Jules Lermina (Parijs 1839-1915) was een schrijver en journalist uit Frankrijk. Hij schreef geëngageerde romans en verschillende essays vanuit socialistisch en later ook anarchistisch perspectief.

Lermina is pas achttien als hij trouwt, vlak nadat hij geslaagd is voor zijn eindexamen van de middelbare school; het jaar daarop wordt hij vader. Om in zijn onderhoud te voorzien heeft hij van 1857 tot 1859 allerlei baantjes. Hij is secretaris op een politiebureau, wordt bankbediende en gaat daarna naar Engeland om in zaken te gaan. Dat draait echter op een mislukking uit. Hij keert terug naar Frankrijk en wordt verzekeringsinspecteur.

In 1859 begint hij zijn loopbaan als journalist en ontpopt zich als een felle tegenstander van het Tweede Keizerrijk van Napoleon III. In 1867 richt hij een eigen blad op, Le Corsaire (De Piraat), dat een uitgesproken republikeinse en socialistische signatuur heeft. Zijn uitspraken hierin leiden ertoe dat hij tot enige maanden gevangenisstraf wordt veroordeeld. Andere polemische geschriften, maar vooral zijn in 1870 verschenen brochure MM. Les propriétaires! Plus de loyers! (Huisjesmelkers! Jullie krijgen geen huur meer!), waarbij hij zich had laten inspireren door ]]Pierre-Joseph Proudhon\\, leverden hem twee jaar gevangenisstraf op. Toen echter in 1871 de Derde Republiek werd uitgeroepen, kwam hij vrij.

Vanaf dit moment wijdde hij zich volledig aan het schrijven. Hij schreef onder zijn eigen naam, onder het pseudoniem William Cobb of anoniem. Hij had .een zeer brede belangstelling, wat ook tot uiting komt in zijn zeer omvangrijke oeuvre, dat onder meer een aantal sociale avonturenromans omvat, waarin zijn maatschappelijke betrokkenheid duidelijk aanwezig is. Zo schrijft hij - vanuit een socialistisch perspectief - twee keer een vervolg op de Graaf van Monte-Cristo van Alexandre Dumas. In het eerste, De zoon van Monte Cristo, schrijft de hoofdpersoon Dantès aan het eind van de roman een testament waarin hij zichzelf moreel veroordeelt: Hij stelt dat de mens op aarde is om een sociale taak te vervullen terwijl hij zelf alleen uit egoïstische motieven heeft gehandeld. Hij heeft berouw dat hij zijn onmetelijke rijkdom niet heeft gebruikt om het lot te verlichten van de arme mensen die creperen van armoede.

In een andere avonturenroman, Les Mystères de New-York (1874), stelt Lermina het ongebreidelde kapitalisme van de Verenigde Staten aan de kaak.

Vanaf 1880 verdiept hij zich in het occultisme en schrijft een aantal fantastische vertellingen waaronder La deux fois morte (De vrouw die twee keer stierf). In dit verhaal ontwikkelt een jonge weduwnaar een techniek om zijn gestorven vrouw weer uit de dood te laten opstaan.

Ook schreef hij een groot aantal populair wetenschappelijke werken, over zeer uiteenlopende onderwerpen zoals een catalogus over de belangrijkste schrijvers van zijn tijd (1884), een encyclopedie in zakformaat (1906) en een woordenboek Frans-Argot (dieventaal).

Omstreeks 1906 wordt hij anarchist en interesseert zich voor anarchistische leefgemeenschappen. In 1903 had Fortuné Henry in Aiglemont (in de Franse Ardennen) een anarchistische kolonie opgezet, genaamd L’Essai (Het experiment). Over de sfeer en de werkwijze van de kolonie schrijft Lermina een geestdriftig verslag, in het anarchistische blad Le Libertaire. Hij publiceert ook de hier vertaalde eerste brochure van deze kolonie, L'ABC du Libertaire (1906). Over L'Essai werd in 2015 een graphic novel gepubliceerd door Nicolas Debon, welke in het Nederlands verscheen als Het Experiment.

In 1913 verschijnt zijn laatste roman L’Effrayante Avenlure (Het afschuwelijke Avontuur).

Romans

• Madame Sept-quatre (1873)
• Les Mystères de New-York (1874)
• Gris-gris, roman historique, avec Marc Fournier (1874)
• Marien (1875)
• La Roche du Diable (1875)
• Les Loups de Paris (2 volumes, 1876) Texte en ligne 1 [archive] 2 [archive]
• Le Prince Mouffetard (1877)
• La Succession Tricoche et Cacolet (2 volumes, 1877)
• Les Mariages maudits (1880) Texte en ligne [archive]
• Le Fils de Monte-Cristo (1881) Texte en ligne [archive]
• Les Chasseurs de femmes (1881)
• La Haute Canaille (1881)
• La Criminelle (1881) Texte en ligne [archive]
• Le Livre d'amour (1882)
• Ralph le Rouge, aventures d'un Parisien en Floride (2 volumes, 1883) Texte en ligne 1 [archive] 2 [archive]
• Vive la République ! histoire d'un gamin de Paris, 1848-1851-1871 (1883)
• Les Hystériques de Paris (1885)
• Le Trésor de Monte-Cristo (1885)
• Le Cœur des femmes : Marie-Louise (1889) Texte en ligne [archive]
• Martyres d'amour (1890)
• Reine, roman historique (1891) Texte en ligne [archive]
• Le Tour du monde de deux orphelines (1892)
• Alise (1893 ; publié sous forme de roman-feuilleton dans Le Temps du 24 août 1892 au 22 septembre 1892)
• Amours et aventures de Cyrano de Bergerac (1894)
• Terres de glace et terres de feu (3 volumes, 1894) Texte en ligne 1 [archive] 2 [archive] 3 [archive]
• La Bataille de Strasbourg (2 volumes, 1895) Texte en ligne 1 [archive] 2 [archive]
• Monsieur le Juge, 1899, dans Le Radical
• Dix mille lieues sans le vouloir (1903) Texte en ligne [archive]
• Calvaire d'amour (1912) Texte en ligne [archive]
• L'Effrayante Aventure (1913) Texte en ligne [archive]
• Trottinette, roman d'amour (s. d.)

