Gebruikershulpmiddelen

Site-hulpmiddelen


revolutionair_woordenboek

Verschillen

Dit geeft de verschillen weer tussen de geselecteerde revisie en de huidige revisie van de pagina.

Link naar deze vergelijking

Beide kanten vorige revisie Vorige revisie
Volgende revisie
Vorige revisie
Volgende revisie Beide kanten volgende revisie
revolutionair_woordenboek [29/01/19 07:55]
defiance
revolutionair_woordenboek [09/10/19 10:20]
defiance
Regel 3: Regel 3:
 ===== A ===== ===== A =====
   * **Affiniteitsgroep:​** //​af-fi-ni-teits-groep (de; zn. -en)//; Van //​affiniteit//,​ het delen van een natuurlijke interesse; samenwerking op basis van overeenstemming in zowel vorm als doel; groep samenwerkend op basis van affiniteit. Vaak wordt de affiniteitsgroep in relatie gebracht met organisatie op informeel basis. Het kan echter ook een formeler karakter hebben als deze op grotere schaal wordt toegepast - meestal in federatief verband of in een cellenstructuur.   * **Affiniteitsgroep:​** //​af-fi-ni-teits-groep (de; zn. -en)//; Van //​affiniteit//,​ het delen van een natuurlijke interesse; samenwerking op basis van overeenstemming in zowel vorm als doel; groep samenwerkend op basis van affiniteit. Vaak wordt de affiniteitsgroep in relatie gebracht met organisatie op informeel basis. Het kan echter ook een formeler karakter hebben als deze op grotere schaal wordt toegepast - meestal in federatief verband of in een cellenstructuur.
 +  * **Algemene staking:** //​al-ge-me-ne sta-king (de; samenstelling)//;​ een sectoroverstijgende staking waaraan alle sectoren, of de overgrote meerderheid van de sectoren deelnemen om zo het hele land economisch plat te leggen. Van een algemene staking wordt veelvuldig gebruikgemaakt om ongenoegen met het (socio-economische) beleid van een regering tot uiting te brengen. Tevens is het vaak een middel dat ingezet wordt tegen bijv. een militaire bezettingsmacht,​ zodat de bezetter geen winsten uit het bezette land kan opstrijken en mens hun handen vrij hebben om zich te verzetten. De laatste algemene staking was in Nederland in 1903. (Zie ook "​Staking"​) ​
   * **Anarcha-feminisme:​** //​a-nar-cha-fe-mi-nis-me (het; zn., samenstelling,​ -isme)//; Samentrekking van anarchisme en feminisme. Het feminisme benaderd vanuit anarchistisch perspectief. De bevrijding van de vrouw, is van meerdere maatschappelijke aspecten afhankelijk,​ zoals de economische verhoudingen. Maatschappelijke gelijkstelling kan volgens anarcha-feministen alleen bereikt worden in een vrije en gelijkwaardige samenleving. //"​Meer vrouwen aan de top"//,​ voorstaat nog steeds een economische overheersing van de ene vrouw over de andere. (Zie ook "​Feminisme"​)   * **Anarcha-feminisme:​** //​a-nar-cha-fe-mi-nis-me (het; zn., samenstelling,​ -isme)//; Samentrekking van anarchisme en feminisme. Het feminisme benaderd vanuit anarchistisch perspectief. De bevrijding van de vrouw, is van meerdere maatschappelijke aspecten afhankelijk,​ zoals de economische verhoudingen. Maatschappelijke gelijkstelling kan volgens anarcha-feministen alleen bereikt worden in een vrije en gelijkwaardige samenleving. //"​Meer vrouwen aan de top"//,​ voorstaat nog steeds een economische overheersing van de ene vrouw over de andere. (Zie ook "​Feminisme"​)
   * **Anarchie:​** //​an-ar-chie (de; zn.)//; van het Griekse ‘αναρχος’ (an archos), zonder heerser. Een maatschappijvorm waarin de heerschappij van de ene mens over de ander is afgeschaft. Anarchie betekend hierom ook de opheffing van de in staten georganiseerde samenleving - de staat is gebaseerd op het regeren van de één over de ander. In de anarchie leeft en werkt men op gelijkwaardige en vrijwillige basis samen, zowel op sociaal (van mens tot mens) als economisch vlak. De organisatie van deze samenleving kan door het decentrale en vrijwillige karakter verschillend zijn tussen communes en federaties. Een samenleving waar de belangen, ideeën en aspiraties van allen tellen en niet slechts die van de machtigen. ​   * **Anarchie:​** //​an-ar-chie (de; zn.)//; van het Griekse ‘αναρχος’ (an archos), zonder heerser. Een maatschappijvorm waarin de heerschappij van de ene mens over de ander is afgeschaft. Anarchie betekend hierom ook de opheffing van de in staten georganiseerde samenleving - de staat is gebaseerd op het regeren van de één over de ander. In de anarchie leeft en werkt men op gelijkwaardige en vrijwillige basis samen, zowel op sociaal (van mens tot mens) als economisch vlak. De organisatie van deze samenleving kan door het decentrale en vrijwillige karakter verschillend zijn tussen communes en federaties. Een samenleving waar de belangen, ideeën en aspiraties van allen tellen en niet slechts die van de machtigen. ​
   * **Anarchisme:​** //​an-ar-chis-me (het; zn., -isme)//; De politieke en sociale filosofie die een vrije en vrije, klasseloze samenleving - de anarchie - voorstaat. Binnen het anarchisme staan zowel individuele vrijheid als sociale verantwoordelijkheid en gerechtigheid centraal. Het anarchisme is echter geen homogene filosofie, zoals eigenlijk geen enkele dat is; er zijn verschillende stromingen met elk hun eigen nadruk. (Zie ook het hoofdstuk "​Basisbeginselen"​ op deze website)   * **Anarchisme:​** //​an-ar-chis-me (het; zn., -isme)//; De politieke en sociale filosofie die een vrije en vrije, klasseloze samenleving - de anarchie - voorstaat. Binnen het anarchisme staan zowel individuele vrijheid als sociale verantwoordelijkheid en gerechtigheid centraal. Het anarchisme is echter geen homogene filosofie, zoals eigenlijk geen enkele dat is; er zijn verschillende stromingen met elk hun eigen nadruk. (Zie ook het hoofdstuk "​Basisbeginselen"​ op deze website)
   * **Anarchosyndicalisme:​** //​a-nar-cho-syn-di-ca-lis-me (het; zn. samenstelling,​ -isme)//; Een verbinding van anarchisme en vakbondsstrijd. Syndicaat is een oud woord voor vakbond. Anarcho-syndicalisme organiseert de vakbond langs anarchistische lijn; dwz. de arbeiders besturen hun bond op horizontale manier - er is geen vakbondsleiding,​ de besluitvormingsmacht ligt bij de arbeiders zelf. Op de lange termijn proberen anarcho-syndicalisten via arbeidsstrijd kapitalisme af te schaffen en de economie te socialiseren.   * **Anarchosyndicalisme:​** //​a-nar-cho-syn-di-ca-lis-me (het; zn. samenstelling,​ -isme)//; Een verbinding van anarchisme en vakbondsstrijd. Syndicaat is een oud woord voor vakbond. Anarcho-syndicalisme organiseert de vakbond langs anarchistische lijn; dwz. de arbeiders besturen hun bond op horizontale manier - er is geen vakbondsleiding,​ de besluitvormingsmacht ligt bij de arbeiders zelf. Op de lange termijn proberen anarcho-syndicalisten via arbeidsstrijd kapitalisme af te schaffen en de economie te socialiseren.
