Het situationisme werd in 1957 gevormd door een internationale kunstzinnig-politieke beweging. De kunstenaarsgroep Internazionale Situazionista werd in 1957 opgericht in Italië, in Cosio di Arroscia, en liet zich vooral gelden tijdens de Parijse studentenopstand van 1968. In 1972 werd de beweging opgeheven. Hun bekendste theoretici waren Guy Debord met zijn werk La société du spectacle (De spektakelmaatschappij, 1967) en Raoul Vaneigem met Traité de savoir-vivre à l'usage des jeunes générations (Handboek voor de jonge generatie, 1967). Vanuit Nederland waren Constant Nieuwenhuijs als Asger Jorn voor een korte periode aangesloten bij deze beweging.

De situationisten streefden ernaar om een toestand van voortdurende maatschappelijke revolutie te bewerkstelligen. Hun bedoeling was dat te doen door het creëren van voor massaconsumptie geschikte, ontregelende situaties, zogenaamde happenings. De naam 'situationisme' komt voort van het idee dat elke generatie zich in een situatie bevindt, die ontstaan is door de vorige generatie en waartegen zij zich moet verzetten zodat er een permanente revolte komt tegen het gezag. Het gebruik van het woord situationisme werd door situationisten afgewezen omdat het een starre ideologie zou suggereren.

De beweging vertoont verwantschap met het dadaïsme, het surrealisme, het lettrisme, Cobra, Fluxus en Mail art. De situationisten hebben een sterke invloed gehad op de latere Engelse punkbeweging en het autonomisme en post-marxisme.