Anarchisme.nl

Jacob (Koos) van Rees, (Amsterdam, 16 april 1854 – Hilversum, 4 januari 1928) was hoogleraar, christen-anarchist, anti-militarist en voorvechter van de geheelonthouding (van alcohol).

Van Rees, lid van de patriciaatsfamilie Van Rees, was de zoon van Otto van Rees (1825-1868), hoogleraar rechtsgeleerdheid en statistiek, en Jeanette Vreede (1829-1897). Hij trouwde op 22 september 1881 met Constance Adriana Katharina Gerdula Vatiché (1854), met wie hij twee dochters en een zoon, de kunstschilder Otto van Rees, kreeg. Zijn broer Richard van Rees (1853-1939) was bankier bij Boissevain & co. en bestuurslid van het huidige Koninklijk Concertgebouw.

Van Rees studeerde biologie in Utrecht en werd in 1886 en buitengewoon hoogleraar histologie aan de Amsterdamse universiteit. Hij kwam uiteindelijk tot een radicaal-ethisch standpunt, waarbij hij tabaksgebruik verwierp, zich actief inzette tegen alcoholmisbruik, vegetariër werd en dierproeven afwees. Ook de opvoeding van de jeugd had zijn belangstelling.

Van Rees kwam in 1895 in contact met dominee en tolstojaan Anne de Koe waarna hij werd opgenomen in de humanitaire beweging met leden als Felix Ortt en Lodewijk van Mierop. Hij gaf met anderen het christen-anarchistische blad Vrede uit, dat de denkbeelden van de Vereniging Internationale Broederschap verspreidde. De ideeën van deze Internationale Broederschap stonden een leven in communistisch verband voor, zoals dat in de Bergrede tot uitdrukking kwam. Van Rees kocht veertien hectare land bij Blaricum en verschafte de financiën die nodig waren om in 1899 een landbouwkolonie te kunnen beginnen.

De in 1903 opgerichte Humanitaire School, bloeide vanuit de Larense woonkamer van Van Rees sterk op. In 1901 richtten Ortt en Van Mierop de Rein Leven Beweging op. Hierbij betrokken zij ook Van Rees.

In 1905 gaf Van Rees Ontwaakt uit, een propagandablad voor humanitair anarchisme. Een jaar later, in 1906, richtten Van Rees, Ortt, Van Mierop en Louis Adriën Bähler een nieuwe Vrede-beweging op. Vanwege het ondertekenen van een Dienstweigeringsmanifest in 1915 werd hij tot tien dagen hechtenis veroordeeld.

Van Rees was tevens voorzitter van het Internationale Loge van Goede Tempelieren Nederland. Hij stierf eind 1927 stierf aan een longontsteking.

• Herman van Helmholtz in: Mannen van beteekenis in onze dagen (Haarlem 1892)
• Waarom geheelonthouders ook in de studentenwereld? in: Propria Cures, februari 1896
• Dit geldt mij. Een woord aan de leerlingen van Gymn. en H.B.S. (Hilversum 1898);
• Het kind en de alcohol (z.pl. 1902)
• Open brief aan den Wel Ed. Hooggel. Heer Dr. A. Kuyper, oud-hoogleraar van de Vrije Univ. te Amsterdam, naar aanleiding van de dienstweigering van Jan P. Terwey (Amersfoort 1903)
• Over de organisatie van de jeugd (z.pl. 1911)
• De neutrale onafhankelijke Orde van Goede Tempelieren (Hilversum 1914)

• Nederlandstalige bijdrage van Wikipedia.