-  * **Antiautoritair:​** //​an-ti-au-to-ri-tair (bn.)//; **1** Autoriteit afwijzend **2** Op gelijkwaardige basis, zonder hiërarchie.+  * **Antiautoritair:​** //​an-ti-au-to-ri-tair (bn.)//; **1** Autoriteit afwijzend **2** Op gelijkwaardige basis, zonder hiërarchie. In anarchistische politieke structuren krijgt dit de vorm van horizontale decentrale bestuurstructuren waarin allen een gelijke toegang tot inbreng en zeggenschap hebben.
   * **Antifascisme:​** //​an-ti-fas-cis-me (het; zn., -isme)//: **1** Het fascistische gedachtegoed afwijzend **2** Zich verzettend tegen een fascistisch regime of zij die een fascistische maatschappij nastreven en/of trachten te installeren;​ Bijvb. omdat men wordt doordat men niet in het wereldbeeld van het fascisme past - door bijv. afkomst, religie of politieke overtuiging. Heden ten dage zijn //​antifascisten//​ o.a. georganiseerd in de Antifascistische Actie (AFA) - een internationaal netwerk van groepen en organisaties die zich verzetten zich tegen tendenzen als nationalisme,​ racisme, seksisme en maatschappelijke uitsluiting. (Zie ook "​Fascisme"​)   * **Antifascisme:​** //​an-ti-fas-cis-me (het; zn., -isme)//: **1** Het fascistische gedachtegoed afwijzend **2** Zich verzettend tegen een fascistisch regime of zij die een fascistische maatschappij nastreven en/of trachten te installeren;​ Bijvb. omdat men wordt doordat men niet in het wereldbeeld van het fascisme past - door bijv. afkomst, religie of politieke overtuiging. Heden ten dage zijn //​antifascisten//​ o.a. georganiseerd in de Antifascistische Actie (AFA) - een internationaal netwerk van groepen en organisaties die zich verzetten zich tegen tendenzen als nationalisme,​ racisme, seksisme en maatschappelijke uitsluiting. (Zie ook "​Fascisme"​)
-  * **Antikapitalisme:​** //​an-ti-ka-pi-ta-lis-me (het; zn. samenstelling,​ -isme)//;+  * **Antikapitalisme:​** //​an-ti-ka-pi-ta-lis-me (het; zn. samenstelling,​ -isme)//; ​een breed begrip dat alle bewegingen, ideeen en houdingen omvat die zich tegen het kapitalisme keren en daarovor een ander economisch systeem in de plaats willen. Voor anarchisten is dat onder andere het afwijzen van persoonlijk eigendom van productiemiddelen en het daarvoor in de plaats brengen van het arbeiderszelfbestuur en een economisch model gebaseerd op productie naar behoefte en duurzaamheid in plaats van voor financiele winst. (Zie ook "​Kapitalisme"​) 
 +  * **Antikapitalist:​** //​an-ti-ka-pi-ta-list (de; zn. samenstelling);​ persoon die het kapitalisme afwijst en daarvoor (actief) een ander economisch model nastreeft, meestal een variant van het socialisme.
   * **Antispeciesisme:​** //​an-ti-spe-ci-sis-me (het; zn., samenstelling,​ -isme)//; Het verwerpen van het onderscheid tussen verschillende diersoorten,​ uitgaande van een radicale gelijkwaardigheid van alle (dier)soorten. (Zie ook "​Speciesisme"​)   * **Antispeciesisme:​** //​an-ti-spe-ci-sis-me (het; zn., samenstelling,​ -isme)//; Het verwerpen van het onderscheid tussen verschillende diersoorten,​ uitgaande van een radicale gelijkwaardigheid van alle (dier)soorten. (Zie ook "​Speciesisme"​)
   * **Arbeid:** //ar-beid (de; zn.)//; **1** Werk; **2** Werk verricht voor loon, de arbeid die wordt verkocht aan een ander. (Zie ook “Kapitalisme"​)   * **Arbeid:** //ar-beid (de; zn.)//; **1** Werk; **2** Werk verricht voor loon, de arbeid die wordt verkocht aan een ander. (Zie ook “Kapitalisme"​)
Regel 27: Regel 29:
   * **Bourgeoisie:​** //​bour-geoi-sie (de; zn.)//; De bezittende klasse, de gegoede en conservatieve middenstand. Van oorsprong een in de middeleeuwen in Frankrijk wettelijk gedefinieerde sociale klasse die burgerschap en politieke rechten genoten - in tegenstelling tot de rest van de bevolking, veelal landarbeiders. De bourgeoisie was de gegoede burgerklasse,​ één trede het koningshuis. In het Nederlands ook wel aangeduid als //'​burgerij'//​. Met de verspreiding van het socialisme raakte deze van oorsprong Franstalige term internationaal in gebruik. (zie ook "​Burgerlijk"​ en "​Kleinburgerlijk"​)   * **Bourgeoisie:​** //​bour-geoi-sie (de; zn.)//; De bezittende klasse, de gegoede en conservatieve middenstand. Van oorsprong een in de middeleeuwen in Frankrijk wettelijk gedefinieerde sociale klasse die burgerschap en politieke rechten genoten - in tegenstelling tot de rest van de bevolking, veelal landarbeiders. De bourgeoisie was de gegoede burgerklasse,​ één trede het koningshuis. In het Nederlands ook wel aangeduid als //'​burgerij'//​. Met de verspreiding van het socialisme raakte deze van oorsprong Franstalige term internationaal in gebruik. (zie ook "​Burgerlijk"​ en "​Kleinburgerlijk"​)
   * **Buitenparlementair:​** //​bui-ten-par-le-men-tair (bn.)//; Politieke of sociale activiteiten die zich (bewust) buiten het parlement om organiseren. Dit kan zijn omdat men hier geen positie heeft óf, in het geval van anarchisten,​ dat men de centralistische vorm van politiek via het parlement geheel afwijst en daarvoor alternatieve structuren tracht te ontwikkelen.   * **Buitenparlementair:​** //​bui-ten-par-le-men-tair (bn.)//; Politieke of sociale activiteiten die zich (bewust) buiten het parlement om organiseren. Dit kan zijn omdat men hier geen positie heeft óf, in het geval van anarchisten,​ dat men de centralistische vorm van politiek via het parlement geheel afwijst en daarvoor alternatieve structuren tracht te ontwikkelen.