Novellen

• À brûler, histoires incroyables (1889) Texte en ligne [archive]
• L'Élixir de vie, conte magique (1890) Texte en ligne [archive]
• Le Secret des Zippélius (1893)
• Abel (1894)
• L'Énigme (1895) Texte en ligne [archive]
• La Deux Fois Morte : magie passionnelle (1895) Texte en ligne [archive]
• Le Clou, 1895, dans La Science illustrée no 376-384

Verzamelbanden

• Les Mille et une femmes (2 volumes, 1879)
• Histoires incroyables (1885, rééd. en 2 volumes, 1895) Texte en ligne 1 [archive] 2 [archive]
• Nouvelles histoires incroyables (1888) Texte en ligne [archive]
• La Vie joyeuse, nouveaux contes drolatiques (s. d.) Texte en ligne [archive]
• À tes pieds ! A. V. (À tes pieds !, sous le titre Les disparus, a été publié dans Le Figaro du 21 mars 1889 au 27 mars 1889, tandis qu'A. V. l'a été dans le Journal des débats du 30 janvier 1889 au 16 février 1889 ; le volume regroupant les deux textes publié chez E. Kold est de la même année) Texte en ligne [archive]
• La Magicienne ; Le Secret des Zippélius ; Histoire d'une nuit. La Vie humaine. La Sacoche (1892) Texte en ligne [archive]

Geschiedenis en politiek

• La Révolution (1868)
• Alphonse Baudin, représentant du peuple, mort le 3 décembre 1851 (1868)
• Histoire anecdotique illustrée de la révolution de 1848, avec E. Spoll et E. Faure (1868)
• Histoire de la misère, ou le Prolétariat à travers les âges (1869)
• Fondation de la République française 1789-1848-1870. histoire de cent ans'' (3 volumes, 1882)
• La France martyre, documents pour servir à l'histoire de l'invasion de 1870 (1887)
• Jeanne d'Arc, grand roman national (1888)
• Question sociale. Ventre et cerveau (1894)
• Les Crimes du cléricalisme : I. L'Église sanglante. II. L'Église ignorante (1900)
• L'ABC du libertaire (1906), lire en ligne [archive], réédité en 1925 et 19304, Fayard/Mille et une nuits, 2004.

Woordenboeken

• Dictionnaire universel illustré, biographique et bibliographique, de la France contemporaine, comprenant par ordre alphabétique la biographie de tous les Français et Alsaciens-Lorrains marquants de l'époque actuelle, l'analyse des œuvres les plus célèbres, par une société de gens de lettres et de savants sous la direction de Jules Lermina (1885) Texte en ligne [archive]
• Dictionnaire thématique français-argot, suivi d'un index argot-français à l'usage des gens du monde qui veulent parler correctement la langue verte, Henri Levêque (1900)
• Le Réveille-mémoire, encyclopédie de poche, manuel de la conversation : 20 000 renseignements sous la main, classés par ordre alphabétique, histoire ancienne et moderne, géographie, sciences, littérature, beaux-arts, hommes et faits du présent et du passé (1905).

Overig werk

• La Science occulte, magie pratique, révélation des mystères de la vie et de la mort (1890) Texte en ligne [archive]
• Chefs-d'œuvre de Shakespeare (1900) Texte en ligne [archive]

Nieuwe uitgaven

• Histoire incroyable. A brûler, Ed. Chanteloup, 1985.
• « L'élixir de vie » (1887), dans Contes de l'impossible (1889-1894), éd. Ida Merello, Slatkine, 1989.
• « La vie d'un mort » (1891-92), dans Contes de l'impossible (1889-1894), éd. Ida Merello, Slatkine, 1989.
• « L'envoûteur » (1892), dans Contes de l'impossible (1889-1894), éd. Ida Merello, Slatkine, 1989.
• Histoires incroyables, Ed. Tiquetonne, 1990 (fac-similé de l'édition originale, L. Boulanger, 1885)
• Dictionnaire thématique français-argot à l’usage des gens du monde qui veulent parler correctement la langue verte, éditions de Paris (1991 et 2006)
• La Deux Fois Morte, éd. Jérôme Solal, Mille et une nuits (2003)
• L'ABC du libertaire, éd. Jérôme Solal, Mille et une nuits (2004)
• Le Fils de Monte-Cristo, vol. 1 : La Luciola, éd. Claude Aziza, éditions de Passy (2006)
• To-Ho le tueur d'or (1905), édition électronique (2006)5
• Les Sorciers de Paris, éd. par Kévin Le Nôtre, préface de Vittorio Frigerio et postface de Jean-Luc Buard, EsoShare, 2020.

• Het ABC van de libertair, 1906

• Wat is een anarchist?, Arman; Het ABC van de libertair, Lermina, Uitgeverij Iris, Amsterdam, 2008