Gebruikershulpmiddelen

Site-hulpmiddelen


namespace:malatesta_s_methode_voor_een_anarchistische_economie

Verschillen

Dit geeft de verschillen weer tussen de geselecteerde revisie en de huidige revisie van de pagina.

Link naar deze vergelijking

Volgende revisie
Vorige revisie
namespace:malatesta_s_methode_voor_een_anarchistische_economie [07/01/19 09:43]
defiance aangemaakt
namespace:malatesta_s_methode_voor_een_anarchistische_economie [16/10/19 10:14] (huidige)
Regel 2: Regel 2:
 Door //[[Wayne Price]]// Door //[[Wayne Price]]//
  
-  * Oorspronkelijke titel: +  * Oorspronkelijke titel: ​Appendix to Chapter 8: Malatesta’s Method 
-  * Verschenen:+  * Verschenen: ​2013 
 +  * Bron: The value of radical theorie, Marx's critique of political economy, AK Press, 2013 
 +  * Bron vertaling: [[https://​www.globalinfo.nl]]
   * Vertaling: Kees Stad   * Vertaling: Kees Stad
- 
    
-Eerder ​vertaalden we al voor u de inleiding van het boek The Value of Radical Theory: An Anarchist Introduction to Marx' s Critique of Political Economy uit. In dat boek probeert Wayne Price uit te leggen waarom de theorie van Marx nuttig is om de wereld en diens economie te begrijpen, ook voor anarchisten die vaak een hekel aan Marxisten hebben. In de inleiding legt Price ook uit waarom theorie sowieso onmisbaar is als je de wereld wilt bijstellen. Nu ook een vertaling van het slothoofdstuk,​ over de ideeën over economie van Errico Malatesta, een van de meest toonaangevende anarchistische denkers (en doeners!). +Eerder ​verscheen ​de vertaling van de [[Het belang van radicale theorie|inleiding]] van het boek The Value of Radical Theory: An Anarchist Introduction to Marx' s Critique of Political Economy uit. In dat boek probeert Wayne Price uit te leggen waarom de theorie van Marx nuttig is om de wereld en diens economie te begrijpen, ook voor anarchisten die vaak een hekel aan Marxisten hebben. In de inleiding legt Price ook uit waarom theorie sowieso onmisbaar is als je de wereld wilt bijstellen. Nu volgt ook een vertaling van het slothoofdstuk,​ over de ideeën over economie van [[Errico Malatesta]], een van de meest toonaangevende anarchistische denkers (en doeners).
- +
-(Vertaling globalinfo.nl,​ ook in 2019 dol op donateurs om meer mogelijk te maken. Voor de komende uitgave van Buiten de Orde. Illustratie:​ arrestatie van een anarcho-syndicalist in Italië in 1905)+
  
-De getallen in de tekst verwijzen naar de literatuurlijst in het origineel, ​dat hier niet is mee-vertaald. Het boek is in de originele Engels versie [[https://​libcom.org/​library/​value-radical-theory-anarchist-introduction-marxs-critique-political-economy|hier te vinden als e-book]].+De getallen in de tekst verwijzen naar de literatuurlijst in het origineel, ​welke hier niet is mee-vertaald. Het boek is in de originele Engels versie [[https://​libcom.org/​library/​value-radical-theory-anarchist-introduction-marxs-critique-political-economy|hier te vinden als e-book]].
  
  
Regel 20: Regel 19:
 ===== Bijlage bij hoofdstuk 8: Malatesta'​s methode voor een anarchistische economie ===== ===== Bijlage bij hoofdstuk 8: Malatesta'​s methode voor een anarchistische economie =====
  