-  * **Bureaucratie:​** //​bu-reau-cra-tie (zn., de, -ën)//; Bestuur van achter het bureau; Een organisatiestructuur die gekenmerkt wordt door aan regels onderheven procedures, verdeling van verantwoordelijkheid,​ hiërarchie en onpersoonlijke relaties. De //​bureaucraat//​.+  * **Bureaucratie:​** //​bu-reau-cra-tie (zn., de, -ën)//; Bestuur van achter het bureau; Een organisatiestructuur die gekenmerkt wordt door aan regels onderheven procedures, verdeling van verantwoordelijkheid,​ hiërarchie en onpersoonlijke relaties. De //​bureaucraat// ​is de bewaker en uitvoerder van deze procedures.
   * **Burgerlijk:​** //​bur-ger-lijk (bn.)//; **1** Tot de burgerlijke stand behorend **2** Behorende tot de staatsburgers **3** aanhangen van burgerlijke normen, veelal gezagsgetrouw,​ conservatief,​ bekrompen. (Zie ook "​Middenklasse"​ en "​Kleinburgerlijk"​)   * **Burgerlijk:​** //​bur-ger-lijk (bn.)//; **1** Tot de burgerlijke stand behorend **2** Behorende tot de staatsburgers **3** aanhangen van burgerlijke normen, veelal gezagsgetrouw,​ conservatief,​ bekrompen. (Zie ook "​Middenklasse"​ en "​Kleinburgerlijk"​)
   * **Burgeroorlog:​** Een gewapend conflict tussen twee georganiseerde groepen binnen een land. Dit kan een conflict zijn tussen twee bevolkingsgroepen of een tussen bijv. de bevolking en een regering (en diens leger). Het doel van één van de partijen kan zijn om de macht over te nemen van het land of een regio, om onafhankelijkheid te realiseren of verandering van het bestuur te bewerkstelligen.   * **Burgeroorlog:​** Een gewapend conflict tussen twee georganiseerde groepen binnen een land. Dit kan een conflict zijn tussen twee bevolkingsgroepen of een tussen bijv. de bevolking en een regering (en diens leger). Het doel van één van de partijen kan zijn om de macht over te nemen van het land of een regio, om onafhankelijkheid te realiseren of verandering van het bestuur te bewerkstelligen.
Regel 35: Regel 37:
   * **Collectivisme:​** //​col-lec-ti-vis-me (het; -isme)//; van //​collectief//,​ gemeenschappelijk. Stroming binnen het anarchisme dat zich richt op afschaffing van de staat en kapitalisme en de plaatsing van de economie in zelfbestuur. Onderscheid met anarcho-communisme is dat er in een collectivistisch model soms nog wel ruimte is voor óf de rechten over het product van de individuele arbeid, óf iets dat lijkt op geld - meestal de representatie van de uren van productie in plaats van een abstracte '​waarde'​ zoals we dit nu kennen. Veel vroege radicalen die zich richtte op collectivisme werden later aanhangers van het anarcho-communisme.   * **Collectivisme:​** //​col-lec-ti-vis-me (het; -isme)//; van //​collectief//,​ gemeenschappelijk. Stroming binnen het anarchisme dat zich richt op afschaffing van de staat en kapitalisme en de plaatsing van de economie in zelfbestuur. Onderscheid met anarcho-communisme is dat er in een collectivistisch model soms nog wel ruimte is voor óf de rechten over het product van de individuele arbeid, óf iets dat lijkt op geld - meestal de representatie van de uren van productie in plaats van een abstracte '​waarde'​ zoals we dit nu kennen. Veel vroege radicalen die zich richtte op collectivisme werden later aanhangers van het anarcho-communisme.
   * **Commons:​** //com-mons (de; zn., Engels)//; Het //​gemeenschappelijke//​ of //​gemeenschapsgoed//;​ De hedendaagse betekenis van de commons draait om het gemeenschappelijk of algemeen goed, goederen of diensten die door de gemeenschap beschikbaar zijn gesteld en gebruikt kunnen worden. Deze kunnen niet door een individu toegeëigend worden, op het moment dat dit gebeurd, verliest het zijn begrip als '​common'​. Een moderne uiting van de commons is het concept van //Creative Commons// (CC), als men iets aandraagt onder deze CC-licentie (een tegenhanger van Copyright) wordt het geproduceerde gemeenschappelijk goed (meestal creatieve producten als kunst, muziek video of kennis). De spullen die onder deze licentie zijn geproduceerd zijn vrij gebruiken (meestal onder voorwaarde dat deze niet voor persoonlijk financieel gewin worden gebruikt).   * **Commons:​** //com-mons (de; zn., Engels)//; Het //​gemeenschappelijke//​ of //​gemeenschapsgoed//;​ De hedendaagse betekenis van de commons draait om het gemeenschappelijk of algemeen goed, goederen of diensten die door de gemeenschap beschikbaar zijn gesteld en gebruikt kunnen worden. Deze kunnen niet door een individu toegeëigend worden, op het moment dat dit gebeurd, verliest het zijn begrip als '​common'​. Een moderne uiting van de commons is het concept van //Creative Commons// (CC), als men iets aandraagt onder deze CC-licentie (een tegenhanger van Copyright) wordt het geproduceerde gemeenschappelijk goed (meestal creatieve producten als kunst, muziek video of kennis). De spullen die onder deze licentie zijn geproduceerd zijn vrij gebruiken (meestal onder voorwaarde dat deze niet voor persoonlijk financieel gewin worden gebruikt).
