft niet gedurfd hem het hoofd te bieden; ofschoon hij de beginselen der sociaaldemokratie heeft afgezworen, handhaaft hij zich in de partij, omdat men weet dat hij een groot deel der leden achter zich heeft, misschien wel het grootste, want nog eens de partij heeft gehandeld precies zooals Bernstein sprak. Op heeterdaad betrapt gevoelen de leiders dat zij in hun taktiek ontmaskerd worden en........ inderdaad, vandaar de woede tegen hen. |
| Meer en meer begint men in te zien dat noch de toepassing der dialektische methode op de sociologische studiën, noch de theorie der meerwaarde, noch de materialistische geschiedbeschouwing ontdekkingen zijn van Marx. Vergelijk het artikel van Tcherkesoff in de //Temps Nouveaux// getiteld: Een zeer wetenschappelijk plagiaat, waarin deze aantoont dat al de denkbeelden van Marx uit het Kommunistisch manifest teruggevonden worden bij Victor Considérant. Zij waren reeds bekend en uitgelegd vóór hem. Men ziet ook dat de wet der samenvatting van het kapitaal, de onteigening van het groote aantal kapitalisten door het kleine, onhoudbaar is gebleken zoodat zelfs een Bernstein haar heeft moeten ten offer brengen en een Kautsky haar aanvaardt onder beneficie van inventaris. | Meer en meer begint men in te zien dat noch de toepassing der dialektische methode op de sociologische studiën, noch de theorie der meerwaarde, noch de materialistische geschiedbeschouwing ontdekkingen zijn van Marx. Vergelijk het artikel van Tcherkesoff in de //Temps Nouveaux// getiteld: Een zeer wetenschappelijk plagiaat, waarin deze aantoont dat al de denkbeelden van Marx uit het Kommunistisch manifest teruggevonden worden bij Victor Considérant. Zij waren reeds bekend en uitgelegd vóór hem. Men ziet ook dat de wet der samenvatting van het kapitaal, de onteigening van het groote aantal kapitalisten door het kleine, onhoudbaar is gebleken zoodat zelfs een Bernstein haar heeft moeten ten offer brengen en een Kautsky haar aanvaardt onder beneficie van inventaris. | ||
| Regel 951: | Regel 983: | ||
| Bernstein spreekt over de "Verstaatligung" der Orossproduktion (de grootproduktie staatszaak) zonder de kwestie op te lossen of om te weten "of de staat slechts de kontrole zal hebben dan wel zich onmiddellijk meester zal maken van de effektieve reglementeering der industrie." Dus in elk geval, hetzij direkt, hetzij indirekt is het einddoel: "de staat regelaar der produktie", het monopolie gebracht tot zijn hoogste recht en het gezag tot basis. | Bernstein spreekt over de "Verstaatligung" der Orossproduktion (de grootproduktie staatszaak) zonder de kwestie op te lossen of om te weten "of de staat slechts de kontrole zal hebben dan wel zich onmiddellijk meester zal maken van de effektieve reglementeering der industrie." Dus in elk geval, hetzij direkt, hetzij indirekt is het einddoel: "de staat regelaar der produktie", het monopolie gebracht tot zijn hoogste recht en het gezag tot basis. | ||
| - | En nu kan men in de fabriek van Liebknecht en Bebel zooveel moties fabriceeren als men wil, wij beweren, de sociaaldemocraten, al zeggen zij het niet openlijk, met al hun handelingen, zijn staatssocialisten. Auer zou hier zijn beroemd geworden frase weer kunnen toepassen : "zulke dingen zegt men niet, men doet ze." | + | En nu kan men in de fabriek van Liebknecht en Bebel zooveel moties fabriceeren als men wil, wij beweren, de sociaaldemocraten, al zeggen zij het niet openlijk, met al hun handelingen, zijn staatssocialisten. Auer zou hier zijn beroemd geworden frase weer kunnen toepassen: "zulke dingen zegt men niet, men doet ze." |
| - | Kostbare raadgeving ! Brutale snaak die eerlijk zegt wat anderen denken, want men dringt zoodoende door in het hart der zaak. | + | Kostbare raadgeving! Brutale snaak die eerlijk zegt wat anderen denken, want men dringt zoodoende door in het hart der zaak. |
| Het beginsel van het socialisme staat en valt niet met een bepaalden persoon, zelfs al ware het Marx. | Het beginsel van het socialisme staat en valt niet met een bepaalden persoon, zelfs al ware het Marx. | ||
namespace/het_bankroet_van_het_marxisme.txt · Laatst gewijzigd: 09/06/20 10:42 door defiance
Paginahulpmiddelen
Tenzij anders vermeld valt de inhoud van deze wiki onder de volgende licentie: CC Attribution-Noncommercial-Share Alike 4.0 International