-Een van de meest prominente pogingen om een model voor te stellen voor een postkapitalistische maatschappij,​ is de theorie van Parecon ('​participerende economie'​). Een van de twee oprichters, Michael Albert, schreef in 2006 een boek genaamd Parecon met de ondertitel "Life Beyond Capitalism."​ Hij hekelt onder andere anarchisten omdat ze geen visie hebben over welke instellingen een nieuwe samenleving zou moeten hebben. Het anarchisme, zegt hij, "​verwerpt vaak het idee van visie als irrelevant of een achteruitgang,​ laat staan dat ze een nieuwe politieke visie geven" (175). Hij heft dezelfde aanklacht aan tegen Marxisten, zelfs '​libertaire Marxisten of anarcho-Marxisten'​ die 'het beste zijn dat Marxisme te bieden heeft' (159).+Een van de meest prominente pogingen om een model voor te stellen voor een postkapitalistische maatschappij,​ is de theorie van Parecon ('​participerende economie'​). Een van de twee oprichters, ​[[Michael Albert]], schreef in 2006 een boek genaamd ​[[Parecon]] met de ondertitel "Life Beyond Capitalism."​ Hij hekelt onder andere anarchisten omdat ze geen visie hebben over welke instellingen een nieuwe samenleving zou moeten hebben. Het anarchisme, zegt hij, "​verwerpt vaak het idee van visie als irrelevant of een achteruitgang,​ laat staan dat ze een nieuwe politieke visie geven" (175). Hij heft dezelfde aanklacht aan tegen Marxisten, zelfs '​libertaire Marxisten of anarcho-Marxisten'​ die 'het beste zijn dat Marxisme te bieden heeft' (159).
  
 Naar mijn mening schuilt er waarheid in deze beschuldiging,​ vooral met betrekking tot reguliere Marxisten, maar ook libertaire Marxisten en zelfs anarchisten. Tegelijkertijd is het overdreven. Zijn waardering voor de positieve voorstellen van anarchisten en andere libertaire socialisten is vertroebeld door de wens om volledig uitgewerkte programma'​s te zien voor een nieuwe samenleving,​ zoals zijn Parecon, wat hem ertoe bracht om antiautoritaire voorstellen te negeren die waardevol zijn, al zijn ze vaak minder gedetailleerd. Naar mijn mening schuilt er waarheid in deze beschuldiging,​ vooral met betrekking tot reguliere Marxisten, maar ook libertaire Marxisten en zelfs anarchisten. Tegelijkertijd is het overdreven. Zijn waardering voor de positieve voorstellen van anarchisten en andere libertaire socialisten is vertroebeld door de wens om volledig uitgewerkte programma'​s te zien voor een nieuwe samenleving,​ zoals zijn Parecon, wat hem ertoe bracht om antiautoritaire voorstellen te negeren die waardevol zijn, al zijn ze vaak minder gedetailleerd.
  
 Albert citeert bijvoorbeeld de bewering van de grote Italiaanse anarchist Errico Malatesta dat anarchisten "de volledige vernietiging van de overheersing en uitbuiting van de ene mens door de andere mens ... een bewuste en gewenste solidariteit [willen] ... We willen brood, vrijheid, liefde en wetenschap - voor iedereen. "​Waarop Albert antwoordt: "Ja, ja, maar hoe?"​(176). Dit zou geen retorische vraag moeten zijn. Hoe dacht Malatesta dat iedereen "​brood,​ vrijheid, liefde en wetenschap"​ zou bereiken in een anarchistische samenleving?​ Hoewel hij geen ontwikkelde blauwdruk had, had hij wel een benadering om anarchistische instellingen te ontwikkelen - de anarchistische methode. Albert citeert bijvoorbeeld de bewering van de grote Italiaanse anarchist Errico Malatesta dat anarchisten "de volledige vernietiging van de overheersing en uitbuiting van de ene mens door de andere mens ... een bewuste en gewenste solidariteit [willen] ... We willen brood, vrijheid, liefde en wetenschap - voor iedereen. "​Waarop Albert antwoordt: "Ja, ja, maar hoe?"​(176). Dit zou geen retorische vraag moeten zijn. Hoe dacht Malatesta dat iedereen "​brood,​ vrijheid, liefde en wetenschap"​ zou bereiken in een anarchistische samenleving?​ Hoewel hij geen ontwikkelde blauwdruk had, had hij wel een benadering om anarchistische instellingen te ontwikkelen - de anarchistische methode.
-Wie was Malatesta? 
  