-  * **Communalisme:​** +  * **Communalisme:​** ​//​com-mu-na-lis-me//;​ politieke stroming; de libertair-socialist [[Murray Bookchin]] was in zijn latere jaren een belangrijke motor voor de verdere ontwikkeling van deze politieke filosofie. Hij defineert het communalisme als "een bestuurstheorie of bestuurssysteem waarin de onafhankelijke communes deelnemen in een federatie"​ en volgens de "​principes van het gemeenschappelijke eigendom leven"​. Hierbij staat bestuur niet gelijk aan een staatsstructuur of top-down bestuursvorm,​ maar juist op horizontale emanciperende stucturen waar inbreng is vanuit de basis. (Zie ook "​Commune"​ en "​Zelfbestuur"​) 
-  * **Commune:​** //com-mu-ne (zn., de, -isme)//; Gemeenschap die zelfstandig de . //“De Commune ​van communes”//​In de jaren ’80 heeft de commune een veel kleinschaligere betekenis gekregen, waar de commune als aanduiding diende voor kleine leefgemeenschappen als woongroepen of leefgemeenschappen die zich terugtrekten ​uit de maatschappij ​en een geïsoleerd bestaan op het platteland stichtte. Deze betekenis doet echter ​het begrip //commune// tekort - de diepere betekenis gaat tot het maatschappelijk niveau met als eerste breedgedragen uiting de //​[[namespace:​Commune van Parijs]]//​. +  * **Commune:​** //com-mu-ne (zn., de)//; ​vorm van gemeenschappelijk leven met gedeelde belangen, gedeeld eigendom en middelen en soms ook werk en inkomen. In sommige talen ook het synoniem voor '​gemeente'​. ​In de jaren ’80 heeft het begrip //commune// een veel kleinschaligere betekenis gekregen, waar de commune als aanduiding diende voor kleine leefgemeenschappen als woongroepen of leefgemeenschappen die zich terugtrokken ​uit de maatschappij. Deze betekenis doet het begrip //​commune// ​echter ​tekort - de diepere betekenis gaat tot het maatschappelijk niveau met als eerste breedgedragen uiting de //​[[namespace:​Commune van Parijs]]//​. ​Als internationaal politiek model wordt soms ook gesproken van het oprichten van een //“De Commune van communes”//​. (Zie ook "​Communalisme"​) 
-  * **Communisme:​** //​com-mu-nis-me (zn., het)//; Van //commune//; het nastreven van de commune. Hoewel communisme heden ten dage vooral in verband wordt gebracht met Marxisme en  de vele substromingen die hier uit voort zijn gekomen (Leninisme, Trotskisme, Stalinisme, Maoïsme) is dit eigenlijk onterecht. Over de interpretatie wat communisme is zijn verschillende ideeën, maar over het algemeen wordt aangenomen dat het communisme een vrije, klasseloze samenleving is, waar men in zelfbestuur leeft. Er zijn verschillende ideeën over //hoe// dit bereikt kan/moet worden, van libertaire tot autoritaire,​ waarbij sommige autoritaire stromingen, zoals het Stalinisme, het uiteindelijke doel van de ‘vrije’ samenleving uiteindelijk in het geheel laten varen en daarvoor in de plaats een sterke staat plaatsen. De vraag is daarbij of men nog van een //commune// en daarmee van //​communisme//​ kan spreken. Doorgaans worden de Sovjet Unie en China hierom door anarchisten sterk afgewezen als model voor de bevrijding van de arbeidersklasse. //De bevrijding van de arbeidersklasse,​ kan alleen de arbeidersklasse zelf realiseren.// En niet, zoals de geschiedenis heeft bewezen, de nieuw opgestane ​politieke klasse die we in zovele autoritair-communistische modellen. (Zie ook “Commune”)+  * **Communisme:​** //​com-mu-nis-me (zn., het)//; Van het latijnse ​//communis//, '​gemeenschappelijk'​ of '​universeel'​filosofische,​ sociale, politieke en economische ideologie en beweging. Hoewel communisme heden ten dage vooral in verband wordt gebracht met Marxisme en de vele substromingen die hier uit voort zijn gekomen (Leninisme, Trotskisme, Stalinisme, Maoïsme) is dit eigenlijk onterecht. Over de interpretatie wat communisme is zijn verschillende ideeën, maar over het algemeen wordt aangenomen dat het communisme een vrije, klasseloze samenleving is, waar men in zelfbestuur leeft. Er zijn verschillende ideeën over //hoe// dit bereikt kan/moet worden, van libertaire tot autoritaire,​ waarbij sommige autoritaire stromingen, zoals het Stalinisme, het uiteindelijke doel van de ‘vrije’ samenleving uiteindelijk in het geheel laten varen en daarvoor in de plaats een sterke staat plaatsen. De vraag is daarbij of men nog van een //commune// en daarmee van //​communisme//​ kan spreken. Doorgaans worden de Sovjet Unie en China hierom door anarchisten sterk afgewezen als model voor de bevrijding van de arbeidersklasse. //De bevrijding van de arbeidersklasse,​ kan alleen de arbeidersklasse zelf realiseren//​, en niet, zoals de geschiedenis heeft bewezen, de nieuw ontstane ​politieke klasse die we in zovele autoritair-communistische modellen ​terugvinden. (Zie ook “Commune” ​en "​anarchisme"​)
   * **Confederalisme:​** //​con-fe-de-ra-lis-me (het; zn.)//; Organisatiemodel voor een breder verband waarbij de aangesloten delen gezamenlijke uitwisseling hebben en besluiten maken. Deze besluiten worden gemaakt op basis van gemeenschappelijk belang. Daar waar dit gemeenschappelijk belang er niet is, bestaat er binnen de //​confederatie//​ vergaande autonomie voor de individuele onderdelen. Zo kan het zijn dat een voorstel binnen de confederatie slechts door een aantal lichamen wordt aangenomen en anderen zich hieraan kunnen onttrekken. Dit in tegenstelling tot de eenvormigheid van bijv. de natiestaat. (Zie ook “Federalisme” en “Zelfbestuur”)   * **Confederalisme:​** //​con-fe-de-ra-lis-me (het; zn.)//; Organisatiemodel voor een breder verband waarbij de aangesloten delen gezamenlijke uitwisseling hebben en besluiten maken. Deze besluiten worden gemaakt op basis van gemeenschappelijk belang. Daar waar dit gemeenschappelijk belang er niet is, bestaat er binnen de //​confederatie//​ vergaande autonomie voor de individuele onderdelen. Zo kan het zijn dat een voorstel binnen de confederatie slechts door een aantal lichamen wordt aangenomen en anderen zich hieraan kunnen onttrekken. Dit in tegenstelling tot de eenvormigheid van bijv. de natiestaat. (Zie ook “Federalisme” en “Zelfbestuur”)
   * **Conformisme:​** //​con-for-mis-me (het; -isme)//; //"​Sich fügen, heisst lügen"//​ (vert. Je voegen, is jezelf verloochenen) stelde [[namespace:​Erich Mühsam]] in een zeer toepasselijke uitspraak. Je conformeren is je aanpassen aan de norm - daarmee worden je eigen opvattingen aan de kant geschoven om aan te sluiten bij de dominante opvatting.   * **Conformisme:​** //​con-for-mis-me (het; -isme)//; //"​Sich fügen, heisst lügen"//​ (vert. Je voegen, is jezelf verloochenen) stelde [[namespace:​Erich Mühsam]] in een zeer toepasselijke uitspraak. Je conformeren is je aanpassen aan de norm - daarmee worden je eigen opvattingen aan de kant geschoven om aan te sluiten bij de dominante opvatting.
