De Syndikalistische Frauenbund (SFB, ned. Syndicalistische Vrouwenbond) was een initiatief om binnen de anarcho-syndicalistische Freie Arbeiter-Union Deutschlands (FAUD) een zelfstandige vrouwensectie op te bouwen. Het initiatief hiertoe werd in 1921 door Milly Witkop genomen. De Syndikalistische Frauenbund had in 1925 zo'n 1000 leden in verschillende regionale secties. In de krant Der Syndikalist van de FAUD verscheen, in gelijke oplage een keer per maand een speciale bijlage van de SFB genaamd Der Frauen-Bund. Deze verscheen van 1921 tot 1930.

Tot 1908 was het vrouwen niet toegestaan aan politieke bijeenkomsten deel te nemen of om binnen politieke organisaties actief te zijn. Vrouwen kregen in Duitsland in 1918 het vrouwenstemrecht. De FAUD was, in tegenstelling tot de traditionele vakbonden, een organisatie die zich met thema's breder als de loonarbeid bezig hield, zo ook met algemene vrouwenrechten. Toen in 1921 de Syndikalistische Frauenbund werd geïnitieerd, richtte deze zich dan ook niet enkel op vrouwen met betaald werk, maar ook op huisvrouwen. Ook voor hen zou een gelijke behandeling moeten gelden.

In oktober 1921 vond het eerste Rijkscongres van de syndicalistische vrouwenverbanden in Düsseldorf plaats. Hierbij waren lokale groepen uit Berlijn, Mülheim, Schweinfurt, Duisburg en andere steden vertegenwoordigd. Vanwege de reiskosten was deelname echter lastig en er wordt vermoed dat de deelname groter was geweest als dit geen obstakel had gevormd. Op het 13. congres van de FAUD presenteerde de Frauenbund een resolutie voor waarin werd gesteld dat “alle lokalen syndicalistische vrouwengroepen in het leven moeten roepen en er voor moeten zorgen dat de vrouwen en dochters van alle syndicalisten lid moeten worden van deze vrouwenorganisatie”.[1]

Op het Tweede Internationale Socialistische Vrouwencongres op 27 augustus 1910 in Kopenhagen was het theme vrouwenstemrecht het belangrijkste thema. Voor de Syndikalistische Frauenbund was dit anders, zij zetten zich net als de jaren later opgerichte Mujeres Libres uit Spanje in voor opvoeding, lichaamsverzorging, voeding, wonen, familie en onderwijs. In 1922 publiceerde de SFB een pamflet met een oproep waarin werd gesteld “Wij vrouwen en meisjes betreffen meer als de helft van de mensheid en ondanks dat worden wij twee keer uitgebuit.”[2] Daarnaast stelde de organisatie dat georganiseerde vrouwen een wezenlijke bijdrage aan stakingen en boycots leveren konden.

Toch is het project van de Syndikalistische Frauenbund maar deels een succes geweest. Volgens Christine Weghoff heeft is dit terug te leiden tot dat “enerzijds de voorgegeven organisatiestructuur van da FAUD de behoeftes van vrouwen naar informele structuren niet tegemoet kwam en dat vrouwen anderzijds door de confrontatie met tegenstrijdige gedrag van mannen ook afgeschrikt werden.”[3]

• Wat wil de syndicalistische vrouwenbond, 1921
• De noodzaak van vrouwenbonden, 1922

• Vera Bianchi, Feminismus in proletarischer Praxis: Der “Syndikalistische Frauenbund” (1920 bis 1933) und die “Mujeres Libres” (1936 bis 1939), in Arbeit – Bewegung – Geschichte, nr. 1, 2018, pag. 27–44.
• Siegbert Wolf (Hrsg.), Der Syndikalistische Frauenbund, met teksten van Milly Witkop-Rocker, Hertha Barwich, Aimée Köster en anderen. Unrast Verlag, Münster 2007
• Helge Döhring, Die Presse der syndikalistischen Arbeiterbewegung in Deutschland 1918 bis 1933 – pag. 56-60, Edition Syfo nr. 1, Moers 2010
• Hartmut Rübner, Freiheit und Brot. Die Freie Arbeiter-Union Deutschlands, pag. 78, 184-191, 291, 293, 299. Libertad Verlag, Potsdam 1994

• [1] Hartmut Rübner, Informationen über Die FAUD und den Frauenbund, in de Datenbank des deutschsprachigen Anarchismus.
• [2] An alle Hausfrauen, Mütter und Töchter des Proletariats, gepubliceerd in het tijdschrift Der Syndikalist, Nr. 1 - 1922, 4de jaargang
• [3] Christine Weghoff, Die Frauenpolitik der Freien Arbeiter-Union Deutschlands 1921−1932, Göttingen 1984, pag. 95