-Errico Malatesta, geboren in 1853 in een Italiaanse familie uit de middenklasse,​ verdiende zijn brood als elektricien en monteur. Hij kende persoonlijk Michael Bakoenin en Peter Kropotkin, maar anders dan hen, leefde hij lang genoeg om de opkomst van het fascisme mee te kunnen maken. Hij zat vaak gevangen en werd drie maal ter dood veroordeeld. Vanwege politieke vervolging in Italië bracht hij meer dan de helft van zijn volwassen leven door in ballingschap. Hij woonde in het Midden-Oosten,​ in Zuid-Amerika,​ in de Verenigde Staten en ongeveer negentien jaar in Groot-Brittannië. Stervend in zijn negenenzeventigste jaar in 1932, had hij zijn laatste jaren onder huisarrest doorgebracht in het fascistische Italië.+===== Wie was Malatesta? ===== 
 + 
 +Errico Malatesta, geboren in 1853 in een Italiaanse familie uit de middenklasse,​ verdiende zijn brood als elektricien en monteur. Hij kende persoonlijk ​[[Michael Bakoenin]] en [[Peter Kropotkin]], maar anders dan hen, leefde hij lang genoeg om de opkomst van het fascisme mee te kunnen maken. Hij zat vaak gevangen en werd drie maal ter dood veroordeeld. Vanwege politieke vervolging in Italië bracht hij meer dan de helft van zijn volwassen leven door in ballingschap. Hij woonde in het Midden-Oosten,​ in Zuid-Amerika,​ in de Verenigde Staten en ongeveer negentien jaar in Groot-Brittannië. Stervend in zijn negenenzeventigste jaar in 1932, had hij zijn laatste jaren onder huisarrest doorgebracht in het fascistische Italië.
  
 Als een jonge man nam hij deel aan een paar kleine, mislukte opstanden, pogingen om boerenopstanden aan te wakkeren zonder eerst de steun van de bevolking te zoeken (Pernicone, 1993). Hij heeft dat ingeruild voor een meer doordachte aanpak, maar hij is nooit opgehouden revolutionair te zijn. Hij bekritiseerde die anarcho-syndicalisten die dachten dat een revolutie geweldloos gewonnen kon worden, simpelweg door "de wapens te begraven"​ en een algemene staking uit te roepen. De kapitalisten en hun staat konden niet verslagen worden, benadrukte hij, zonder enige gewapende strijd om de arbeiders te verdedigen. Omdat hij een voorstander was van de volksrevolutie,​ steunde hij echter niet de bomaanslag- en moordtactieken ("​attentats"​) van anarchistische terroristen (Malatesta, 1999). Als een jonge man nam hij deel aan een paar kleine, mislukte opstanden, pogingen om boerenopstanden aan te wakkeren zonder eerst de steun van de bevolking te zoeken (Pernicone, 1993). Hij heeft dat ingeruild voor een meer doordachte aanpak, maar hij is nooit opgehouden revolutionair te zijn. Hij bekritiseerde die anarcho-syndicalisten die dachten dat een revolutie geweldloos gewonnen kon worden, simpelweg door "de wapens te begraven"​ en een algemene staking uit te roepen. De kapitalisten en hun staat konden niet verslagen worden, benadrukte hij, zonder enige gewapende strijd om de arbeiders te verdedigen. Omdat hij een voorstander was van de volksrevolutie,​ steunde hij echter niet de bomaanslag- en moordtactieken ("​attentats"​) van anarchistische terroristen (Malatesta, 1999).
Regel 35: Regel 35:
 Malatesta was niet tegen het opbouwen van vakbonden. In Argentinië nam hij deel aan de opbouw van de Bond van Bakkers, een van de eerste vakbonden daar. Maar hij verzette zich tegen elke neiging om anarchisten in massale organisaties te laten opgaan. Effectieve vakbonden moesten arbeiders met allerlei soorten politieke achtergrond omvatten - revolutionaire en reformistische,​ staatsgerichte en anarchistische. Effectieve vakbonden moesten zich concentreren op het winnen van hervormingsstrijd voor betere lonen en voorwaarden door onderhandelingen met de kapitalisten - althans in niet-revolutionaire tijden, wat meestal het geval was. Daarom drong hij erop aan dat revolutionaire anarchisten ook specifieke organisaties van anarchisten zouden vormen, om de anarchistische politiek binnen en buiten de vakbonden te bevorderen. Malatesta was niet tegen het opbouwen van vakbonden. In Argentinië nam hij deel aan de opbouw van de Bond van Bakkers, een van de eerste vakbonden daar. Maar hij verzette zich tegen elke neiging om anarchisten in massale organisaties te laten opgaan. Effectieve vakbonden moesten arbeiders met allerlei soorten politieke achtergrond omvatten - revolutionaire en reformistische,​ staatsgerichte en anarchistische. Effectieve vakbonden moesten zich concentreren op het winnen van hervormingsstrijd voor betere lonen en voorwaarden door onderhandelingen met de kapitalisten - althans in niet-revolutionaire tijden, wat meestal het geval was. Daarom drong hij erop aan dat revolutionaire anarchisten ook specifieke organisaties van anarchisten zouden vormen, om de anarchistische politiek binnen en buiten de vakbonden te bevorderen.
  