Regel 55: Regel 57:
   * **Directe actie:** //di-rec-te ac-tie (de; samenstelling,​ -s)//; Een actievorm die zich richt op directe verbetering of beëindiging van het bekritiseerde. De mensen die problemen ervaren worden hierbij zelf actief en grijpen in. Voorbeeld: er wordt te hard gereden op de weg voor de school – een directe actie zou zijn als ouders, leerlingen en onderwijzers samen snelheidsremmers aanleggen en een veilige oversteekplaats aanbrengen. Indirecte actie zou zijn dat men actie voert bij de gemeenteraad om die te overtuigen een veiligere verkeerssituatie te realiseren. Stakingen worden vaak ook onder directe actie gerekend omdat de werknemers voor zichzelf opkomen. Voor anarchisten betekend directe actie als zij dan zelf (in bijv. hun eigen opgerichte bond) hun eisen stellen en onderhandelen ipv. dat bijv. de vakbond dit voor hen doet.   * **Directe actie:** //di-rec-te ac-tie (de; samenstelling,​ -s)//; Een actievorm die zich richt op directe verbetering of beëindiging van het bekritiseerde. De mensen die problemen ervaren worden hierbij zelf actief en grijpen in. Voorbeeld: er wordt te hard gereden op de weg voor de school – een directe actie zou zijn als ouders, leerlingen en onderwijzers samen snelheidsremmers aanleggen en een veilige oversteekplaats aanbrengen. Indirecte actie zou zijn dat men actie voert bij de gemeenteraad om die te overtuigen een veiligere verkeerssituatie te realiseren. Stakingen worden vaak ook onder directe actie gerekend omdat de werknemers voor zichzelf opkomen. Voor anarchisten betekend directe actie als zij dan zelf (in bijv. hun eigen opgerichte bond) hun eisen stellen en onderhandelen ipv. dat bijv. de vakbond dit voor hen doet.
   * **Directe democratie:​** //di-re-te de-mo-cra-tie (de; samenstelling,​ -en)//; De directe deelname van mensen aan de besluitvormingsprocessen,​ in tegenstelling tot representatieve democratie, waarbij representanten worden gekozen die de besluiten maken (meestal zonder terugkoppeling).   * **Directe democratie:​** //di-re-te de-mo-cra-tie (de; samenstelling,​ -en)//; De directe deelname van mensen aan de besluitvormingsprocessen,​ in tegenstelling tot representatieve democratie, waarbij representanten worden gekozen die de besluiten maken (meestal zonder terugkoppeling).
-  * **Distro:**+  * **Distro:​** ​//dis-tro (zn. de, eng.)//; van '​distributie'​. Een stand waar meestal boeken, brochures en ander informatiemateriaal worden verkocht. ​
   * **DIY:** //(Afk., eng.)//; "Do it yourself",​ vertaald 'doe het zelf'. Een concept dat stimuleert zelf problemen op te lossen - grondprincipe van het anarchisme. Het is ook een concept dat zich richt tegen de consumptie- en wegwerpcultuur. Hierom vaak ook verbonden aan het nieuw leven geven van vermeend afval. In tegenstelling tot een veelgehoorde opvatting is een IKEA-meubel in elkaar zetten niet DIY. Als reactie op DIY bestaat tegenwoordig ook het begrip DIT: "do it together"​.   * **DIY:** //(Afk., eng.)//; "Do it yourself",​ vertaald 'doe het zelf'. Een concept dat stimuleert zelf problemen op te lossen - grondprincipe van het anarchisme. Het is ook een concept dat zich richt tegen de consumptie- en wegwerpcultuur. Hierom vaak ook verbonden aan het nieuw leven geven van vermeend afval. In tegenstelling tot een veelgehoorde opvatting is een IKEA-meubel in elkaar zetten niet DIY. Als reactie op DIY bestaat tegenwoordig ook het begrip DIT: "do it together"​.
   * **Dogma:** //dog-ma (het; zn., -isme)//; Sterke afgrenzing van het denken, meestal door een theorie of ideologie. //​Dogmatisch//​ zijn: enkel binnen de kaders van de eigen theorie of ideologie kunnen of willen denken, het andere daarmee uitsluitend.   * **Dogma:** //dog-ma (het; zn., -isme)//; Sterke afgrenzing van het denken, meestal door een theorie of ideologie. //​Dogmatisch//​ zijn: enkel binnen de kaders van de eigen theorie of ideologie kunnen of willen denken, het andere daarmee uitsluitend.
-  * **Duale macht:**+  * **Duale macht:​** ​//du-a-le macht (samenstelling,​ de)//; politieke theorie en strategie die zich erop baseert dat men, terwijl het oude systeem dat men probeert te vervangen nog bestaat, een ander politiek systeem opbouwt. Dit nieuwe systeem moet dan de concurrentie aangaan met het te vervangen systeem. Er wordt ook wel gesproken van "het bouwen van een nieuw systeem in de huls van de oude."
  
 ===== E ===== ===== E =====
Regel 64: Regel 66:
   * **Eigendom:​** //​ei-gen-dom (het; zn., -men)//; Het //​eigendom//​ waar Proudhon]] van spreekt in zijn bekende uitspraak //​“Eigendom is diefstal”//,​ gaat niet over de dagelijkse gebruiksvoorwerpen die men persoonliijk //bezit// (zie "​Bezit"​),​ maar over de middelen voor productie, de basisbehoeften om te leven etc. Door de aanspraak op eigendom eigent de kapitalist zich het recht toe de winsten uit de productie van diegenen die '​zijn'​ machines gebruiken, wonen in '​zijn'​ huizen etc. (Zie ook “Bezit” en “Kapitaal”).   * **Eigendom:​** //​ei-gen-dom (het; zn., -men)//; Het //​eigendom//​ waar Proudhon]] van spreekt in zijn bekende uitspraak //​“Eigendom is diefstal”//,​ gaat niet over de dagelijkse gebruiksvoorwerpen die men persoonliijk //bezit// (zie "​Bezit"​),​ maar over de middelen voor productie, de basisbehoeften om te leven etc. Door de aanspraak op eigendom eigent de kapitalist zich het recht toe de winsten uit de productie van diegenen die '​zijn'​ machines gebruiken, wonen in '​zijn'​ huizen etc. (Zie ook “Bezit” en “Kapitaal”).
   * **Emancipatie:​** //​e-man-ci-pa-tie (de; zn.)//; Het streven naar een volwaardige plaats in de samenleving vanuit een achtergestelde positie. ​   * **Emancipatie:​** //​e-man-ci-pa-tie (de; zn.)//; Het streven naar een volwaardige plaats in de samenleving vanuit een achtergestelde positie. ​
-  * **Espefismo:** //​es-pe-fis-mo (het; zn.)//; Anarchistische ​stroming ​die vooral in Zuid-Amerika ​is vertegenwoordigd. Het wordt nog wel eens in verband gebracht met het //platformisme// (zie “Platformisme”) maar deze verbinding is niet correct. ​Espefismo ​baseert zich o.a. op de ideeën van Errico Malatesta, die anarchisten opriep specifiek anarchistische organisaties op te richten - toen nog in de vorm van een partij. Het begrip “Poder Popular” (vert. populaire macht) – een slogan van het Espefismo ​– is wel aan discussie onderhevig omdat het voor sommige groepen lijkt te betekenen dat men ook de staatsmacht over kan nemen of via deze partij. Dit is echter geen concept binnen deze stroming dat de overhand heeft.+  * **Especifismo:** //es-pe-ci-fis-mo (het; zn.)//; Anarchistische ​organisatiemethode ​die vooral in Zuid-Amerika ​vertegenwoordiging vindt. Het wordt nog wel eens in verband gebracht met het //Platformisme// (zie “Platformisme”)maar deze verbinding is niet geheel ​correct. ​[[namespace:​Especifismo – de anarchistische praktijk van het bouwen aan massabewegingen en revolutionaire organisatie|Especifismo]] ​baseert zich o.a. op de ideeën van Errico Malatesta, die anarchisten opriep specifiek anarchistische organisaties op te richten - toen nog in de vorm van een partij. Het begrip “Poder Popular” (vert. populaire macht) – een slogan van het Especifismo ​– is wel aan discussie onderhevig omdat het voor sommige groepen lijkt te betekenen dat men ook de staatsmacht over kan nemen of via deze partij. Dit is echter geen concept binnen deze stroming dat de overhand heeft.
   * **Etniciteit:​** //​et-ni-ci-teit (de; zn., -en)//; Sociaal-culturele identiteit die een bepaalde groep mensen of een aantal bevolkingsgroepen verbindt. Het concept wortelt in het gegeven dat de leden van bepaalde bevolkingsgroep zich identificeren met gezamenlijke kenmerken, zoals nationaliteit,​ stamverwantschap,​ religie, taal, cultuur of geschiedenis en de daaraan ontleende normen en waarden.   * **Etniciteit:​** //​et-ni-ci-teit (de; zn., -en)//; Sociaal-culturele identiteit die een bepaalde groep mensen of een aantal bevolkingsgroepen verbindt. Het concept wortelt in het gegeven dat de leden van bepaalde bevolkingsgroep zich identificeren met gezamenlijke kenmerken, zoals nationaliteit,​ stamverwantschap,​ religie, taal, cultuur of geschiedenis en de daaraan ontleende normen en waarden.
   * **Extremisme:​** //​ex-tre-mis-me (zn., het, -isme)//; Van //​extreem//;​ **1** Te ver (willen) gaan; wat “te ver” is, wordt doorgaans niet door de persoon of groepering die als extremist wordt gelabeld gedefinieerd **2** Term die doorgaans iemand of een groepering wordt //​toegewezen//​ en niet zelf wordt verkozen. De term wordt meestal gebruikt om in diskrediet te brengen of verdeeldheid te creëren - door bijv. distantiëring af te dwingen. In de media worden het begrip extremisme en radicalisme vaak als synoniem gebruikt, dit terwijl er een wezenlijk verschil is tussen de twee. (Zie ook “Radicalisme”)   * **Extremisme:​** //​ex-tre-mis-me (zn., het, -isme)//; Van //​extreem//;​ **1** Te ver (willen) gaan; wat “te ver” is, wordt doorgaans niet door de persoon of groepering die als extremist wordt gelabeld gedefinieerd **2** Term die doorgaans iemand of een groepering wordt //​toegewezen//​ en niet zelf wordt verkozen. De term wordt meestal gebruikt om in diskrediet te brengen of verdeeldheid te creëren - door bijv. distantiëring af te dwingen. In de media worden het begrip extremisme en radicalisme vaak als synoniem gebruikt, dit terwijl er een wezenlijk verschil is tussen de twee. (Zie ook “Radicalisme”)
Regel 110: Regel 112:
   * **Leninisme:​** //​le-nin-isme (het; zn., -isme)//; Ook wel Marxistisch-Leninisme of Bolsjewisme;​ Marxistische richting genoemd naar Russisch politiek leider Vladimir Lenin (1870-1924) die er naar streeft om via de verovering van de staat de socialistische wereldrevolutie te ontketenen. (Zie ook "​Bolsjewisme"​)   * **Leninisme:​** //​le-nin-isme (het; zn., -isme)//; Ook wel Marxistisch-Leninisme of Bolsjewisme;​ Marxistische richting genoemd naar Russisch politiek leider Vladimir Lenin (1870-1924) die er naar streeft om via de verovering van de staat de socialistische wereldrevolutie te ontketenen. (Zie ook "​Bolsjewisme"​)
   * **LGBTQ:** //(afk.)//; Lesbian-Gay-Bisexual-Transgender-Queer   * **LGBTQ:** //(afk.)//; Lesbian-Gay-Bisexual-Transgender-Queer
-  * **Liberalisme:​**+  * **Liberalisme:​** ​//​li-be-ra-lis-me (zn., het)//; politieke en filosofische stroming welke zijn oorsprong in de verlichting vindt. Het klassieke liberalisme richt op het nastreven van zoveel mogelijk individuele vrijheid van het individu, in theorie zolang dit de vrijheid van anderen niet schaad. Het liberalisme omvat een breed spectrum aan stroming, maar over het algemeen worden een beperkte overheid, individuele rechten (burgerrechten en mensenrechten),​ parlementaire democratie, kapitalisme (vrije markt), de scheiding tussen religie en staat, religieuze vrijheid, vrijheid van meningsuiting en gelijkheid voor de wet als belangrijke speerpunten gezien. Het //​Neoliberalisme//,​ een begrip dat hedentendage veel de rond doet, voorstaat vooral een terughoudende rol van de overheid wat betreft de economie. (Zie ook "​Neoliberalisme"​)