-Ze hadden allebei gelijk. Het vakbondswerk heeft de anarchistische militanten geholpen hun invloed onder arbeiders in verschillende landen aanzienlijk uit te breiden. Tegelijkertijd,​ zoals in Frankrijk duidelijk werd, werden vakbonden die de anarcho-syndicalisten hadden helpen opbouwen gedomineerd door hardnekkige "​praktische"​ functionarissen. Toen de Eerste Wereldoorlog begon, werden deze vakbondsleiders aanhangers van de imperialistische oorlog (waar zowel Malatesta als Monatte tegen waren). Tegenwoordig zijn dual-organisatorische anarchisten het eens met Malatesta over de noodzaak van twee soorten organisaties:​ de massaorganisaties (vakbonden, gemeenschapsorganisaties,​ enz.) en de smallere revolutionaire organisatie met meer politieke overeenstemming. Zelfs veel van de huidige anarcho-syndicalisten zijn het hiermee eens. +Ze hadden allebei gelijk. Het vakbondswerk heeft de anarchistische militanten geholpen hun invloed onder arbeiders in verschillende landen aanzienlijk uit te breiden. Tegelijkertijd,​ zoals in Frankrijk duidelijk werd, werden vakbonden die de anarcho-syndicalisten hadden helpen opbouwen gedomineerd door hardnekkige "​praktische"​ functionarissen. Toen de Eerste Wereldoorlog begon, werden deze vakbondsleiders aanhangers van de imperialistische oorlog (waar zowel Malatesta als Monatte tegen waren). Tegenwoordig zijn duaal-organisatorische anarchisten het eens met Malatesta over de noodzaak van twee soorten organisaties:​ de massaorganisaties (vakbonden, gemeenschapsorganisaties,​ enz.) en de smallere revolutionaire organisatie met meer politieke overeenstemming. Zelfs veel van de huidige anarcho-syndicalisten zijn het hiermee eens. 
-De anarchistische methode+ 
 +===== De anarchistische methode ​=====
  
 Zijn hele volwassen leven identificeerde Malatesta zich met de traditie van het libertair (anarchistisch) communisme. Zijn doel was een samenleving waarin alle grond en productiemiddelen gemeenschappelijk werden gehouden en er geen geld werd gebruikt. Iedereen zou zo goed mogelijk werken en zou krijgen wat ze nodig hadden van de gemeenschappelijke winkel met producten ("van elk naar vermogen, voor elk naar behoefte"​). "Vrije verenigingen en federaties van producenten en consumenten"​ (1984, 17) zouden de economie "via een intelligente decentralisatie"​ beheren (25). Dit zou voorzien in een economische planning van onderaf. Zijn hele volwassen leven identificeerde Malatesta zich met de traditie van het libertair (anarchistisch) communisme. Zijn doel was een samenleving waarin alle grond en productiemiddelen gemeenschappelijk werden gehouden en er geen geld werd gebruikt. Iedereen zou zo goed mogelijk werken en zou krijgen wat ze nodig hadden van de gemeenschappelijke winkel met producten ("van elk naar vermogen, voor elk naar behoefte"​). "Vrije verenigingen en federaties van producenten en consumenten"​ (1984, 17) zouden de economie "via een intelligente decentralisatie"​ beheren (25). Dit zou voorzien in een economische planning van onderaf.
Regel 44: Regel 45:
 Malatesta waarschuwde tegen het geloof dat we de Absolute Waarheid bezitten, net als religieuze mensen of Marxisten. "Men kan daarom het communisme, of individualisme,​ of collectivisme,​ of elk ander systeem verkiezen, en daar aan werken door het voorbeeld te geven en met propaganda voor het bereiken van iemands persoonlijke voorkeuren, maar men moet er voor waken, op het risico van een zekere ramp, ervan uit te gaan dat zijn systeem het enige en onfeilbare is, dat goed is voor alle mensen, overal en voor alle tijden, en dat het succes ten koste van alles verzekerd moet zijn, met andere middelen dan die welke van overtuiging afhankelijk zijn, die voortkomen uit het bewijs door feiten"​ (27-28). Zijn doel was het vrije communisme, maar hij begreep dat anderen misschien de voorkeur gaven aan “collectivisme”,​ dat wil zeggen een economie van gemeenschappelijk eigendom die werknemers nog steeds beloont op basis van hun arbeid (Parecon omvat hier een versie van); of een “individualisme” dat zoveel mogelijk individueel eigendom en kleinschalige productie omvatte. Malatesta waarschuwde tegen het geloof dat we de Absolute Waarheid bezitten, net als religieuze mensen of Marxisten. "Men kan daarom het communisme, of individualisme,​ of collectivisme,​ of elk ander systeem verkiezen, en daar aan werken door het voorbeeld te geven en met propaganda voor het bereiken van iemands persoonlijke voorkeuren, maar men moet er voor waken, op het risico van een zekere ramp, ervan uit te gaan dat zijn systeem het enige en onfeilbare is, dat goed is voor alle mensen, overal en voor alle tijden, en dat het succes ten koste van alles verzekerd moet zijn, met andere middelen dan die welke van overtuiging afhankelijk zijn, die voortkomen uit het bewijs door feiten"​ (27-28). Zijn doel was het vrije communisme, maar hij begreep dat anderen misschien de voorkeur gaven aan “collectivisme”,​ dat wil zeggen een economie van gemeenschappelijk eigendom die werknemers nog steeds beloont op basis van hun arbeid (Parecon omvat hier een versie van); of een “individualisme” dat zoveel mogelijk individueel eigendom en kleinschalige productie omvatte.
  