   * **Libertair:​** //​li-ber-tair (bn., adj., -e)//; **1** Een ander woord voor '​vrij'​ **2** Toevoeging ter aanduiding van een houding, gedachte of grondbeginsel dat men nastreeft, in de basis zonder staat; vrij van de staat **3** Vaak als aanduiding van het anarchisme gebruikt - libertair-communisme is simpelweg een mogelijke andere aanduiding voor het anarcho-communisme. De anarchistische arbeidersbeweging in het Frankrijk van de 19de en 20ste eeuw noemde zich in eerste instantie '​libertair',​ hier wordt de term dan ook nog steeds veel gebruikt - zoals de krant //Le Monde Libertaire//​. Wordt soms ook gebruikt om het beladen begrippen als //​anarchisme//​ of //​anarchist//​ te vermijden. Hoewel slechts een letter verschillend,​ moet het woord //​libertair//​ niet verward worden met het //​libert__a__risme//,​ dat niets anders is dan radicaal kapitalisme **4** Ander woord voor //​anarchist//​ of //vrij communist//​. ​   * **Libertair:​** //​li-ber-tair (bn., adj., -e)//; **1** Een ander woord voor '​vrij'​ **2** Toevoeging ter aanduiding van een houding, gedachte of grondbeginsel dat men nastreeft, in de basis zonder staat; vrij van de staat **3** Vaak als aanduiding van het anarchisme gebruikt - libertair-communisme is simpelweg een mogelijke andere aanduiding voor het anarcho-communisme. De anarchistische arbeidersbeweging in het Frankrijk van de 19de en 20ste eeuw noemde zich in eerste instantie '​libertair',​ hier wordt de term dan ook nog steeds veel gebruikt - zoals de krant //Le Monde Libertaire//​. Wordt soms ook gebruikt om het beladen begrippen als //​anarchisme//​ of //​anarchist//​ te vermijden. Hoewel slechts een letter verschillend,​ moet het woord //​libertair//​ niet verward worden met het //​libert__a__risme//,​ dat niets anders is dan radicaal kapitalisme **4** Ander woord voor //​anarchist//​ of //vrij communist//​. ​
   * **Libertarisme:​** //​li-ber-ta-ris-me (het; zn.)//; Politieke filosofie waarbij vrijheid door middel van individuele soevereiniteit en het non-agressieprincipe centraal staan. Op economisch gebied stellen libertariërs privaat bezit als fundamenteel onderdeel van deze individuele soevereiniteit,​ hierom zijn libertariërs meestal aanhangers zijn van 'vrije markt' en kapitalisme. Libertariërs zijn voor een zo klein mogelijke overheid óf de afschaffing ervan in het geheel, waarbij 'de markt' de belangrijkste maatschappelijke regulering zou moeten realiseren. Hier breekt het dan ook duidelijk met links-libertairen,​ die stellen dat //ook// economische overheersing een vorm van onderdrukking met zich mee brengt. Een andere namen voor libertarisme zijn '​voluntarisme',​ '​agorisme',​ '​minarchisme'​ of '​anarcho-kapitalisme'​. (Zie ook "​Kapitalisme"​ en "​Libertair"​)   * **Libertarisme:​** //​li-ber-ta-ris-me (het; zn.)//; Politieke filosofie waarbij vrijheid door middel van individuele soevereiniteit en het non-agressieprincipe centraal staan. Op economisch gebied stellen libertariërs privaat bezit als fundamenteel onderdeel van deze individuele soevereiniteit,​ hierom zijn libertariërs meestal aanhangers zijn van 'vrije markt' en kapitalisme. Libertariërs zijn voor een zo klein mogelijke overheid óf de afschaffing ervan in het geheel, waarbij 'de markt' de belangrijkste maatschappelijke regulering zou moeten realiseren. Hier breekt het dan ook duidelijk met links-libertairen,​ die stellen dat //ook// economische overheersing een vorm van onderdrukking met zich mee brengt. Een andere namen voor libertarisme zijn '​voluntarisme',​ '​agorisme',​ '​minarchisme'​ of '​anarcho-kapitalisme'​. (Zie ook "​Kapitalisme"​ en "​Libertair"​)
 +  * **Links:**
 +  * **Links-communisme:​**
 +  * **Lompenproletariaat:​**
  
 ===== M ===== ===== M =====
Regel 145: Regel 150:
   * **Patriarchaat:​** //​pa-tri-ar-chaat (het; zn.)//; Van het Latijnse //pater// - vader en //arche// - heersen, grond; In de moderne maatschappijanalyse staat het patriarchaat voor een sociale gemeenschap waarin ​ de man de dominante rol heeft ingenomen; het glazen plafond voor vrouwen is een kenmerk van de patriarchale samenleving. Patriarchaat staat voor ongelijkheid op basis van sekseverschillen. Feminisme bekritiseert het ongefundeerde patriarchaat. Onze huidige maatschappij wordt gekenmerkt door een sterk patriarchaat met ingebouwde vrouwenongelijkheid.   * **Patriarchaat:​** //​pa-tri-ar-chaat (het; zn.)//; Van het Latijnse //pater// - vader en //arche// - heersen, grond; In de moderne maatschappijanalyse staat het patriarchaat voor een sociale gemeenschap waarin ​ de man de dominante rol heeft ingenomen; het glazen plafond voor vrouwen is een kenmerk van de patriarchale samenleving. Patriarchaat staat voor ongelijkheid op basis van sekseverschillen. Feminisme bekritiseert het ongefundeerde patriarchaat. Onze huidige maatschappij wordt gekenmerkt door een sterk patriarchaat met ingebouwde vrouwenongelijkheid.
   * **Picketline:​** //​pi-cket-line (de; eng. zn., -s)//; Stakingslinie,​ dwz. een ketting van stakers voor de onderneming waar gestaakt wordt - meestal met protestborden,​ spandoeken etc. - om andere medewerkers en leveranciers de toegang te ontzeggen.   * **Picketline:​** //​pi-cket-line (de; eng. zn., -s)//; Stakingslinie,​ dwz. een ketting van stakers voor de onderneming waar gestaakt wordt - meestal met protestborden,​ spandoeken etc. - om andere medewerkers en leveranciers de toegang te ontzeggen.
-  * **Platformisme:​** //​plat-for-mis-me,​ (het; zn., -isme)//; Anarcho-communistische stroming die terug te leiden is op het document '​Organisatorisch Platform van Revolutionaire Anarchisten' opgesteld door o.a. [[namespace:​Ida Mett]], [[namespace:​Piotr Arshinov]] en [[namespace:​Nestor Makhno]]. Het Platform opereerde onder de slogan "​Eenheid in theorie, ​Eenheid ​in actie", ​waarmee ​het de nodige kritiek ​ontving ​van anarchisten als [[namespace:​Volin]] en [[namespace:​Errico Malatesta]]. Platformistische groepen zijn vooral verenigd via het [[http://​www.anarkismo.net|Anarkismo-netwerk]].+  * **Platformisme:​** //​plat-for-mis-me,​ (het; zn., -isme)//; Anarcho-communistische stroming die terug te leiden is op het document '[[namespace:​Organisatorisch Platform van de Libertaire Communisten]]' opgesteld door o.a. [[namespace:​Ida Mett]], [[namespace:​Peter Arshinov]] en [[namespace:​Nestor Makhno]]. Het Platform opereerde onder de slogan "​Eenheid in theorie, ​eenheid ​in actie", ​en riep anarchisten op zich te verenigen in één organisatie. Hierom ontving ​het de nodige kritiek van anarchisten als [[namespace:​Voline]] en [[namespace:​Errico Malatesta]]. Platformistische groepen zijn vooral verenigd via het [[http://​www.anarkismo.net|Anarkismo-netwerk]].