-Na een revolutie, zou volgens Malatesta +Na een revolutie, zou volgens Malatesta waarschijnlijk elke mogelijke vorm van bezit en gebruik van de productiemiddelen en alle manieren om producten te distribueren tegelijkertijd in een of meerdere regio'​s worden uitgeprobeerd,​ en ze zullen worden gecombineerd en aangepast op verschillende manieren totdat de ervaring zal aangeven welke vorm, of vormen, het meest geschikt is of zijn. In de tussentijd zal de noodzaak om de productie niet te onderbreken en de onmogelijkheid om de consumptie van de levensbehoeften op te schorten het noodzakelijk maken beslissingen te nemen voor de voortzetting van het dagelijks leven terwijl de onteigening voortgaat. Men zal zo goed mogelijk zijn best moeten doen, en zo lang men de vorming en de consolidatie van nieuw elitair voorrecht voorkomt, zal er tijd zijn om de beste oplossingen te vinden. (104; nadruk door de schrijver)
- +
-waarschijnlijk elke mogelijke vorm van bezit en gebruik van de productiemiddelen en alle manieren om producten te distribueren tegelijkertijd in een of meerdere regio'​s worden uitgeprobeerd,​ en ze zullen worden gecombineerd en aangepast op verschillende manieren totdat de ervaring zal aangeven welke vorm, of vormen, het meest geschikt is of zijn. In de tussentijd zal de noodzaak om de productie niet te onderbreken en de onmogelijkheid om de consumptie van de levensbehoeften op te schorten het noodzakelijk maken beslissingen te nemen voor de voortzetting van het dagelijks leven terwijl de onteigening voortgaat. Men zal zo goed mogelijk zijn best moeten doen, en zo lang men de vorming en de consolidatie van nieuw elitair voorrecht voorkomt, zal er tijd zijn om de beste oplossingen te vinden. (104; nadruk door de schrijver)+
  
 Is het waarschijnlijk dat elke regio en nationale cultuur exact dezelfde versie van de libertaire socialistische samenleving zullen kiezen? Zal elke industrie, van de productie van staal tot het onderwijs aan kinderen, op precies dezelfde manier worden beheerd? Is het waarschijnlijk dat elke regio en nationale cultuur exact dezelfde versie van de libertaire socialistische samenleving zullen kiezen? Zal elke industrie, van de productie van staal tot het onderwijs aan kinderen, op precies dezelfde manier worden beheerd?
Regel 63: Regel 62:
  
 Als dit in de jaren twintig waar was, geldt dat nu des te meer, na ongeveer tachtig jaar van Leninistische/​Stalinistische heerschappij onder de vlag van het communisme, hoewel de negatieve connotaties van de term '​communistisch'​ van land tot land zullen verschillen. Malatesta gaf uiteindelijk de voorkeur aan de vagere en meer generieke betiteling van '​socialistisch-anarchisten'​ (1984, 143) Als dit in de jaren twintig waar was, geldt dat nu des te meer, na ongeveer tachtig jaar van Leninistische/​Stalinistische heerschappij onder de vlag van het communisme, hoewel de negatieve connotaties van de term '​communistisch'​ van land tot land zullen verschillen. Malatesta gaf uiteindelijk de voorkeur aan de vagere en meer generieke betiteling van '​socialistisch-anarchisten'​ (1984, 143)
-Vergelijkbare standpunten+ 
 +===== Vergelijkbare standpunten ​=====
  
 Anderen hebben gewezen op de flexibele en experimentele benadering die centraal zou staan in het anarchistische programma. Bakoenin was, volgens zijn vriend James Guillaume, een voorstander van het libertair communisme, maar hij geloofde niet dat dat onmiddellijk en universeel geïmplementeerd kon worden. "In de tussentijd,"​ stelde Guillaume, "zal elke gemeenschap voor zichzelf beslissen tijdens de overgangsperiode over de methode die zij het best achten voor de distributie van de producten van geassocieerde arbeid"​ (1980, 362). Dit lijkt erg op de aanpak van Malatesta. Anderen hebben gewezen op de flexibele en experimentele benadering die centraal zou staan in het anarchistische programma. Bakoenin was, volgens zijn vriend James Guillaume, een voorstander van het libertair communisme, maar hij geloofde niet dat dat onmiddellijk en universeel geïmplementeerd kon worden. "In de tussentijd,"​ stelde Guillaume, "zal elke gemeenschap voor zichzelf beslissen tijdens de overgangsperiode over de methode die zij het best achten voor de distributie van de producten van geassocieerde arbeid"​ (1980, 362). Dit lijkt erg op de aanpak van Malatesta.
  
-In een meer recent voorbeeld schreef Paul Goodman, de meest prominente Amerikaanse anarchist van de jaren zestig:+In een meer recent voorbeeld schreef ​[[Paul Goodman]], de meest prominente Amerikaanse anarchist van de jaren zestig:
  
 ik stel geen systeem voor ... Het is onwaarschijnlijk dat er één geschikte organisatiestijl of economie zou kunnen zijn die past bij alle functies van de samenleving,​ net zo min als er een enkele manier van onderwijs, van 'naar school gaan', zou kunnen zijn die bij iedereen past ... In veel functies is [centralisatie] economisch inefficiënt,​ technologisch overbodig en menselijk schadelijk. Daarom kunnen we een politieke stelregel aannemen: decentraliseren waar, hoe en zoveel [als] opportuun is. Maar waar, hoe en hoeveel zijn empirische vragen. Ze vereisen onderzoek en experiment."​(1965,​ 27) ik stel geen systeem voor ... Het is onwaarschijnlijk dat er één geschikte organisatiestijl of economie zou kunnen zijn die past bij alle functies van de samenleving,​ net zo min als er een enkele manier van onderwijs, van 'naar school gaan', zou kunnen zijn die bij iedereen past ... In veel functies is [centralisatie] economisch inefficiënt,​ technologisch overbodig en menselijk schadelijk. Daarom kunnen we een politieke stelregel aannemen: decentraliseren waar, hoe en zoveel [als] opportuun is. Maar waar, hoe en hoeveel zijn empirische vragen. Ze vereisen onderzoek en experiment."​(1965,​ 27)
Regel 82: Regel 82:
  
 Hij had wellicht waardering gehad voor Albert'​s Parecon als een stel ideeën voor na een revolutie, hoewel niet als een voltooide blauwdruk voor wat moet worden gedaan. Zijn doel was het libertaire communisme, maar hij was bereid om in te zien dat de voortgang naar zijn doel via verschillende paden loopt. Hij had wellicht waardering gehad voor Albert'​s Parecon als een stel ideeën voor na een revolutie, hoewel niet als een voltooide blauwdruk voor wat moet worden gedaan. Zijn doel was het libertaire communisme, maar hij was bereid om in te zien dat de voortgang naar zijn doel via verschillende paden loopt.
 +
 +{{tag>​economie geschiedenis theorie marxisme}}
namespace/malatesta_s_methode_voor_een_anarchistische_economie.txt · Laatst gewijzigd: 16/10/19 10:14 (Externe bewerking)