   * **Polyamorie:​** //​po-ly-amo-rie (de; zn.)//; Polyamorie (van het Griekse πολύ poly, "veel, meerdere",​ en Latijnse amor, "​liefde"​) staat voor een levenswijze waarin men open staat voor het hebben van meer dan één liefdesrelatie tegelijkertijd,​ waarbij ruimte is voor seksualiteit,​ op de voorwaarde dat dit gebeurt in openheid en eerlijkheid en met medeweten en instemming van alle betrokkenen. Er wordt een groot belang gehecht aan ethiek en goede communicatie tussen partners en vaak ook met de partners van partners. Polyamorie onderscheidt zich daarmee nadrukkelijk van vreemdgaan of overspel.   * **Polyamorie:​** //​po-ly-amo-rie (de; zn.)//; Polyamorie (van het Griekse πολύ poly, "veel, meerdere",​ en Latijnse amor, "​liefde"​) staat voor een levenswijze waarin men open staat voor het hebben van meer dan één liefdesrelatie tegelijkertijd,​ waarbij ruimte is voor seksualiteit,​ op de voorwaarde dat dit gebeurt in openheid en eerlijkheid en met medeweten en instemming van alle betrokkenen. Er wordt een groot belang gehecht aan ethiek en goede communicatie tussen partners en vaak ook met de partners van partners. Polyamorie onderscheidt zich daarmee nadrukkelijk van vreemdgaan of overspel.
   * **Praktijk:​** ​   * **Praktijk:​** ​
Regel 155: Regel 160:
   * **Productiemiddelen:​** //​pro-duc-tie-mid-de-len (de; zn.)//; **1** De middelen die nodig zijn om productie te draaien in bijvb. een werkplaats, fabriek, kantoor of om het land te bewerken. **2** Element uit het begrip '​kapitaal'​. (Zie ook "​Kapitaal",​ "​Eigendom"​ en "​Kapitalisme"​)  ​   * **Productiemiddelen:​** //​pro-duc-tie-mid-de-len (de; zn.)//; **1** De middelen die nodig zijn om productie te draaien in bijvb. een werkplaats, fabriek, kantoor of om het land te bewerken. **2** Element uit het begrip '​kapitaal'​. (Zie ook "​Kapitaal",​ "​Eigendom"​ en "​Kapitalisme"​)  ​
   * **Proletariër:​** //​pro-le-ta-ri-ër,​ (de; zn., -s)//; Van het Latijnse //​proletarius//,​ proles = wat volgroeid is, spruit, kroost; en alascere - opgroeien; vgl. //alere// = voeden, grootbrengen;​ Letterlijke betekenis: burger van de laagste sociale laag die in het Romeinse Rijk niet de staat diende door zijn vermogen, maar alleen door zijn kinderen. Iemand zonder bezit. Voor de staat is het nut van deze mensen beperkt tot werken en voortplanten,​ oftewel; nieuwe werkers of soldaten voortbrengen. Karl Marx gebruikt //​“proletariaat”//​ om alle mensen die op een of andere wijze worden onderdrukt en uitgebuit te verenigen tot een revolutionaire kracht. Afgeleid van //​‘proleet’//​ (scheldwoord):​ onbeschaafd en min persoon. Vooral te gebruiken tegen bestuurders,​ bewindvoerders,​ investeerders en bankiers.   * **Proletariër:​** //​pro-le-ta-ri-ër,​ (de; zn., -s)//; Van het Latijnse //​proletarius//,​ proles = wat volgroeid is, spruit, kroost; en alascere - opgroeien; vgl. //alere// = voeden, grootbrengen;​ Letterlijke betekenis: burger van de laagste sociale laag die in het Romeinse Rijk niet de staat diende door zijn vermogen, maar alleen door zijn kinderen. Iemand zonder bezit. Voor de staat is het nut van deze mensen beperkt tot werken en voortplanten,​ oftewel; nieuwe werkers of soldaten voortbrengen. Karl Marx gebruikt //​“proletariaat”//​ om alle mensen die op een of andere wijze worden onderdrukt en uitgebuit te verenigen tot een revolutionaire kracht. Afgeleid van //​‘proleet’//​ (scheldwoord):​ onbeschaafd en min persoon. Vooral te gebruiken tegen bestuurders,​ bewindvoerders,​ investeerders en bankiers.
-  * **Proxy:** //prox-(de; zn.)//;+  * **Proxy:** //pro-xy (de; zn.)//; ​Leenwoord, van het Engelse //proxy//, iemand die handelt in naam van een ander; **1** Als oorlogsbegrip is de "​proxy-oorlog"​ een oorlog tussen twee (of meer) partijen die op het grondgebied van een ander, of door andere partijen, wordt uitgevochten dan de gene die daadwerkelijk direct een conflict met elkaar hebben - voorbeelden zijn de Vietnamoorlog waar de VS en de Soviet-Unie via Vietnam probeerden hun geopolitieke belangen veilig te stellen, iets vergelijkbaars zien we nu in de Syrische burgeroorlog. **2** In de computertechnologie is een //​proxyserver//,​ bedoeld om indirect contact tussen twee partijen mogelijk te maken, maar ook te versluieren (er is immers geen //direct// contact).
  
 ===== Q ===== ===== Q =====
Regel 229: Regel 234:
 ===== Z ===== ===== Z =====
   * **Zelfbestuur:​** //​zelf-be-stuur (het; zn.)//; Het zelfstandig bestuur van de maatschappij,​ maatschappelijke instituties of de werkplek door lagere rechtsgemeenschappen. Dit kan zijn met instemming van hogere constitutionele lichamen als een centrale staat óf zonder - waarbij de gemeenschap zich heeft vrijgevochten van deze hogere regerende lichamen en haar eigen richting bepaald. (Zie ook "​Autonomie"​)   * **Zelfbestuur:​** //​zelf-be-stuur (het; zn.)//; Het zelfstandig bestuur van de maatschappij,​ maatschappelijke instituties of de werkplek door lagere rechtsgemeenschappen. Dit kan zijn met instemming van hogere constitutionele lichamen als een centrale staat óf zonder - waarbij de gemeenschap zich heeft vrijgevochten van deze hogere regerende lichamen en haar eigen richting bepaald. (Zie ook "​Autonomie"​)
-  * **Zwart Blok:** //(het; samenstelling;​ Eng Black Block)//; Een actie tactiek, waarin alle deelnemende personen zich vermommen en in het zwart kleden om onder andere niet herkenbaar in beeld te komen+  * **Zwart Blok:** //(het; samenstelling;​ EngBlack Block)//; Een tactiek, waarin alle of een deel van de aan een demonstratie ​deelnemende personen zich vermommen en in het zwart kleden om zo individueel minder goed identificeerbaar ​te zijn
revolutionair_woordenboek.txt · Laatst gewijzigd: 20/03/24 11:19 door defiance